Атыраудағы Ту неге жиі түсіріледі?

Алайда кейде көңілімізге кірбің түсіретін келең­сіз­дік­тер де көзімізге ша­лы­нып қалып жатады. Мә­се­лен, 2019 жылдың 20 жел­тоқ­­санында Атырау қа­ла­сы­ндағы құрылыс алаң­ында орнатылып жат­қан 91 метрлік тутұғыр құла­ған болатын. Осыған орай, об­лыс прокуратурасы тұр­ғын­­дардың өмірі мен ден­сау­лығына төнген қа­уіп­ті ескеріп, алдағы уақыт­та қайғылы жағдайға жол бер­­меу мақсатында атал­ған объектіде заңдылықтың сақ­­талуын тексерген. Нәти­же­сінде, мердігер ұйымның жо­балау-сметалық құжаттама та­лап­тарын орындамай, ав­тор­лық қадағалаудың келі­сі­мі жоқтығына қара­мастан, бөлінген 203 млн теңгеден құны 3 есе төмен тутұғыр ор­натқаны әшкереленген. Ал облыстық құрылыс бас­қар­ма­сы өз кезегінде қол­да­ныс­тағы заңнаманы бұза отырып, тутұғырды ауыстыруға өз бетінше келісім берген.

Сөйтіп, мердігердің және жер­­гілікті атқарушы ор­ган­дар­­дың заңсыз әрекет­те­рі­нен туындаған апаттық жағ­­­дай адамдардың өмірі мен денсаулықтарына қа­уіп әкел­ген. Прокуратура әшке­ре­лен­ген аса ірі көлемде жым­қыру фактісі бойынша құжаттарды сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізу үшін Эко­номикалық тергеу де­партаментіне жол­да­ған. Тек оның немен аяқ­талғаны жұрт­шылыққа әлі күнге дейін бел­гісіз болып отыр.

Ақыры былтырғы жел­тоқ­санда Атырауда биіктігі 91 метрлік тутұғыр орнатылды. Салтанатты рәсімге облыс әкімі Махамбет Дос­мұ­хамбетов қатысып: «Бүгін міне, қаламызға әр беретін ай­шықты нысандар қатары айбынды тутұғыр алаңымен толықты. Көк байрағымыз көкпен ұштасты. Өз дәуірінде даңқты бабаларымыз бөрілі байрақ ұстап, бағаналы орда құрған. Сондықтан Ту біз үшін – қанымызда қайнаған намыс, рухты көтеретін құ­дірет. Атамекеніміздің төрі­не алып Ту тігу – біз үшін асқан абырой, зор мәртебе. Қала­мыздың көркін ашқан бай­ра­ғы­мыз өңіріміздің айбынын асқақтата түсеріне сенемін», деп жалынды сөз сөйлеген.

Дегенмен тутұғыр «мұ­най­­лы астанамызға» әр бе­ріп тұрғанымен, көк бай­ра­­ғымыз көкпен ұштасып, көңілімізді көтеріп жарытпай тұр. Бой көтергеніне бір жыл болмай жатып, тутұғырдың басында Мемлекеттік Туымыздың құ­дайдың құтты күні ілі­ніп тұрғанын көрмейміз. Жауапты шенеуніктер бір іліп, бір түсіріп, білгендерін істеп жатыр. Тіпті арасында теріс іліп жіберген кезі де болды. Биылғы мамырдың 30-ы күні сағат 19.00 шамасында Туды көтеру кезінде қате пайда болды. Ол 10 метр биіктікте байқалған соң Ту түсіріліп, қайтадан орналас­тырылды. Бұл бірнеше минутты алды.

Қазіргі жарқыраған жаз айында да Мемлекеттік Туы­мыз­дың күнде желбіреп тұр­ғанын көре алмай жүр­міз. Айдың-күннің аманында көк байрағымыз неге түсі­ріле береді деген сауал атырау­лық­тардың көкейінде жүр.

Ал Атырау облыстық құ­ры­лыс басқармасының хабарлауынша, жел секундына 7-8 метрге дейін көтерілген жағдайда және қатты жаңбыр мен қар жауған кезде Ту мін­дет­ті түрде түсіріледі. Екінші себебі – тутұғырдың өзі қатты жел тұрғанда қозғалып, де­фор­мацияға ұшырайды екен. Мұның өзі оның пайдалану мерзімінен бұрын істен шығуына әкелуі мүмкін болып шықты.

Кез келген нысан тұр­ғы­зылар алдын оның сейс­микалық, географиялық, климаттық ерекшеліктері ескеріл­уге тиіс. Бірақ Аты­рау­дағы Тудың жиі түсіріле­тін­дігін ескерсек, оның тұ­ғыры тиісті талаптарға сай келмейтін сияқты. «Жер­гі­лік­ті жемқорлар ақша­сын жеп қойған соң, ол қайдан оңсын?», деген пікір айтып жүрген ағайындардың аузына қақпақ қоярлықтай уәж айтыл­май тұр.

Қазіргі сындарлы шақта Аты­раудың климаттық жағ­да­­йына қарамастан, күн ас­тында қыран қалықтаған көк аспан түстес байрағымыз әрдайым асқақтай желбіреп тұрса дей­міз. Айтпақшы, Са­ры­арқаның салқын желі есу­дей-ақ есіп тұрған елор­да­­мыздағы биік тұғырға орна­тылған алып Ту күнде көз қуантып тұрады дейді сон­да­ғы туыстар. Сонда бұл қалай бол­ғаны?

 

Руслан ХАМЗА,

Мемлекеттік рәміздерді насихаттау жөніндегі ұлттық орталықтың атқарушы директоры, Қазақстан Журналистер одағының мүшесі

 

АТЫРАУ