Маман даярлау: қамданыс қазірден басталып жатыр

Кездесу барысында кадрларды даярлау саласындағы түйткілді мәселелер, атап айтқанда, «Журналистика» маман­дығының студенттері арасында анали­тикалық және тәжірибелік дағдыларды дамыту, нарықты телерадио хабарларын тарату саласындағы мамандармен қамта­масыз ету барысы айтылды. Кездесу атал­ған ведомствоның Facebook-тегі ресми парақшасында тікелей эфирде көрсетілді.

– Бүгінгі оқиға – ертеңгі тарих десек, ақпаратты тарих бетіне қалдыратын – тілшілер қауымы. Оны біз күнделікті біліп, көріп отырмыз. Бұл ретте журналист маманын даярлау мен жас тілшілердің кәсіби біліктілігіне қатысты айтылатын сын да, мін де бар. Сондықтан осы саладағы кейбір көкейкесті мәселелер бойынша ортақ шешімге келу үшін тиісті меморандумға қол қойылды. Меморандумның негізгі мақсаты – салалық журналистиканы да­йындау мен жұмыс істейтін журналистерді қайта даярлау және олардың біліктілігін арт­тыруға бағытталады. Біздің бүгінгі осын­дай қарым-қатынасымыз ертеңгі БАҚ саласының дамуы мен жетілуіне өз сеп­тігін тигізеді деп сенемін, – деді А.Балаева.

ХХІ ғасыр – жоғары технологиялардың дамыған заманы саналады. Алайда оның жур­налистика саласына тигізер пайдасы мен зияны туралы пікір өте көп. Осы жоғары технологиялардың мүмкін­дігін пайдаланып, кәсіби журналистер­мен қатар, әуесқой азаматтардың да ақпарат тарату саласына араласуы салдарынан инфодемия, яғни жалған мәліметтердің тара­луына жол ашылып жатқаны жасырын емес. Осы мәселеге қатысты Халық­аралық ақпараттық технологиялар уни­верситетінің ректоры Раиса Өскенбаева ой бөлісті.

– Бұл кездесу жоғары оқу орындары үшін де, жалпы қоғам үшін де аса ма­ңызды. Себебі біз сәт сайын жаңартылып отыратын ғаламдық ақпараттық кеңістікте өмір сүріп жатырмыз. Журналистер – осы ақпаратты жеткізушілер, қоғамдық пікірді қалыптастырушылар саналады. Сондықтан заманауи цифрлы дәуірде бәсекеге қабілетті журналист мамандарын даярлау – үлкен міндет, – деді Р.Өскенбаева.

Оның айтуынша, аталған білім ордасы Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың тапсырмасы негізінде 2009 жылы құрылыпты. Мұндағы мақсат – Қазақстан экономикасының IT саласына қажет кәсіби маман даярлау еді. Алайда IT саласының ауқымы кең екенін ескере отырып, 2010 жылы осы жоғары оқу орнында журналистика саласының мамандарын даярлау бағдарламасы қолға алынды. Яғни студенттер «Бизнес-журналистика, SMM және PR»; «Цифрлы журналистика; «Телерадио журналистика»; «Халықаралық журналистика және интернет қауіпсіздігі» бағдарламалары бо­йынша білім алады. Әр бағдарлама тиісті мамандыққа негізделген. Әрқайсысының жекелеген мақсаты бар. Сол арқылы әр бағ­дар­ламаның талабына жауап бе­ре­тін білікті маман тәрбиеленеді.

Тәжірибе алмасудың маңыздылығы мен университет қабырғасында шәкірт­терге кәсіби журналистердің білім беруін Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ректоры Ерлан Сыдықов та құптады.

– Біріншіден, қазір Қазақстан универ­ситеттері автономияға қарай қадам бас­ты. Жаңа заң қабылданды. Өзіндік білім бағдарламаларын жасауға мүмкіндік алды. Осыны пайдаланып, журналист даярлау үдерісіне «авторлық білім бағдар­ламаларын» енгізуіміз керек. Таяуда Білім және ғылым министрлігі ғылыми дәрежеден гөрі шығармашылық тәжірибені қажет ететін қолданбалы мамандықтардың қатарына журналис­тиканы да енгізді. Біз осы идеяны қолдаймыз. Журналистика факультетіне тәжірибесі мол журналистер тартылуы керек. Кандидат, ғылым докторы деп іздеудің қажеті жоқ, – деді Е.Сыдықов.

Университет басшысының айтуынша, болашақ журналистің ұстаханасы – аудитория, университеттің іші емес, БАҚ, қайнаған орта, мекеме болуы керек. Мәселен, Қазмедиа орталығында, телеарналар мен радиоларда журналистика кафедраларының филиалын ашу қажет. «Студенттер сол жерде жүруі керек. Бұл қадам ең алдымен осы ақпарат меке­мелеріне керек. Сол кезде ғана сту­денттер журналистік цехты сезініп, ақпарат да­йындау үдерісіне толық сіңісе алады», деді білім ордасының ректоры.

Сондай-ақ онлайн-кездесуге қатысып, сөз сөйлегендердің қатарында Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің ректоры Ғалымқайыр Мұтанов, М.Х.Ду­лати атындағы Тараз өңірлік универси­тетінің басшысы Махметғали Сарыбеков, М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің ректоры Дария Қожамжарова, Қ.А.Ясауи атын­дағы Халықаралық қазақ-түрік универ­ситетінің президенті Болатбек Әбдіра­сылов, «Тұран» университетінің ректоры Рахман Алшанов болды. Өзекті мәселені ортаға салған жоғары оқу орындарының бас­шы­ларына Аида Балаева шынайы алғы­сын білдірді.

– Бүгін ең өзекті, көкейкесті мәселелерді ортаға салдық. Өз ұсыныстарыңызды жет­кіздіңіздер. Ең бастысы, бізбен тығыз қарым-қатынаста жұмыс істеуге ниет­теріңізді білдірдіңіздер. Біз оны қуана-қуана қабылдаймыз. Өйткені біздің министрлік тек қана ақпарат саласында ғана емес, жалпы құзыреті өте кең мем­лекеттік орган саналады. Соның ішінде жастар саясаты, «Рухани жаңғыру» бағ­дар­ламасын жүзеге асыру, дін, этносаясат мәселелерінің барлығын қамтып отырған бірден-бір мемлекеттік орган. Сондықтан осы салалардың барлығында өздеріңізбен тығыз қарым-қатынаста болуға және әріптестік орнатуға дайынбыз, – деді ведомство басшысы.

Ақпарат және қоғамдық даму минис­трінің айтуынша, журналистика – күрделі мамандық. Сондықтан еліміздегі БАҚ жайлы айтылатын әңгіме де, зерттейтін мәселе де, жетілдіретін тұстар да аз емес. Бұқаралық ақпарат құралдары мықты қоғамның мәдениеті мен талғамы да, рухани деңгейі де, азаматтық белсенділігі де жоғары болады. Бұл ретте жоғары оқу орындарының мамандарды дайындауы білім беру мазмұнымен тікелей байланысты. Жоғары оқу орындарындағы оқудың мазмұндық сапасын жаңғырту, оны уақыт талабына сай жетілдіру мәселесі өте өзекті тақырып. Бұл орайда министрлік оқу материалдарының сапасын қадағалап, қажет болған жағдайда олардың мазмұндық жағын бірге саралап, бірге әзірлеу үшін әріптестік орнатуға қашанда дайын екені айтылды. Бұл қадам министрлік пен жоғары оқу орындары арасындағы ынтымақтастықты нығайтып, студенттердің нақты кәсіби деңгейін көтеруге мүмкіндік береді.

 – Диплом алып шыққан жас журна­листерге тағылатын тағы да бір сын – олардың тәжірибелік тұрғыда дайын болмауы. Яғни жоғары оқу орнын­да берілетін теориялық білімнің тәжірибемен ұштаспауы. Көп жағдайда жас мамандар тәжірибені жұмысқа тұрған соң үйренуге мәжбүр. Бұл орайда студенттердің тәжі­ри­белік дағдыларын дамыту үшін Ақпа­рат және қоғамдық даму министрлігі жур­на­листика мамандығын игеріп жатқан студенттерді 1-курстан бас­тап мем­ле­кеттік БАҚ-тарда өндірістік тәжіри­бе­ден өткізуге көмектесуге дайын, – деді А.Балаева.

Ведомство басшысы жас мамандарға тағылатын сынды да ескерусіз қалдырған жоқ. Оның алдын алу үшін министрлік арнайы жоба да әзірлепті.

– Жоғары оқу орындарындағы жас мамандарды нақты сала бойынша даярлау, атап айтқанда, ауыл шаруашылығы, экономика, қаржы, медицина, экология салалары және басқа да бағыттар бойынша үйрету ісіне көп сын айтылады. Бұл орайда министрлік медиа саласының мамандарын дайындау, қайта даярлау және біліктілігін арттыру бойынша арнайы жоба әзірлеп отыр. Сонымен қатар білім беру жүйесінің деңгейі мен тиімділігін арттыру үшін жыл сайын студенттер арасында «Үміт» шығармашылық байқауын өткізу жоспарланып отыр, – деді министр.

Оның айтуынша, медиа сауаттылық мәселесі де бүгінгі күннің көкейкесті тақырыбына айналды. Себебі бүгінгі интернет заманында түрлі әлеуметтік желілер көптеген жалған ақпараттың, зерттелмеген тақырыптың таралуына себеп болып жатады.

– Осы орайда еліміздегі жоғары оқу орындарындағы журналистика факуль­тет­терінде «медиа және ақпараттық сауат­тылық» пәнін енгізуді ұсынамын. Бас­пасөз қоғамның айнасы болса, журналист сол қоғамға ақпаратты жеткізетін тұлға. Сондықтан қоғамның мәдениетін көтеріп, талғамын қалыптастыру, сауатын арттыру тілшілер қауымына артылатын сенім мен міндет десек, артық айтқаным емес. Осы орайда біз бір келісімге келіп, оң нәтижелерге қол жеткізуге, бірге қыз­мет етуге алдағы уақытта да дайынбыз. Сіз­дер айтқан ұсыныстарды зерделеп, сол бағытта да жұмыс істеуге әзірміз, – деді А.Балаева.