Құнды металдардың ішінде ең танымалы – алтын. Бұл металл түрі қай заманда да құнды болған. Бағзы заманда да алтын үшін таласқандар да, адамның құнын алтынмен бағалағандар да аз болмаған. Қазақ өте қымбат тұратын, көлемді заттың мөлшерін «ат басындай алтын» деп бейнелеуі де тегін емес.
Қазір де алтын бағалы биігінен түскен жоқ. Кейбіреулер банкке салған депозитінің бір бөлігін алтынға айырбастап қоятыны да сондықтан. Елімізде де осы құнды металға сұраныс бар. Осыны ескерген Ұлттық банк 2017 жылдан бастап, халық үшін тазартылған алтын құймаларын сату және сатып алу бағдарламасын іске қосты. Бағдарлама іске қосылғаннан бері жалпы салмағы 2,4 тонналық 65 416 алтын құйма сатылыпты.
Бүгінде Қазақстанда алтын құймалардың бес түрі сатылады: 5, 10, 20, 50 және 100 г салмақтағы құймалар. Ал сатып алушылар арасында ең танымалы 10 грамдық құйма екен. Оның жалпы сатылым көлеміндегі үлесі шамамен 29%-ды немесе 18 672 дананы құрайды.
Өткен айда қазақстандықтар қанша алтын құйма сатып алғаны жөнінде есепті жариялаған Ұлттық банк 2021 жылдың қаңтар-қыркүйек айлары аралығында екінші деңгейлі банктер мен банктік емес айырбастау пункттерінен жалпы салмағы 822,9 кг болатын 22 837 құйма сатылғанын айтады. Тек қыркүйек айында өткен 2 578 құйманың жалпы салмағы – 108,3 кг. Одан кейін халық көп сұрайтын құйма түрі – салмағы 100 грамдық құйма.
«Бағдарлама басталғалы бері 100 грамдық 15 001 дана (23%) құйма сатылды, кейін 20 грамдық құймадан – 12 750 дана (19%), 5 грамдық құймадан – 10 933 дана (17%), 50 грамдық құймадан – 8 000 (12%) дана сатылды. Көбінесе, алтын құймалар Алматы, Нұр-Сұлтан және Атырау қалаларының тұрғындары арасында сұранысқа ие», делінген Ұлттық банк таратқан хабарламада.
Жалпы, алтын құймалар инвестицияның сенімді құралы бола алады. Айталық, теңгемен, басқа валютамен салынған депозиттерге әлемдік экономикадағы өзгерістер, инфляция әсер етеді. Осыған сай салымыңыз не өсіп, не құлдырап, өзгеріп отырады. Ал алтынмен салынған депозит оларға қарағанда әлдеқайда тұрақты әрі сенімді. Ашық дереккөздерге жүгінсек, егер сіз 2001 жылы 1000 долларға алтын алып қойсаңыз, қазір салымыңыз кемі 5 600 доллар болар еді. Осы активтің кірістілігі соңғы жиырма жылда 550%-ға өскен.
Біздегі алтын тек құйма күйінде экспортқа шығарылады. Құйма сатып алу арқылы оның биржадағы бағасын да қарап отыруға болады. Қымбаттаған сәтте сатып, табыс табуға болады. Бірақ бұл бағалы металды инвесторлар табыс табу үшін ғана сатып алмайды. Алтын олар үшін қорғаныс активі де іспетті. Нарықтық экономика саласы дағдарысқа ұшырап, құбылған сәтте алтынмен сақталған активтер құнын онша жоғалта қоймайды. Белгілі инвесторлар жинақ ақшаның 10%-ын алтынмен сақтау керек деп кеңес беретіні сондықтан.
Алтын құймалар нарығындағы жоғары сатылымды қамтамасыз ететін тағы бір фактор – екінші деңгейлі банктер мен банктік емес ұйымдар тұтынушыға ақшаны тапсырған күні төлеп, алтын құйманы кері сатып ала алады.
Ұлттық банктің мәліметінше, алтын құйманы сату бағдарламасы жүзеге асқалы аумақтық филиалдар жалпы салмағы 21,9 кг өлшенген 229 құйманы кері сатып алуға қабылдаған. Ал екінші деңгейлі банктер мен жекелеген банктік емес айырбастау пункттері жалпы салмағы 236,9 кг өлшенген 9 484 құйманы кері сатып алған, бұл жалпы құймалардың 14%-ын құрайды. Қабылданған құймалардың барлығы дерлік Ұлттық банктің аумақтың филиалдарына жетпей-ақ, халыққа сатылыпты. Демек ақшасын алтын құймамен сақтағысы келетіндер баршылық деген сөз.
Ақшаңызды алтын құймамен сақтағыңыз келсе, оны қалай күтіп-баптауды да білгеніңіз жөн. Өйткені тауарлық, эстетикалық түр-әлпеті бүлінген металды өткізу де қиын болады.
Ұлттық банк мамандары әрбір алтын құйма оны қорғап тұратын элементтермен және арнайы қорапқа салынып жасалатынын айтады. Қорап құйманы механикалық тұрғыда қорғайды әрі қорап ашылған-ашылмағанын оңай тексеруге болады. Қорап, сондай-ақ сапа сертификатына да жауап береді. «Құймалардың беті айнадай жылтырақ келеді, микрожазба бейнеленіп, арнайы бедерленеді. Алтын құймасы сатыларда осының бәрі тексеріледі, сапа сертификатына сай болуы ескеріледі. Сондықтан құймамен қоса, оның қаптамасын да бұзбай, ыждаһатты сақтаған дұрыс», дейді банк мамандары.
Ал алтын құйма алғысы келетіндерге айтарымыз, көздің жауын алардай жылтыраған құйманы Halyk Bank, Еуразиялық банк, Jusan Bank, БанкЦентрКредит және банктік емес айырбастау пункттерінен сатып алуға және кері сатуға болады.
