Агросектордың әлеуеті артқан жыл

Экономика • 08 Қаңтар, 2021

Агросектордың әлеуеті артқан жыл

18 рет көрсетілді

«Арпа-бидай ас екен, алтын-күміс тас екен» деген қанатты сөздің қадірін әлем жұртшылығы былтырдан бастап айқын ұғынғандай болды. Індет ушыққан сайын азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесі басты проблемалардың біріне айналды деуге болады. Соңғы бірнеше жылдың бедерінде аграрлық секторды экономиканың драйверіне айналдыруға тырысып жатқан Қазақстан Үкіметі де пандемияға қарамастан, саланы дамытуға бұрнағы жылдармен салыстырғанда көбірек күш салды.

Арнұр АСҚАР

Инфографиканы жасаған Амангелді Қияс, «ЕQ»

Өсімдік шаруашылығында өсім мол

Тиісті министрліктен алынған мәліметке сүйенсек, өткен жылы ауыл шаруашылығында айтарлықтай өсім байқалды. 11 айдың қорытындысы бойынша жалпы өнім көлемі 5,9 трлн теңгеге жетіп, өткен жылғы көрсеткіштен 5,3 пайызға асып түсті. 11 өңірде өнім көлемі ұлғайды, әсіресе Ақмола, Қостанай, Павлодар облыстары алдыңғы қатарда.

Жалпы, өткен жылды өсімдік шаруашылығы үшін қолайлы болды деу қиын. Жаздағы қуаңшылық пен күзгі жауын-шашынды айтпағанда, пандемияға байланысты туындаған проблемалар да шаруаларға біраз қолбайлау болған-ды. Соған қарамастан өсімдік шаруашылығында айтарлықтай жоғары көрсеткіштерге қол жеткізілді.

Диқандар жалпы көлемі 20,8 млн тонна астық өндірді. Бұл ішкі сұранысты толық өтеді, сондай-ақ сыртқы нарыққа шығару арқылы Қазақстанның астық державасы деген мәртебесін сақтап қалуға ықпал еткені анық.

– Астық сапасы жоғары болды. Өндірілген бидайдың 80 пайызы 1-3-санатқа жатады, – деп хабарлады Ауыл шаруашылығы министрлігі. Алдыңғы жылы алынған бидайдың 53 пайызы осындай жоғары санатқа жатқызылған болатын. Жалпы, еліміздің диқандары өткен жылы барлығы 4 млн тонна картоп, 4,3 млн тонна көкөніс, 2,5 млн тонна бақша дақылдарын, 297,2 млн тонна мақта жинады.

Көктемгі дала жұмыстары, тұқым себу науқаны төтенше жағдаймен тұспа-тұс келгені белгілі. Сөйтіп, аграршылардың арасында алаңдаушылық туған еді. Алайда Мемлекет басшысының тікелей тапсырмасы бойынша Ауыл шаруашылығы министрлігі науқанды ойдағыдай өткізуге бағытталған шараларды уақтылы қабылдады. Атап айтқанда, арзандатылған жанар-жағармай, тиісті техникалық саймандар фермерлерге дер уақытында жеткізілді, шаруалардың карантин кезінде де кедергісіз қозғалуына жағдай жасалды.

Президент Қ.Тоқаев халыққа арнаған Жолдауында ауыл шаруашылығын кеңінен қолдау қажеттігін атап көрсетіп, Үкіметке саланы цифрландыруды жолға қоюды, жерді кәдеге жаратуды реттеуді тапсырғаны мәлім. Былтыр Мемлекет басшысының тікелей тапсырмасы бойынша «Аграрлық несие корпорациясы» арқылы агроөнеркәсіп кешені субъектілерін қолдау іс-шараларына республикалық бюджеттен 70 млрд теңге несие бөлінді. Қаражат 2,4 мың ауыл шаруашылығы өндірушісіне берілді. Сонымен қатар «Қарапайым заттар экономикасы» бағдарламасы аясында көктемгі егіс жұмыстарын жүргізуге 100 млрд теңге бағытталды.

Өткен жылы егістік алқаптарын әртараптандыру бағытында да бірталай жұмыс атқарылғанын айта кетейік. Ұлттық статистика бюросынан алынған деректерге сүйенсек, тұқым себілген алқаптардың аумағы 2019 жылмен салыстырғанда 439 мың гектарға ұлғайып, 22,7 млн гектарға жетіпті.

– Зығыр алқабы – 239,8 мың гектарға немесе 18,6 пайызға, мақсары алқабы – 61,6 мың гектарға, яғни, 23 пайызға, бидай алқабы 748 мың гектарға немесе 6,8 пайызға, жүгері алқабы – 7,4 мың гектарға, яғни 5 пайызға ұлғайды. Бау-бақша дақылдары егілген жердің көлемі де алдыңғы жылмен салыстырғанда 6,3 мың гектарға, яғни 1,3 пайызға артты, – деп хабарлады Ұлттық статистика бюросы.

Өсімдік шаруашылығын қолдау бағытында атқарылған жұмыстардың қатарында фермерлерден өнімді форвардтық сатып алу тәсілі енгізілгенін ерекше атап өткен ләзім. Министрлік ерте көктемде шаруалар тұқым себу науқанын ойдағыдай жүргізуі үшін олардың күзде алатын өнімінің есебінен форвардтық келісімшарт жасасты. Нәтижесінде 369 ауыл шаруашылық тауарын өндірушіден осындай жолмен 24,55 млрд теңгенің өнімі сатып алынды. Атап айтқанда, Үкімет 453 мың тоннадан астам бидай, 53,2 мың тонна арпа, 10 мың тоннадан астам күнбағыс пен 300 тоннадан артық қарақұмықты көктемде тұқым себіліп жатқан кездің өзінде сатып алып қойды.

Агроөнеркәсіп кешенінің ілгерілеуіне мал шаруашылығы мен құс шаруашылығының да қосқан үлесі қомақты. Ауыл шаруашылығы министрлігі ет бағытындағы құс шаруашылығын дамытуда толайым табысқа жетті. Құс етінің отандық өндірісін ұлғайту және құс шаруашылығы өнімінің импорттық үлесін азайту үшін министрлік пен өңірлік әкімдіктер қазіргі заманғы жаңа өндіріс орындарын құру, жұмыс істеп тұрған құс фабрикаларын кеңейту және жаңғырту жобаларына барынша қолдау көрсетуде.

Күннің маңызды және өзекті жаңалықтарын «Егемен Қазақстан» телеграм каналынан оқыңыз