Сәуірдің соңына қарай Шілікті ауылдық округінде төрт түлік түсініксіз себептен өле бастаған. Малмен күн көріп отырған ауыл халқы мың жерден шыр-пыр болғанымен, аудан басшылығы назар аудармаған секілді. Мәселеге журналистер араласқан соң ғана әкімдіктің өкілдері ауылда төбе көрсеткен. Өлген малдан талдама алғанымен, нәтижесі әлі шыққан жоқ. Алайда аурудың бірден-бір себебі – малдың қыстан көтерем болып шығуы деседі облыстық ветеринария саласының өкілдері.
– Ешқандай жұқпалы ауру жоқ. Мал қыстай жайылымда жүрген. Қосымша азық болмағандықтан, иммунитеттері төмендеген. Оның үстіне 27-28 сәуірде жауын жауды. Жас мал күн райының күрт суығанын көтермей өле бастаған. Оны біз кеш естідік. Алдын ала диагноз бойынша, малды дұрыс күтпегендіктен осындай жағдай орын алып отыр. Бүгінде «Нұрдәулет» шаруа қожалығынан 1 бас қозы өлгені расталды. Алдындағы ондаған малдың өлгені туралы деректер біздің қолымызда жоқ. Сондай-ақ әр үйде 7 бұзау өлгені анықталды. Одан сынама алынды. Зертхана тексерген соң нақты диагнозды қоямыз, – деді Ветеринария басқармасы басшысының орынбасары Ертай Батхолдин.
Көтеремдікті көтермей енелері өлсе өлген шығар, ал көктемгі төл неден қырылып жатыр? Тұяқтары сыпырылып түсіп жатқан қозы мен күні кеше ойнақтап жүрген бұзау неге аяқ асты серейіп қалады? Малдың аузы көкке тигені қашан?! Ірі қараның да ұрт терісі үгіліп түсіп жатыр. Ашыққан малда мұндай белгі бола ма? Ветеринария басқармасы өз-өздерін ақтағанымен, бұл сұрақтарға толыққанды жауап бермеді. Айтқандай, бір қозы емес, жүздеген қозының өлексесін шұңқырға тастаған ел. Жағдай өршімеуі үшін ауылдықтар өз білгендерімен ем жасап әлек.
– Екі рет сараптамаға деп талдама алып кеткен. Нәтижесі әлі шыққан жоқ. Қандай ауру екені белгісіз. Жоғарыдан келген басшылар мал арық деп әуелі өзімізге кінә тағып отыр. Ірі қараның ұрты, тілінің терісі сыпырылып жатыр. Ауылдың мал дәрігерлеріне де жағдай жасалмаған. Жаяу-жалпы жүр. Қожалықтардың арасы кем дегенде қырық шақырым. Жұмыс істеулеріне еш мүмкіндік жоқ. Өйткені былтырғы төл әлі сырғаланбаған. Бұл өз алдына үлкен мәселе. Бізге мынау жұтты тоқтату керек. Өзімізше бірімізден-біріміз естіп, ем қолданып жатырмыз. Ветеринарлар тым болмағанда тәжірибе үшін төрт-бес малды бөліп алып емдеп көру керек еді. Алғашында анықтап, карантинге жапса, мұншама шығын болмас па деп ойлаймыз. Кім білсін?! Қазір өлексе жинап, шұңқырға тастаудың өзі жұмыс болды. Аурудың таралу аумағы үлкейіп барады, – дейді «Нұрдәулет» шаруа қожалығының өкілі Айбол Лекеров.
Бүгінде Шілікті ауылдық округінде нақты қанша мал өлгені белгісіз. Себебі акт жасалған жоқ. Ауыл тұрғындары айтқандай, мал дәрігерлерінің жұмыс істеулеріне кедергі жетіп артылады. Бұл мәселе жыл басында «Egemen Qazaqstan» газетінде көтерілген. Айта кетсек, ауыл-ауылдың арасында жүрген мал дәрігерлерінде көлік жоқ. Бар көліктерінің жүруінен тұруы көп. Себебі қосалқы бөлшектерге ақша бөлінбейді. Екпе жұмыстары кезінде бір инені мойны үзілгенше пайдаланады. Алған қанды сақтау үшін арнайы термосөмке де жоқтың қасы. Тізе берсек мәселе жетерлік. Оны облыстық ветеринария басқармасының басшысы Рамиль Сағындықов та жоққа шығармаған. Бұл мәселеден бөлек, айлықтары да мардымсыз. Шілікті ауылдық округінің бас мал дәрігері Асқар Түсіпбаев та жалақының аздығын алға тартады.
– Шілікті округіне бес ауыл қарайды. Қосымша қыстақтар бар. Ал ветеринарлардың ауылдарды аралап жұмыс істеуі қиын. Ең бастысы, айлығымыз мардымсыз. Қызметтік көлік ескі. Қосалқы бөлшектер жоқ. Керек-жарақтарын бергенімен сапасыз. Инені өзіміз сатып аламыз. Мал егуге ветеринарлар өз көліктерімен барады. Штат саны да жеткіліксіз. Мал басы өсіп барады. Үлгермейміз. Жағдай жасалмаса, бұдан да зорғысы болады, – дейді Шілікті ауылдық округінің бас мал дәрігері Асқар Түсіпбаев.
Иә, басшылардың шымбайына тисе де шындықты айтты. Шындықты айтқандардың соңына шам алып түспесе игі. Әйтпесе, сұрақ қойғандардың жұмысынан кінәрат іздеп, түртпектеу сынды қитұрқы әрекеттер Катонқарағай ауданында болғанын құлағымыз шалған. Одан да ветеринария саласына министрліктің шынайы көңіл бөлінуін тілейік. Бүйте берсе, Асқар Түсіпбаев айтқандай, бұдан зорғысы болады.
Шығыс Қазақстан облысы,
Зайсан ауданы
