Қоғам • 11 Мамыр, 2021

Ішімдік – індеттен де жаман

196 рет көрсетілді

Орта ғасырда өмір сүрген атақты оқымысты Әбу Лайс Самарханди ислам әдептері жайында жазған еңбегінде: «Бір қауымның (халықтың) жер бетінен жойылып кетуіне себеп болатын дүниенің бірі – арақ. Өйткені ол сау адамды жындыға айналдырады», деген екен. Сол сияқты мұсылман ғұламаларының «арақ ішкен адамның бойында 40 күнге дейін иман болмайды» дейтін заңды пәтуасы бар. Бұл дүние қазіргі таңда медицина тарапынан да дәлелденіп отыр. Дәрігерлердің айтуынша, ішімдік қолданған адамның қанында алкогольдік зат 40 күнге дейін сақталатыны анық.

Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ

Жалпы, арақ атаулы көктен түскен төрт кітап: Тәуратта, Інжілде, Забурде, Құранда лағынеттелсе, исламның шариғат үкімінде: «Кімде-кім біреудің арақ ішуіне жәрдемдессе, оның теріс жолға түсуіне себепкер болғаны. Кімде-кім арақ ішуші топпен бірге жүрсе, қияметте екі көзі көрсоқыр болады» десе, атақты хадисші-ғалым Имам Суютый: «Арақ ішкен адамнан періште қашады, сол себепті ол пенде пәле-жала, қақ-соққа көп ұрынады. Өйткені ол періштелер қамқорынан ажырап қалады», деген екен.

Жалпы, адам баласының арақтан тапқан зияны орасан. Тіпті мыңдаған жыл бұрын Ацтек, Мая мәдениеттерінің негізін қалаған, ішкі дүниетанымында ғарыштық болмыстың ахылық бейнесі бар тайпалардың құрып кетуіне ХІV-ХV ғасырларда еуропалықтар апарған отты судың (арақ) әсері көп болды. Оның бер жағында Ібір-Сібірді жайлап жатқан байырғы түркі этностарының бүгінгі аянышты ахуалына бірден-бір себеп осы қу арақ. Расын айтқанда, ішімдік – індеттен де жаман.

Бір таңданарлық жағдай әлемнің барлық мемлекеті арақты жаман дейді. Сөйте тұра өндіре береді. Мысалы, соңғы екі ғасырда арақ өндіруден түсетін табыс мөлшері – ішкі өнімнің 20-25 пайызын құраған көрінеді. Тіпті кейбір жылдары 40-45 пайызға дейін көтерілген кездері де болыпты. Бір қызығы әлемде арақ өндірмейтін мемлекет (бірнеше мұсылман елдерінен басқа) жоқ. Тіпті экономикасы құлдырап, өнім өндіруге қауқары жоқ елдердің өзі басқаға шамасы жетпесе де арақ өндіретін мүмкіндікке ие.

Қазіргі таңдағы дүниежүзілік әлеуметтанушылар пікіріне жүгінсек, әлем халықтарының 65-70 пайызы қандай да бір ішімдік түрін қолданады. Әсіресе бұрынғы Кеңес Одағының құрамында болған мемлекеттер арақ ішу жағынан «көшбасшылық» қабілетінен әлі айырыла қоймапты. Оның ішінде біз де бармыз.

Айталық, бірнеше жыл бұрын жарияланған Нұр-Сұлтан қалалық статистика басқармасының дерегіне сүйенсек, елордада жыл бойы сатылатын арақ өнімдерінің мөлшері жан басына шаққанда әр адамға 10-12 литрден тиесілі болыпты. Халықаралық сараптаудың негіздемесінде бұл көрсеткіш 8 литрден асқан жағдайда, ондай жұрттың болашағы күмәнді деп есептеледі. Бұл дабыл қағатын жағдай.

Оның сыртында арақтың адам денсаулығына зияны орасан. Бірнеше жылдың алдында Вашингтон университетінің докторы Анн Стрейгсгуз дейтін ғалым Питербург университеті мамандарымен бірлесіп, 700 жүкті әйелге тәжірибе жасап көрген екен. Осындағы қорытындыға қарағанда, аз мөлшерде болсын ішімдік ішетін әйелден туған балалардың 89 пайызы әлжуаз, 40 пайызының есту қабілеті нашар, 25 пайызында көз жанарынан ерте айырылу ықтималдығы басым. Маман дәрігерлердің айтуына қарағанда, қанына ішімдіктің салдары сіңген сәбилердің бойынан 850-ден астам әртүрлі дерттің іздері табылатын көрінеді.

Жалпы, ішімдік мәселесінде шешілмеген түйіндер көп. Алкогольді өнім мемлекеттің экономикалық қаржы қорының айналымына елеулі әсер етеді дейді экономистер. Бұл пайдалы жағы. Ал қасіреті бастан асып жатыр.

Келесі бір ойланарлық дүние – арақ-шарапты өндіруге, оны саудалауға толық тыйым салған ислам елдерінің қаржылық жағдайы арақ сататын бізден әлдеқайда артық. Соған қарағанда, арақсыз да жан бағуға болатын сияқты. Әрі қазіргі таңда болашақ ұрпақты ішімдік пайдаланудан сақтандыратын бірден-бір жол отбасылық-ислами тәрбие делінуде.

Демек бүгінгі таңда тәуелсіз қазақ елі азаматтарының ұлттық сипаты қандай болу керек дегенге тоқталар болсақ, ең бірінші шарт – қазақ азаматы арақ-шараптан алыс болуы тиіс дер едік. Арақтан алыс жүрген адамның – отбасы тыныш, ырысы халал, ұрпағы аман, ақылы толық, иманы берік болары хақ. Ондай адам тәуелсіздігін де қорғайды, халқын да сыйлайды, Алланың аманатын да ұмытпайды.

Күннің маңызды және өзекті жаңалықтарын «Егемен Қазақстан» телеграм каналынан оқыңыз