Содан бері табиғатта аң саны артқаны болмаса, кеміген жоқ. Балығы тулап, құсы шулайды. Еліктің әупілі жақыннан естіледі. Орманды албатты отауға да жол жоқ. Қысы-жазы инспекторлардың қадағалауында.
Аң санын табиғат өзі реттеп отырғанымен, кейбір жағдайда адамның да әсері болуы керек сияқты. Олай дейтініміз, соңғы жылдары ұлттық парктің аумағында қабан шошқа қаптап кеткен. Олардың көбеюі басқа түз жануарларының өсуіне зиянын тигізіп отырған көрінеді.
– Соңғы он жылда қабан көбейіп кетті. Оның кесірі елікке, жерге ұя салатын құстарға тиеді екен. Еліктің лағын, құстардың жұмыртқасын жеп қояды. Өздері үйір-үйірімен жүреді. Табиғат өзі реттей алмайтын жануарлардың санын реттеп қою керек сияқты, – дейді «Рахман» орманшылығының қызметкері Нұржан Ахетов.
Таудың көлеңкелі, саздауыт жерлерін мекендейтін қабандар бір торайлағанда он шақтысын туады. Аң-құстардан бөлек адамдарға да бәлендей пайдасы жоқ. Керісінше шабындық жерлерін қопарып, ойранын шығарып кетеді.
Сонымен қатар ұлттық парк аумағында аю көбейген. Қасқыр да аз емес. Катонқарағай мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің жануарлар әлемін қорғау және өндіру бөлімінің бастығы Ерік Қасымовтың мәліметінше, аю соңғы санақ бойынша 250-ден асса, қасқыр 100-дің айналасында. Түз тағысы елдің бағып отырған малына ғана емес, елік-маралға, тауешкіге де ауыз салады. Жортып жүрген жүз қасқыр жылына жүздеген аша тұяқтыны жоқ қылары сөзсіз. Ал соңғы төрт жылдан бері атуға рұқсат жоқ.
Алтайда қар қалың болғандықтан, жыртқыштан қашқан елік-маралдарға азық табу да тым оңай емес. Күнгей беттерде тебіндегенмен, қосымша қорек қажет. Сол үшін ұлттық парктің инспекторлары тұяқтылардың көп шоғырланған аумақтарында қысқы жем-шөбін дайындап, науаларына тұз салады. Ағаштың бүрін байлайды. Табиғат жанашырларының биотехникалық іс-шаралары мұнымен аяқталмайды. Қыстай рейд жасап, қалың қардан науаға, жалаққа жете алмай жатқан маралдарға атпен жол басып береді.
Инспекторлардың ендігі жұмысы – күзгі санақ. Алтайға ауған, Алтайдан ауған аң-құстардың санын мөлшерлеп, қағазға түсіреді.
Шығыс Қазақстан облысы
