Оның жұмысына Түркияның Ankara Hacı Bayram Veli униветситетiнің профессоры, қазақ тілін өз елінде насихаттаушы, Мағжан Жұмабаев шығармашылығының зерттеушісі, профессор Ченгел Ғұлия, Алматыдағы Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің профессоры, педагогика ғылымдарының докторы Гүлмира Саудабаева, осы университеттің Мектепке дейінгі білім беру және әлеуметтік педагогика бағдарламасының жетекшісі, профессор Ұлбосын Қияқбаева, Нұр-Сұлтан қаласындағы «Тұран-Астана» университетінің профессоры, Әлеуметтік гуманитарлық және тілдік пәндер кафедрасының меңгерушісі Гүлназ Кәріпжанова, Ресейдің Омбы облысындағы «Білім беру ұйымын дамыту институтының» әдіскері Бәткен Төлеулинова және т.б. сонымен қатар Солтүстік Қазақстан облысының университеті, колледждері мен мектептерінің әдіскер оқытушылары қатысты. Форум жұмысын Солтүстiк Қазақстан облыстық бiлiм басқармасының басшысы Гүлмира Кәрімова ашып, жүргізіп отырды. ZOOM жүйесі арқылы жүргізілген форум жұмысын облыс мектептерінің қазақ тілі мен әдебиетінің мамандары түгел естіп және көріп отырды.
Білім басқармасының басшысы Г.Кәрімова өзінің сөзінде аталмыш халықаралық форум аясында ағымдағы жылдың 8 қазаны мен 6 қарашасы аралығында 7 секция өткізіліп, нәтижесінде мақалалар мен таңдаулы сабақтардың жинағы баспадан шығарылғанын жеткізді. Тұңғыш Президент Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты бағдарламалық мақаласы біздің басты рухани бағдарымыз болып қала береді. Тарихқа құрметпен қарау, Отанға адал болу, ғылым мен білімге деген ұмтылыс – мұның барлығы біздің қазақтың бойындағы асыл қасиеттер. Қазіргі міндет – халқымыздың жаңа болмы-
сын қалыптастыру, тұтас ұлт сапасын арттыру.
Рухани жаңғыру аясында соңғы жылдарда ұлттық мәдениетіміз жаһандық аренада белсенділік танытты, әдеби жауһарларымыз әлемнің 6 тіліне аударылды, тарихымызды түгендеген толыққанды киножобалар шықты, шет тілдерден – жоғарғы оқу орындарына арналған 100 оқулық аударыла бастады. Тіл майданындағы бүгінгі ісіміз – ертеңіміздің кепілі. Яғни бүгінгі тіл тағдыры – ертеңгі ел тағдыры. Өйткені Қазақстан – қазақтың жер бетіндегі жалғыз Отаны. Барлық қазақстандықтар үшін қазақ тілін білу – біріншіден біздің ұлттық бірлігіміздің кепілі.
Білім беру жүйесінде ана тілін үйренуге үлкен көңіл бөлінеді, тіл – адамға берілген баға жетпес байлық. Ана тілімен танысудың маңызды аспектілерінің бірі – кітап оқу. Алайда қазіргі әлеуметтік даму жағдайында кітап оқуға деген қызығушылықтың күрт төмендеуі байқалады. Бұл жоғары дамыған елдерде де, халықтың жалпы білім деңгейі әлдеқайда төмен жерлерде де көрінеді. Осы мәселені шешу үшін білім беру ұйымдарында оқу сағаты енгізілді және бұл жақсы дәстүрге айналды. Бұл өзін өзі тәрбиелеудің бастауы. «Кітап – білім бұлағы» деп даналарымыз бекерге айтпаған. Кітап оқитын жастардың санын арттыру мақсатында Білім және ғылым министрлігі 2021 жылы «Кітап оқуға құштар мектеп» жобасын іске асыруды жоспарлап отыр. Оның аясында кітапхана қорымыз балаларға арналған әлемдік көркем әдебиеттің үздік үлгілерімен толықтырылуда.
Одан әрі Гүлмира Кәрімова соңғы екі жылда облыста үш қазақ мектебінің ашылғанын айтты. Бүгінгі таңда облысымызда жалпы 1300 қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі бар, оның ішінде жоғары және бірінші санатты – 315, жаңа форматтағы санаттар бойынша – 620. «Тек 2020 жылы облыс мектептеріне қазақ тілі мен әдебиетін оқытуға 110 жас маман келді. Жыл сайын қазақ тілі мұғалімдеріне арналған облыстық пән олимпиадасы өткізіліп тұрады, оған облыс мұғалімдерінің 70%-дан астамы қатысады», деді одан әрі Білім басқармасының басшысы.
Осыдан әрі форумға қатысушы спикерлерге сөз берілді. Алғашқы болып Ankara университетiнің профессоры Ченгел Ғұлия ханым сөйлеп, өзінің қазақ тілін үйренуіне себеп болған оның көркем әуезі мен кең құлашты, барынша бай қоры екенін айтты. «Қазақ тілі түркі тілдерінің ішіндегі ең байы, сөздік қоры ең молы», дей келіп ол Мағжанның, Міржақыптың өлеңдерінен үзінділер оқып берді.
Форумда Ресейдегі қазақ тілін оқып-үйретудің жағдайы жөнінде айтқан Бәткен Төлеулинова бір өкінішті жайтты жеткізді. Қазір онда қазақ тілі пән ретінде оқытылмайды екен. Тек сыныптан тыс уақытта ғана үйретіледі. Мұның өзі оқушыларды міндеттемегендіктен тіл білудің сапасын төмендеткен көрінеді. «Бірақ кейбір балалардың ана тілін үйренуге деген ынтасы жақсы», деді ол өзінің сөзінде.
Қазақ тілі мен әдебиетінің мамандары өздерінің әдістері мен оқыту тәсілдерін ортаға салды. Бәрі де өз әдістемелерін бүгінгі озық технологияларға негіздегенін жеткізді. Сонымен қатар латын әліпбиіне көшу бойынша да мамандар өздерінің ойларын айтты.
Форумда қазақ тілінің бүгінгі қоғамдағы тыныс-тіршілігі туралы өз көзқарасымызды білдіруді өтініп «Egemen Qazaqstan» газетінің тілшісі ретінде бізге де сөз берілді. Біз тілге қатысты іс-шаралар формальды түрде өткізілмей әрбір мұғалімнің, әрбір әдіскердің жүрегінен орын алатын мәселелерді қамтығанын қалайтынымызды жеткіздік. Сонымен қатар билік орындары қазақ тілінде халық сөйлесін, ал біз өзімізше айтамыз деген сияқты ана тіліне деген салғырт көзқарастан арылуы керектігін айттық. Билік пен халық біртұтас болсын десек, тілі де бір болуы керек қой. Халық бәрібір билікке қарап түзеледі, сондықтан биліктің тілге деген салғырттығы халыққа жұғады. Осының өзі сайып келгенде тілімізді жоғалтуға да соқтыруы мүмкін деген қаупімізді де білдірдік.
Форум соңынан қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдерінің облыстық олимпиадасы, «Үздік қазақ тілі мен әдебиет кабинеті – 2020» облыстық байқауының жеңімпаздары марапатталды. Қазақ тілді мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімдерінің облыстық олимпиадасының жеңімпазы болып Жамбыл ауданының Благовещенка жалпы орта білім беру мектебінің мұғалімі Дина Зікірина, орыс тілді мектептер бойынша жеңімпаз болып Есіл ауданының «Ильинка орта мектебінің» мұғалімі Рустам Есжанов танылды. «Үздік қазақ тілі мен әдебиет кабинеті – 2020» конкурсының жеңімпазы болып Айыртау ауданы Саумалкөл қазақ орта мектебінің мұғалімі Сая Қажыкенова танылды. Ал екінші орынды Қызылжардағы Әбу Досмұхамбетов атындағы облыстық дарынды балаларға арналған мамандандырылған гимназия-интернатының ұстазы Жадыра Қаржауова алды.
Солтүстік Қазақстан облысы
