Руханият • 28 Шілде, 2020

Сырмінез саңлақ еді...

2570 рет
көрсетілді
9 мин
оқу үшін

Көзден кетсе де, көңілден кетпейтін ерек тұлғалар болады. Сондай абзал азаматтардың бірі – Сержан Омаров еді. Жер жаһанды жайлаған аты жаман індет белең алып тұрған тұста ол фәниден бақиға аттанды. Жаны жайсаң жігіт небәрі 47 жыл ғұмыр кешті. Негізі бұл есім жанкүйерлерге жақсы таныс. Өзгелерді айтпағанда, спорт саласының басы-қасында жүрген азаматтардың өздері Сержан Бостанұлын көзі тірісінде-ақ көптеген дүбірлі додаларда дараланған белді балуан, талай дарынды жастың томағасын сыпырған білікті бапкер және парасат-пайымы мол іскер басшы ретінде түбегейлі мойындады.

Сырмінез саңлақ еді...

Сержан Омаров 1973 жылы Алматы облысы Алакөл ауданының орталығы – Үшарал қаласында дүниеге келді. Ғасырлар тоғысында алауы тұтанған Сидней Олимпиадасында қола медальді иеленген Айдын Смағұловтай даңқты дзюдошыны баптаған білікті бапкер Бақытбек Мұстафиннің қол астында жаттығып, балуандық өнердің қыр-сырына қанықты. Кейіннен Өскемендегі Шығыс Қазақстан мемлекеттік университетін тәмамдап, сол жерде Руслан Сейілханов, Рүстем Смағұлов, Асқар Можанов, Ержан Омарбаев, Ерлан Шедербаев сынды әлемдік деңгейдегі жарыстарда жасындай жарқыраған саңлақтармен бір залда жаттықты. Алаштың мақтан тұтар азаматы Айдын Смағұловпен үш жыл бойы жатақхананың бір бөлмесінде тұрып, уақыт оза Олимпиадада атой салған балуанға ағалық қамқорлық көрсетті.

Сержанның спортшы ретінде де бағындырған белестері аз емес. Ол самбо күресінен республикалық жарыстарда оза шапты, көптеген турнирлерде топ жарды. 1993 жылы Кстовода өткен жас­тар арасындағы әлем біріншілігінің қола медалін мойнында жарқыратты. Қазақ күресінен ұйымдастырылған бірқатар ірі жарыстардың түйе балуаны атанып, «темір тұлпарды» да тізгіндеді.

Үлкен спорттан қол үзгеннен кейін кейіпкеріміз түрлі кәсіптің тұтқасын ұстады. Алайда боз кілемнен алыстаған жоқ. Жаңа ғасыр табалдырықтан аттаған тұста өзінің жеке жобаларын бастап, Алматы мен Үшаралдың арасын кезіп жүрген кезінде «Жерсу» деп аталатын іргелі корпорацияның басшысы Бауыржан Оспанов өзінің туған жері – Алакөл ауданының Жыланды ауылында күрес үйірмесін ашып, бапкер болуға Сержанға қолқа салды. Әрине белгілі кәсіпкердің бұл балуанға көңілі түсуі де бекер емес еді. Сержанның балуан ретінде бағындырған белестерімен қатар, оның азаматтық қасиеті, еңбекқорлығы, ісіне тиянақтылығы, сөзіне беріктігі жайында ол да естіген болар. Бизнесмен Оспанов бапкер Омаровқа: «Міндетті түрде Олимпиада чемпионын тәрбиелеуге тиіссің деп мен саған талап қоймаймын. Біздікі тек жастар ауылда сенделіп бос жүрмесін, жат қылықтардан аулақ болсын, саламатты өмір салтын ұстансын деген ниет қана. Олар спорт арқылы шынығып, шымыр болып өссе де ризамын. Ал егер әлдебіреулер өз қатарының алды болып, дара талантымен оқшауланып жатса, онда біз де қарап қалмаймыз. Барынша көмек көрсетуге әзірміз», деді.

Бизнесте бағы жанған азамат қол ұшын беремін деп құлшынып тұрса, тартынатын несі бар. Сержан келісімін берді де, іске білек сыбана кірісті. Өзі армандаған Алматыны, кіндік қаны тамған жері – Алакөлді тастап, бала-шағасын ертті де, Жоңғар Алатауы бөктеріндегі Жыландыға бір-ақ тартты. Келген бетте Б.Оспанов сол ауылдан үй әперді, алдына азын-аулақ мал салып берді. Жаттығуға қажетті құрал-жабдықтармен қамтамасыз етіп, алаңсыз даярлануларына жағдай жасады. Спортшылардың оқу-жаттығу жиындарынан қалмай, шет жерлерде өтетін турнирлерге, республикалық жарыстарға шәкірттерін апаруға қажетті шығынды Бәкең өз мойнына алды. Ал бапкерге тек ерінбей еңбек етіп, шәкірттерінің шеберліктерін шыңдау ғана қалды. Ондай қара жұмыстан С.Омаровтың тартынбайтыны анық.

Содан бері талай жылдың жүзі болды. Жыландының жастары салауат­ты­лыққа көптеп бет бұрды. Күрес залын жағалағандардың қарасы мол. Ал бұқаралық бар жерде, нәтиженің де болатыны заңды ғой. Бірте-бірте Омаров баптаған өрендердің алды халықаралық жарыстарда оза шаба бастады. Ең таңдаулы шәкірті – Арай Қалижанова 2005 жылы самбодан жасөспірімдер арасында Грекияда өткен әлем біріншілігінде қола медальді еншіледі. Ақмарал Шыңғысханова – белбеулі күрестен 2006 жылы әйелдер арасында ұйымдастырылған Қазақстанның тұңғыш чемпионатының жеңімпазы. Мөлдір Баяхмет екі рет оқушылар арасында ел чемпионы атанды. Мақпал Тілеубаева, Самат және Санат Көпшікбаевтар – рес­публика біріншілігінің, халықаралық жарыстардың жеңімпаздары. Басқа да болашағынан үміт күттіретін жас қырандар Жыландыдан көптеп шықты. Соны байқаған Оспанов мырза да қарап қалған жоқ. Ол өз қаражатына шағын ғана ауылда спорт кешенін салды.

2015 жылы дәл сол Бәкеңнің демеу­ші­лігімен Алматы облысы Алакөл ауда­нының Лепсі ауылында спорттағы дарынды балаларға арналған маман­дан­дырылған мектеп-интернат өз есігін айқара ашты. Грек-рим күресі, еркін күрес, дзюдо, бокс, ауыр атлетика, шаңғы және тағы басқа да спорт түрлері бойынша үйірмелер жұмыс істей бастады. Спорт залдары заман талабына сай құрал-жабықтармен жабдықталды. Бұл іске еліміздің бірқатар өңірінен білікті бапкерлер тартылды. Бір сөзбен айтсақ, республикамыздың әр қиырынан келген жас өрендердің еш алаңсыз жаттығуына барынша жағдай жасалды. Ал осы мекемені басқару белгілі балуан, білікті бапкер Сержан Бостанұлына сеніп тапсырылды. Басшы ретінде де ол іскерлігімен көзге түсті. Бас-аяғы төрт жылдан аса уақыт аралығында Лепсідегі мектеп-интернаттың оқушылары республикалық додаларда дараланып, халықаралық ареналарда бой көрсетті. Ол аз десеңіз, айтулы азаматтың тікелей ұйтқы болуымен еркін күрестен Мәулен Мамыров пен Дәурен Жұмағазиев, грек-рим күресінен Нұрбақыт Теңізбаев пен Марғұлан Әсембеков, бокстан Қанат Ислам мен Жәнібек Әлімханұлы, дзюдодан Айдын Смағұлов, Асхат Житкеев және Азамат Мұқановтың құрметіне Лепсіде жыл са­йын дүбірлі дода ұйымдастырылып тұрды.  

Сержан тоқмейілсуді жаны сүймейтін жігіт еді. Әркез «арық сөйлеп, семіз шығуды» ұнататын. Мақтанып, шәкіртінің жеңістеріне масаттанып тұрған сәтін бір көрмейсің. Сәл көтермелеп сөйлесең «Бәрі Алла тағаланың арқасы. Біздікі – жай талпыну, тырмысу ғой» деп кішіпейілдік танытатын. Ол ешуақытта мақтанбайды және өзін де мақтағанды ұнатпайды. Болашақтағы жоспарын сұрасаң, «бұйыртса» деп баппен сөйлеп, сабырлы қалпынан еш айнымайтын. Өйткені Сержанның табиғаты сондай! Ал ел спортының жай-күйі жайында әңгіме қозғалса, оны тоқтату қиын. Кешегісін, бүгінгісін айтқанда, алдына жан салмайды. Тек өзі серік еткен күрес өнерін ғана емес, өзге де спорт түрлеріне қанық екенін бірден аңғартады. Қазақ спортының тарихына кәдімгідей қанық. Ондай сәттерде сабазбен сөз таластыру, текетіресу – бекер. Іштей болса да, мықтылығын мойындайсың!

Өскеменде бірге оқыған достары айтады: Жатақханада тұрғанда Сержанды дүкенге жұмсасаң, қажетті тағамға бөлінген қаражаттың тең жартысына газет-журналдар сатып алады. «Егемен Қазақстан», «Спорт», «Жас Алаш», «Қазақ әдебиеті», «Ана тілі», «Парасат»... кілең қазақ басылымдары. Онсыз да «Шықпа, жаным шықпа» деп тиын санап жүрген студенттер оның бір бума газетті көтеріп келе жатқанын көргенде «Мұның не, Сержан? Ертең де күн бар ғой. Азыққа ақша қалдырсаң қайтеді» деп ренжігендей сыңай танытады екен. Секең сонда да селт етпейді-ау! «Мәселе тек қарын тойдыру емес қой. Адам баласына рухани азық та қажет», деп жылы жымияды да қояды. Осындай жауапты естігенде біз де тосылып қаламыз. Сөз тапқанға қолқа жоқ!