Қоғам • 02 Қыркүйек, 2020

Халық жемқорлықпен күреске үлес қосуға дайын

156 рет
көрсетілді
6 мин
оқу үшін

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясаттың негізгі мақсаты – парасаттылық идеологиясын ілгерілете отырып, жең ұшынан жалғасқан сыбайлас жемқорлыққа мүлдем төзбеушілік мәдениетін қалыптастыру. Өткен жылдың соңында қабылданған заңнамалық түзетулерге сәйкес, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі білім беру, ақпараттық және ұйымдастырушылық сипаттағы шаралар кешенін қабылдау арқылы парасаттылық қағидаттарын енгізу мәселелерінде үйлестіру функциясын белсенді іске асыруда.

Халық жемқорлықпен күреске үлес қосуға дайын

Коллажды жасаған Қонысбай Шежімбай, EQ

Агенттіктің жаңа құрылымын қалыптастыру кезінде мемлекеттік аппараттың жариялылығын, қолжетімділігін, ашықтығы мен айқындылығын және адалдық пен пара алмаушылық идео­ло­гия­сын тұрғындар арасын­да кең көлемде насихаттау мақса­тында Парасаттылық депар­таментін құру туралы шешім қа­­былданды. Сондай-ақ «Адал­дық алаңы» – «сыбайлас жемқор­лықтан азат өңірлер» жобасы бү­гінде тұрмыстық сыбайлас жем­қорлықты жоюдың бірегей жобасына айналды. Тұрмыстық сыбайлас жемқорлықты жою, мем­лекеттік органдардың ашық­­­тығын қамтамасыз ету, мем­­лекеттік қызметтерді алу кезінде қолайлы жағдайлар жасау және қоғамдық бақылау құралдарының пәрменді іске асырылуын қамтамасыз ету – аталған жобаның алдына қойған нақты міндеттері болса, жобаның мызғымас бөлігі – ел азаматтары мен қоғам өкілдерінің азаматтық белсенділік таныта отырып, қоғамдық бақылауды күшейтуге және адалдық идеологиясын ілгерілетуге жұмыла ат­салысуы болып отыр. Ел игілігі жолында осы бір ортақ мақсатты жүзеге асыру мақсатында орта­лық мемлекеттік органдар мен  өңірлер арасында жоба жетек­шілері тағайындалып, қазіргі таңда қоғамдық кеселдің алдын алу жолында және оның жолын кесуде қарқынды жұмыс жүр­гізуде.

Бүгінде ауылдық деңгейге дейінгі 200-ге жуық әкімдік аза­маттарға қызмет көрсетудің сер­вистік моделіне көшсе, жергілікті тұр­ғындардың талап-тілегіне құлақ түру үшін ел бойынша 1000-нан астам оpen space үлгісін­дегі кеңсе мен 750-ден ас­там фронт-офис ашылды. Нә­­ти­жесінде, қоғам өмі­рінде ашық­тықты қамтамасыз ету ар­қылы сыбайлас жемқорлық де­ректері туындайтын себептер мен жағдайлардың деңгейі төмен­деуде. Еліміздің 16 өңірінде ашылған Antikor-сервистік орта­лықтарында әрбір азаматтың са­палы құқықтық көмек пен ке­ңес алуына толық мүмкіндік қа­растырылған.

Ел аумағында ашықтық пен айқындылықпен қатар, азаматтар үшін мемлекеттік органдардың қызметіне қатысты ұсынылатын ақпараттардың барынша қолже­тімділігіне агенттік тарапынан баса назар аударылуда. Мәсе­лен, жалпыға қолжетімді сервис – «Ашық бюджеттердің ин­терактивті картасы» мемлекет тарапынан бөлінетін бюджет қаражатын әр азаматтың көріп, бақылауына және тиімді иге­рілуі бойынша пікірлер мен шағымдар қалдыруларына толық мүмкіндік беретіндігімен ерекше. Бүгінде картада 7,2 трлн теңгеден астам бюджет қаражаты ашық түрде жарияланған. Сондай-ақ парасаттылық мәдениетін қа­лыптастыруда бүгінгі эпидемиялық жағдайға байланысты мемлекеттік органдар мен қызметшілердің халық алдында есеп беруі мен ашықтықты қам­­тамасыз етуінде жаңа инте­рактивті онлайн-жобалар қол­данылуда.

Сыбайлас жемқорлыққа қар­сы іс-қимыл жөніндегі қыз­мет туралы халықты үздіксіз ақпа­рат­тандыруды қамтамасыз ету және сыбайлас жемқорлыққа қарсы қарқынды күрестегі жа­ңа­шылдықтарды түсіндіру үшін «Antikor.LIVE» жобасы іске қо­сылып, осы күнге дейін әлеу­меттік желілер арқылы тұр­ғын­­дарды толғантқан түрлі та­қы­рыптар бойын­ша 1 800-ден астам «тікелей эфир» өткізілді. «Antikor.LIVE» жобасы әр күн сайын тұрақты негізде тікелей эфирге жол тарту арқылы қысқа мерзім ішінде өзек­ті мәселелер бойынша ақпарат тара­тудың ең тиімді тетігіне айналды.

Бүгінгі күні парасаттылыққа негізделген қоғамды құруда сы­байлас жемқорлыққа қар­сы білім алуды мектеп қа­быр­ғасынан бастауға баса назар аударылып келеді. 2019 жыл­­дан бастап еліміздің жоға­ры сынып оқушылары мен сту­дент­тері арасында парасат­ты­лық идеологиясының ауқы­мын кеңейтуге және терең білім­нің маңыздылығын түсін­ді­руге ба­ғытталған жалпырес­пуб­ликалық «Адалдық саға­ты» акциясы бас­тау алған. Коронавирустық ин­фекцияның таралуына қа­ра­мастан, білім алушыларды адалдық пен әділдік сынды қасиеттерге үндейтін дә­рістер өз маңыздылығын жо­ғалт­пай, тікелей кездесулер он­лайн-дәрістерге көшу арқылы өз жалғасын табуда. Бұдан бөлек, агенттік ұлы ойшылдардың ең­бектерін кеңінен насихаттау – саналы қоғамды тәрбиелеудің тиімді тетігі екендігін назарға ала отырып, 2020 жылдың мамыр және шілде айларында әділдікті арқау еткен «Адалдық сағаты» – «Адалдықты мұра еткен ұлы Абай» және «Әл-Фараби және қайырымды қоғам» тақырыптары бойынша жалпыреспубликалық деңгейде ұйымдастырылып, бейне-дәрістер республикалық және өңірлік телеарналарда көрсетілді. Сондай-ақ оларды әлеуметтік желілерде орналас­тыру мектеп оқушылары және студенттермен тиімді кері байланыс орнатуға және олардың қоғам өмірінде жиі кездесетін әлеуметтік індетке қарсы тұруда белсенділік танытуларына айрықша серпін беруде.

Бүгінде сыбайлас жем­қор­лыққа қарсы жоғары стандарт­тарға ие қазақстандық 11 жоғары оқу орны академиялық адалдық лигасына бірігіп, одан бөлек жал­пы білім беретін және орта-ар­найы мекемелер үшін пара­сат­­тылық мектептері лигасын құ­руға бастама жасалуда. Адал­дық, парасаттылық, сенім құнды­лықтарын кең көлемде дәріптеу мақсатында агенттіктің сенімді серіктестері ретінде бүгінде жалпы саны 8 мыңға жеткен мектеп оқушылары мен студенттер Adal Urpaq ерікті мектеп клубтары мен Sanaly Urpaq жобаларына біріктірілген. Сыбайлас жемқорлықтың отбасыға тигі­зер салдарын, мемлекетке тигі­зер зардабы мен залалын әлеу­меттік тұрғыдан көрсете отырып түсірілген бейнематериалдар оң мінез-құлық үлгілерін қалып­тастыруға, қатып қалған көз­қа­растарды өзгертуге және заң ая­сында іс-әрекеттер жасауға дә­ріптейді.

Қорыта келгенде, іске асырылып жатқан шаралардың тиімділігін әлеуметтік зерттеу­лердің нәтижелері арқылы бай­қауға болады. Бүгінде TALAP қолданбалы зерттеулер орта­лығының бағалауы бойынша қазақстандықтардың шамамен 70%-ы сыбайлас жемқорлық дең­гейін төмендетуге өз үлес­терін қосуға дайын екендігі бел­гілі болып отыр.

 

Ғанижан АСАНҰЛЫ,

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Парасаттылық департаментінің директоры