«Бұл жағдайға байланысты экономиканың бейресми саласында жұмыс істейтін, зейнетақы жарналарын төлемейтін адамдарға қатысты. Енді олардың қарым-қатынастарын рәсімдеуіне жарқын ынталандыру бар, сол арқылы адам заңдастыра алады. Содан кейін ол жарналар оның зейнетақысында көрініс табатын болады. Егер біз ішкі істер министрлігі мен зейнетақы қорларының статистикасын жұмысшылар саны бойынша көтеретін болсақ, сәйкессіздіктерді байқаймыз. Ереже бойынша ішкі істер министрлігінде олардың саны көп. Яғни, олардың көпшілігі көлеңкелі секторда жұмыс істейді. Келісім күшіне енгеннен кейін бұл жұмысшылардың қорғалуы мен олардың еңбек қатынастарын заңдастыруға деген ұмтылыстары артады деп сенеміз », - деп атап өтті ол.
Жақсылықов «Азаматтың еңбек өтілі тек 2021-жылдың 1-қаңтарынан бастап есептеле бастайды»,-деп қосты.
«Қазіргі уақытта құжатта бұл мәселе бойынша ешқандай түзетулер қарастырылмаған. Менің түсінуімше, бізде ЕАЭО елдерінде 2019-жылы да, 2015-жылы да және т.б. жұмыс істеген адамдар көп. Бірақ, біз қазір ғана келісе алдық. Кері санау әзірге яғни, зейнетақы құқығы ағымдағы жылдың 1-қаңтарынан бастап қорғалатын болады. Тағы бір маңызды ереже - ЕАЭО-ның кез-келген елінде жұмыс өтілі 12 айдан кем болмауы керек. Әйтпесе, келісім жарамсыз болады », - деп түсіндірді ол.
Сонымен қатар, ол мұрагерлердің ЕАЭО-да зейнетақы алуы туралы мәселеге түсініктеме берді.
«Қазіргі уақытта Арменияда, Қазақстанда және де Қырғызстанда қара жинақ қалыптасуда. Жұмысшы қайтыс болған жағдайда оның отбасы мүшелері ұлттық заңнаманы ескере отырып, зейнетақы ала алады. Бұл үшін олардың үйде болуы қажет емес. Жинақталған елде ақша алу құқығы зейнетақы экспорты шеңберінде реттеледі. Мысалы, Қазақстанда жұмыс істеген жұмысшының мұрагері Қазақстанға келмей-ақ БЖЗҚ-дан бір реттік төлем алуға өтініш бере алады. Ол үшін ол өзі тұратын мемлекеттің құзыретті органына жүгінуі керек», - деді ол.
Сонымен бірге келісім құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне, әскери қызметшілерге және олардың отбасы мүшелеріне, сондай-ақ мемлекеттік қызметкерлерге қолданылмайды. Жақсылықов мұны аталған санаттағы адамдар шетел азаматы бола алмайтындығымен түсіндірді. Осыған байланысты оларды алушылар тізіміне қосу мәселесі қарастырылмайды.
Жақсылықов 2021-жылдың 1-қаңтарынан бастап күшіне енді деп, есептелген келісім еңбек шарттарын заңдастыруға ықпал ететініне сенімді.
Осыған байланысты ол: «Ресейде ресми статистикалық мәліметтерге қарағанда көбірек мигранттар бар. Олардың көпшілігі белгілі бір себептермен бақыланбайтын, бейресми секторда жұмыс істегісі келеді. Әрине, олар өз үлестерін қоспайды. Сайып келгенде, олардың өздерінің зейнет ақыларына әсер ететін зейнетақы қоры».
Келісім Еуразиялық экономикалық одақтың барлық мемлекеттері - Ресей, Қазақстан, Беларуссия, Армения және Қырғызстан аумағында жарамды, бірақ ол тек осы жылдан бастап күшіне енеді: келісім өткен жылдарды ескермейді.
«Қазіргі уақытта инфрақұрылымның дайындығына қатысты техникалық мәселелер пысықталуда. Бұл мәселе біраз шығынға ұшырайтыны түсінікті және тараптарға дайындыққа уақыт қажет. Сондықтан қағаз алмасу әлі де қамтамасыз етілген. Бірақ менің ойымша, бұл процесс алдағы бірнеше жыл ішінде аяқталады»,- деп түйіндеді ол.
ЕАЭО елдерінің жұмысшыларын зейнетақымен қамсыздандыру туралы келісім күшіне енгенін хабарлағанбыз.
«ЕАЭО елдерінің жұмысшыларын зейнетақымен қамсыздандыру туралы келісім күшіне енді. Құжат Одақтың бір елінен екіншісіне зейнетақыны экспорттау тәртібі мен механизмін анықтайды. Сонымен қатар, ЕАЭО мемлекеттеріндегі еңбек өтілінің қорытындысын қарастырады зейнетақыға құқықты анықтау үшін. Сонымен қатар, жұмысшыны медициналық куәландыру мәселесі шешілді, оның ішінде мүгедектігі бойынша зейнетақы тағайындау кезінде хат алмасу, зейнетақыны тағайындау мен төлеу тәртібін анықтайтын өтпелі ережелер белгіленді және келісім күшіне енгенге дейінгі және кейінгі жұмыс кезеңдері », - деді ЕЭК.
ЕАЭО интеграцияланған ақпараттық жүйесі арқылы цифрлық өзара әрекеттесуге көшпес бұрын тараптар қағаз құжаттарды қолданады.
Естеріңізге сала кетейік, келісімге ЕАЭО мемлекеттерінің басшылары 2019 жылдың 20 желтоқсанында және Одақтың барлық елдері ратификациялаған 2021 жылдың 1 қаңтарына дейін қол қойды.
Зейнетақы қалай төленеді?
«Мысалы, Ресейде жұмыс істейтін Қырғызстан азаматы қажетті жарналарды төледі, ал ол Ресейде жұмыс істеген кезеңі үшін зейнетақы ала алмады. Бірақ, құжат күшіне енген соң ЕАЭО жұмысшылары алады үйде және басқа елдерде жұмыс істеген уақыттары үшін. Мысалы, келісім күшіне енгеннен кейін Армения азаматы бес жыл Ресейде, үш жыл Беларуссияда, бір жыл жұмыс істейтін болады. Қазақстан және Арменияда қалған уақыт төрт елден - әр қайсысынан белгілі бір жұмыс кезеңі үшін зейнетақы алады», - деп түсіндірді ЕЭК.
ЕАЭО азаматтары зейнетақы тағайындау және төлеу туралы қайда жүгінеді?
Оларға зейнетақы тағайындаған ЕАЭО-ға мүше мемлекет немесе тұрғылықты мемлекет аумағында зейнетақы алуға құқық беріледі. Зейнетақының мөлшері және зейнетақыны тағайындау мен төлеуге арналған құжаттар тізімі ЕАЭО-ға мүше әр елдің ұлттық заңнамасымен реттелетін болады. Қазақстанда БЖЗҚ-дан зейнетақы төлемдері жүзеге асырылады. Қазақстанда жұмыс істейтін ЕАЭО елдерінен келген еңбек мигранттары БЖЗҚ-ға барлық қазақстандықтармен тең негізде 10% жарна салады. Сіз бұл қаражатты зейнетақы қорына тікелей хабарласу арқылы ала аласыз.
