Саясат • 24 Қыркүйек, 2020

Желілердің тозуы төмендеп келеді

300 рет
көрсетілді
4 мин
оқу үшін

Моноқалалардағы негізгі өзекті мәселе – инженерлік инфрақұрылымдардың тозуы. 2012 жылдан бастап желілердің тозуын төмендету үшін 66 млрд теңгеге 675 жоба жүзеге асырылды.

Желілердің тозуы төмендеп келеді

Жобалар жылу, су, электр және газбен жабдықтау, сондай-ақ жол салу және жөндеу бағыттарын қамтыған.

– Бұл мәселені жүйелі түрде шешу үшін 2019 жылдан бастап моно және шағын қалаларға жыл сайын тұрақты түрде 10 млрд теңге көлемінде қаржы бөлу көзделген. Мәселен, былтыр 17 моноқалада 7,7 млрд теңгеге 31 жоба іске асырылды, – деді Ұлттық экономика министрлігі Өңірлік даму департаментінің директоры Дәурен Жамбайбек.

Биыл қалаішілік жолдарды және ин­женерлік желілерді дамыту мақсатында 16 моноқала мен 5 шағын қалада 26 жобаны іске асыруға 8,8 млрд теңге бөлінген. Осының нәти­жесінде 678 жаңа жұмыс орны құрылып, шаһарлардың 200 шақырымнан астам автомобиль жолы мен инженерлік желілер жаңғыртылады.

– Моноқалаларды қолдау жөніндегі бағдарламаны іске асыру 2012 жылы басталды. Содан бері белгілі бір нәти­же­лерге қол жеткізілді. Мәселен, сумен жабдықтау желілерінің тозуы 70 пайыздан 61 пайызға дейін, электр тара­ту желілерінің тозуы 75 пайыздан 63 пайызға дейін төмендеді. Қана­ғат­танарлық жағдайдағы автомобиль жолдарының үлесі 43 пайыздан 57 пайызға ұлғайды. Белсенді жұмыс істей­тін шағын кәсіпорындар саны үш есеге артты. 2012 жылы олардың саны 25,5 мың еді. Қазір 89,7 мыңға жетті, – деді Д.Жамбайбек.

Өңірлерді дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдар­ламасына сәйкес, Қазақстанда 27 моноқала бар. Оның 8-і Қарағанды облы­сында. Атап айтқанда, Балқаш, Жезқаз­ған, Қаражал, Саран, Сәтбаев, Теміртау, Шахтинск және Абай шаһарлары моноқалалар тізімінде тұр.

Қостанай облысында 4 моноқала бар. Олар – Арқалық, Жітіқара, Лиса­ков, Рудный. Шығыс Қазақстан облы­сындағы Алтай, Курчатов, Риддер және Серебрянск те осы қатарда. Тізімге Пав­лодар (Екібастұз, Ақсу) мен Жамбыл (Жаңатас, Қаратау) облыстарынан екі қаладан енген. Ақмола (Степногор), Ақтө­бе (Хромтау), Алматы (Текелі), Аты­рау (Құлсары), Батыс Қазақстан (Ақ­сай), Маңғыстау (Жаңаөзен) және Түр­кістан (Кентау) облыстарында бір-бір моноқаладан бар.

Ұлттық экономика министрлігінің мәліметінше, 2012 жылдан бас­тап моноқалаларда кәсіпкерлікті қол­дауға 38 млрд теңге бағытталған. Оның ішінде 1,5 мыңнан астам жоба субсидияланған. Бұл мақсатқа 23,2 млрд теңге жұмсалған. 502 жобаға кепілдік беріліпті. Оған бағытталған қаржы көлемі – 7,2 млрд теңге. Сонымен қатар 5,9 млрд теңге көлемінде микронесие және 1,7 млрд теңге көлемінде 507 грант үлестірілген.

– Қолдау шараларының нәтижесінде моноқалаларда шағын кәсіпкерліктің тауар өндіру көлемі 2,1 есе өсті. Жұмыс істеп тұрған шағын және орта бизнес субъектілерінің саны 1,3 есе ұлғайды, – дейді департамент директоры.

Қазір моноқалалардың экономикасын әртараптандыру жұмысы жүріп жатыр. Бұл – ұзақмерзімді процесс. Дәлірек айтсақ, 57 зәкірлі инвестициялық жоба іске асырылуда. Оның 14-і тау-кен металлургия өнеркәсібіне қатысты. Бұдан бөлек химия және фармацевтика өнеркәсібі саласында 7 жоба, жеңіл өнеркәсіп бойынша 4 жоба қолға алынған. Құрылыс индустриясы және ағаш өңдеу өнеркәсібі саласындағы жобалардың саны – 16. Сондай-ақ тамақ өнеркәсібінде 7 жоба, энергетикада 5 жоба, машина жасау саласында 4 жоба жүзеге асырылуда.

– Зәкірлік жобалар 9 мыңнан астам жұмыс орнын құруға және моноқа­лалардың негізгі капиталына инвестиция­лар тарту көлемін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Бұл бағыттағы жұмыстар жал­ғасуда, – дейді Д.Жамбайбек.

Еске сала кетейік, моноқалалардың экономикасын әртараптандыру жөніндегі шаралар Өңірлерді дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында көзделген. Бағдарлама аясында экономиканың шикізаттық емес секторларында зәкірлік жобалар қолға алынып, шағын және орта бизнесті, инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымды дамыту шаралары іске асырылады.