2021 жылы 2 қаңтарда Қазақстан Президенті «Экономикалық өсімді қалпына келтіру мәселелері бойынша кейбір заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңға қол қойды. Құжат азаматтарға кепілдендірілген өтемақы төлеу процедурасын жеңілдете отырып, депозиттерге кепілдік беру жүйесіндегі жаңалықтарды қарастырады
Алғашқы қадам. 2021 жылдың 1 мамырынан бастап кепілдік өтемақысын төлеудің жаңа тәртібі күшіне енеді. Лицензиядан айырылған банктің салымшылары кепілгерлік өтемақы алу үшін агент-банктің филиалдарына бармай-ақ, тікелей қордың сайтына электронды түрде өтініш бере алады.
Мұндай мүмкіндік Tengri Bank салымшылары үшін, сондай-ақ қазіргі уақытта таратылу сатысында тұрған банктердің салымшылары үшін де пайда болады (Валют-Транзит Банк», Kazinvestbank, Delta Bank, Qazaq Banki, Эксим банк – Қазақстан Eximbank Kazakhstan) және «Астана Банкі»).
2021 жылдың 1 мамырынан бастап агент-банкке төлем жасау туралы әлі өтініш білдірмеген 450 мыңнан астам салымшы кепілдік ақшаны онлайн режимінде қайтаруға өтініш бере алады.
Сонымен бірге кепілдік өтемақыны агент-банк арқылы төлеу тәртібі дәстүрлі түрде банктік қызметтерді артық көретін салымшылар үшін, сондай-ақ үшінші тұлғалар өздерінің атынан өтемақы алуға өтініш білдіре алатын салымшылар үшін қалады (мұрагерлер, сенім білдірілген өкілдер және басқа құқық иелері). Кепілдік өтемақы төлеуге өтінімдер Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры сайтына электронды түрде де, жазбаша түрде де (агент-банк арқылы) төлем басталған күннен бастап 1 жыл ішінде қабылданады, ал тарату процесінде банк салымшыларының өтініштері - 2022 жылдың 1 мамырына дейін қабылданады.
Кепілдік өтемақысын төлеуге өтінімді онлайн режимінде беру қолданыстағы процедураны жеңілдетеді және салымшылар үшін қолайлы жағдай туғыза отырып, төлемдер алудың тартымды тәсілі болады. Бұл олардың жеке уақытын үнемдеуге, банк-агент филиалына бару шығындарын азайтуға және төлемдердің алғашқы күндерінде адамдар санының азаюына мүмкіндік береді. Бұл әсіресе COVID-19 коронавирустық инфекциясы пандемиясы кезінде байқалады.
Екінші қадам - Қордың салымшылар төлемді бастаған кезден бастап 1 жыл ішінде талап етпеген кепілдік өтемақысының сомаларын олардың БЖЗҚ-дағы зейнетақы шоттарына ерікті зейнетақы жарналары ретінде аударуы. Кепілдік өтемақыны төлеу мерзімі аяқталғанға дейін 30 жұмыс күні бұрын ҚДБҚ салымшыларға бұқаралық ақпарат құралдары және өзінің веб-сайты арқылы төлемдер аяқталған және кепілдендірілген өтемақы сомасынан кейін 1 жыл ішінде талап етілмеген салымшылардың БЖЗҚ-ға аударылған күні туралы хабарлайды.
БЖЗҚ-ға аударылған кепілдік өтемақысының мөлшері салымшының ерікті зейнетақы жарнасы ретінде танылады, сонымен қатар салық салудан босатылады (есептелген инвестициялық кірісті қоспағанда). Ерікті зейнетақы жарналарын есепке алуға арналған зейнетақы шоттары БЖЗҚ-ға келудің қажеті жоқ автоматты түрде ашылады.
Бұл процедура 2021 жылдың 1 мамырынан бастап жаңа сақтандыру жағдайлары бойынша күшіне енеді, сондай-ақ Tengri Bank салымшылары мен таратылу кезеңіндегі басқа банктерге қолданылады (Valut-Transit Bank, Kazinvestbank, Delta Bank, Qazaq Банки »,« Қазақстан Эксимбанкі »және« Банк Астана »). Төлем басталған күннен бастап 1 жыл ішінде немесе 2022 жылғы 1 мамырға дейін дәлелді себептер бойынша өтемақы алуға жүгіне алмайтын салымшылар үшін олар KDIF-ке жазбаша өтінішті растайтын құжаттармен бірге жазбаша өтініш беру арқылы кепілдік өтемақы алу құқығын сақтап қалады. Дәлелді себептер тізімі «Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы» Заңда көзделген.
Өтініш банктің мәжбүрлеп таралуы туралы немесе салымшының ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдеріне құқығы пайда болғанға дейін бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне ақпарат енгізілген күнге дейін, егер оның кепілдік өтемақысының мөлшері БЖЗҚ-ға аударылған болса, берілуі мүмкін.
Үшінші жаңалық - шетелдік банктердің филиалдарындағы депозиттерді қорғау. Қазақстанда ашылатын шетелдік банктердің филиалдары депозиттерді қабылдауға, жеке тұлғалардың банктік шоттарын ашуға және жүргізуге уәкілетті органнан лицензия алған сәттен бастап депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесінің қатысушылары болады. Осылайша, шетелдік банктердің филиалдарында ашылған азаматтардың депозиттері де KDIF кепілдік береді.
