“ТОЛҚЫНҒА КЕЙДЕ ТҰНШЫҚТЫМ МЕН ДЕ”

Жаратқанның жарық дүниені пендесіне мөлшерлеп қиятынын ақын жүрегі күні бұрын сезініп, тылсымнан сыр сабақтарын Бейбіттің жырларын оқып отырғанда түйсіне түсер едіңіз. Жаны жыр бұлағындай сыңғырлаған сол азамат қазір арамызда жоқ... Кей адамдардың есімдері өмірден озғаннан кейін ел есінде көп сақтал­май­ды. Соңындағы еңбек­терін түгендеп, шы­ғар­­ма­ларына жанашыр адам табылмаған­дықтан ізгі ізді біртіндеп уақыт желі сыпырып, аты аталмақ түгілі тіпті соңындағы ұрпағының қай­да жүргені белгісіз жағдайлар кез­десіп қалаты­ны рас. Ал бірақ осыған кереғар жәйттер де ұшырасады. Еңбектері қайтыс болған­нан кейін ел-жұртқа бұрынғысынан да көбі­рек насихат­тала бере­тін жандардың бейнесі мұн­дайда кейінгі ұрпағының ілтипатымен ілгерілей түсер еді. Сол секілді, Бейбіттің жарқын бейнесін жалықпай жаңғыртып жүрген бір абзал жан бар. Ол – аяулы жары Ғазиза Исахова. Бейбіт қайтыс болғаннан кейін кітаптары бірінен соң бірі жарық көрді. 2007 жылы “Қайнар” баспасы­нан “Өлең – Өзім” өлеңдер жинағы, 2008 жылы “Өлке” баспасынан “Ғұмыр-дария” кітабы, сондай-ақ былтыр “Отырар кітапханасы” сериясымен “Ел аға­лары” деп аталатын тың туындысы қолымызға тиіп, көзі тірі кезінде халыққа жетпей қалған тағы біраз адами қырларына қаныға түскенбіз. “Ақынның ылғи ториды жолын Тасадан күтіп Ажал. Періште болып қағады қолын, Ғазиза–Ғаза–Ғазал” деген шумақтан кейін: “Ағады күндер, ағады күндер, Мен де бірге ағамын. Дәм-тұзы бітіп, қалды екен кімдер Басында сонау жағаның?.. ...Толқынға кейде тұншықтым мен де, Көз жазып қалдым достардан. Қасыма келіп қалтылдап тұрған, Қайықты көрдім бос қалған” деп мұздай мұңға оранып, сабымыздан жылғадай жылыстап бара жатқан ол “Бір күндері, рас, мәңгіге жоғалам” деп өлім жайында неге ертерек ой­лан­ды десек, Бейбіт бір адамның өмір бойы атқаратын жұмысын өзінің қып-қысқа мезетін­де бітіріп, жұлдыздай жарқ етіп ағатынын күні бұрын сезінген екен-ау. Ел аға­ларының, тұлға­лар­дың шынайы портретін кестелеп, асқақ мұраттарын телеарна арқылы халық­қа жеткізу бір басқа да, ал енді оны жеке кітап етіп оқыр­манға ұсыну өз алдына бөлек шаруа. Таспадағы асыл ойларды қағазға қайта көшіріп шығу дегеніңіз тынымсыз еңбекпен бітетін іс. Бұл ретте әріп­тесі­міздің жары Ғазизаға рахмет. Бейбіттің кезінде қандай тұлғалармен қанаттаса ой пырағын самғат­қанын кітапқа қаз-қатар тізіп, өте тартымды үлгіде ұсыныпты. Халқы­мыз­дың қадір тұтқан қаншама ардақты азамат­тары бар мұнда. Бас-аяғы отыз бір кейіпкердің жан дүниесінен керемет өрнек түйген әріптесі­міз­дің бұл кітабын қолына алған оқырман қашан аяғына дейін оқып бітіргенше асығаты­ны күмән туғызбайды. Тұрсынбек Кәкішев, Әбдуәли Қай­дар, Камал Ормантаев, Мұрат Жұрынов, Мырзатай Жолдасбеков, Серік Қира­­баев, Сұлтан Сартаев сынды белгілі тұлғалардың өмірі мен өнегесі туралы жан-жақ­ты мағлұмат алғысы келген адам мына еңбек­тен көп нәрсе табатыны сөзсіз. Хакімжан Наурыз­баев, Шерхан Мұртаза, Әбіш Кекіл­бай­ұлы, Шота Уәли­ханов, Тұманбай Мол­да­ға­лиев, Асанәлі Әшімов, Әшірбек Сы­ғай, Қар­шыға Ахме­дияров сияқты әде­биет пен мәдениеттің тар­лан­дары шерткен сыр да ерекше қыр­ларымен дара көрінер еді. Ол кімнің жүрегі­нен сыр суыртпақтаса да оны­мен терезесі тең оты­рып ағынан жарыла әңгімелесетін. Әр ха­бар­ға жан-жақты да­йын­далып кірісетіні орамды ой сап­тауы­нан, сұрақтарды сұ­рып­тап тосатын ше­бер­лігінен ұдайы байқалып тұратын. Сол еңбектерін қайта тірілтіп жатқан мына кітап та өзіндік көркем­дігімен көңіл аудартады. Кейіп­кер­дің суреті, аты-жөні, одан кейін әр тақы­рыпқа лайықты қанатты қағида­ларды таңдап беру арқылы бүгінгі оқырманның тал­ғам-таразысына сай бүтін дүниенің басы құра­лыпты. Таралымы – екі мың дана. Соншалық көп те емес. Бірақ әріптестің қайта жаңғырған еңбегі қолымызға тигенде, “Өлді деуге бола ма айтыңдаршы, Өлмей­тұғын артына сөз қал­дырған” деген жолдар тура осы Бейбіт Құсан­бекке арнап айтылғандай болып көрінеді. Қарашаш ТОҚСАНБАЙ.