Қоғам • 10 Қыркүйек, 2021

Ғасыр сөндіре алмаған жалын

253 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Адамзат тарихын қасіретпен айғыз­даған алапат соғыс туралы сөз қоз­ға­ған­да даңқы жер жар­ған Панфилов ди­визиясының ерен ерлігінен аттап кете алмасымыз анық. Аты аңызға айнал­ған дивизияның көзі тірі ең соңғы жа­уын­­гері Қайырлы Жоңқабаев бүгін ­100 жасқа толды. Ғасыр ғұмыр жасаған қарияны ойлы оқыр­ман атынан бедерлі белесімен құттықтаймыз!

Ғасыр сөндіре алмаған жалын

Тұманды кезеңнің тірі куә­гері Алматыда тұрады. Көз ал­дында өрбіген көп жай­ды жанарына жас алып әңгі­ме­лей­ді. Қыршынынан қиыл­ған боз­дақтардың тағдыры қан­ша жыл өтсе қабырғасын қайыс­тырады. Соғыс картиналарын суреттеп отырып сезімге ерік бергенімен, бір сәт бұл әсер­ден сап тиылып тәуелсіз, мамыражай күнге тәубе айтады. «Бар арманым – бүгінгі ұрпақтың бейбіт таңы қияметке дейін жал­­ғасса екен», деген ақсақал ты­­ныштықтан асқан байлық жоқ еке­нін байып­тап жеткізеді.

«Небәрі 20 жасымда май­дан­ға аттандым. Біз жау әскерін Мәс­кеуге 30 шақырым қалған­да тоқтаттық. Қарашаның аяғы, желтоқсанның басында қайта қар­сы шабуылға шықтық. Со­дан фашист армиясын Мәскеуден ­150 шақырымға де­йін қуып таста­дық. Біздің жеңіс жолындағы рухымыз күшті болды. Мұндай зобалаңды енді еш­кімнің басы­на бермесін. Со­ғыс салған қанды қасірет талай­лар­дың арманын тұншықтырды. Талай боздақ тү­тінін де түтетіп үлгере алмастан, өмірмен қош айтысты. Шүкір, ұрпағымыз ма­мыражай заманда тіршілік ке­шіп жатыр. Бұл үлкен бақыт. Басы­мыздағы бейбіт таң­ды бағалайық. Ел іргесі берік, тәуелсіздігіміз баянды болсын», дейді қария.

Қайырлы Уатайұлы 1921 жылы 10 қыркүйекте Шығыс Қа­зақстан облысы Самар ауда­нын­да дүниеге келген. Еңбек жолын 1940 жылы Шығыс Қа­зақ­стан облысының Құлжа орта мектебінде мұғалім болып бас­таған ол 1941 жылы қазан айын­да Панфилов дивизиясының 23-ші гвардиялық полкіне қы­зыл әскер ретінде алынды. Ар­дагер соғысқа бастан-аяқ қа­тыс­қан. Ол құрамында болған 316-атқыштар дивизиясы 1941 жы­лы Алматыда құрылды. Ал­ды­мен 1941 жылы 16-армия құ­­ра­мында Мәскеуді қорғау со­­ғы­сына қатысты. Панфилов бас­қарған дивизия соғыстағы ер­лігі үшін 8-атқыштар гвардия­сы атағын алды. Қызыл Ту, «Ленин» ордендерімен марапатталды. Соғыстан кейін Самар аудандық атқару комитетінде бөлім меңгерушісі болып қызмет еткен Қайырлы қария әрі қа­рай аудандық тұтынушылар ода­ғында басшылық лауазымда еңбек еткен. 1970-1983 жылдар ара­лығында Алматыдағы қоғам­дық тамақтандыру жүйесінде шаруашылық есеп директоры қызметін атқарды. 1983 жылы құрмет демалысына шыққан ардагер бес бала тәрбиелеп өсірді.

Ғасыр ғұмыр ғибратына бас иген алматылықтар атай тұра­тын үйдің ауласын бетке алды. Жылдағы дәстүр бойынша генерал Панфиловтың жиені Алуа Байқадамова бастаған зиялы қауым гүл шоқтарын ұсынып, даңқ­ты дивизияның соңғы жа­уынгеріне алғыс жаудырды. Ұлт­тық ұланның әскери қыз­метшілері оркестр сазын әуе­ле­тіп, ғасыр сөндіре алмаған жа­лын­ның мәңгі лаулауын тіледі...

 

АЛМАТЫ