KPI ЖШС-нің басқарма төрағасының бірінші орынбасары Дамир Әшімовтің айтуынша, кешен құрылысын жүзеге асырған Kazakhstan Petrochemical Industries Inc. ЖШС «Самұрық-Қазына» АҚ құрамына кіреді. Ал 2018 жылғы қор компанияны «ҚазМұнайГаз» ҰК» АҚ-ға сенімгерлік басқаруға берді.
Бұрын елімізде дәл мұндай жоба іске асырылған жоқ. Осы тұрғыдан айтқанда, мұның еліміз үшін де, отандық мұнайгазхимия өнеркәсібі үшін де ең ірі жоба екені даусыз. Өйткені аталған жобаны жүзеге асырумен бірге «ҚазМұнайГаз» ҰК АҚ мұнайгазхимия саласын игеруге нық қадам жасап отыр. Демек, бұдан былай отандық компания көмірсутек шикізатын терең өңдеуді бастайды. Бұл – тек Атырау өңірі үшін ғана емес, еліміз үшін де жоғары экономикалық әрі әлеуметтік маңызы бар жаңа мұнай-газ химия саласы. Жаңа салаға салынған әр доллар отандық экономикаға қосымша 2-3 доллар пайда әкеледі. Ал іргелес салаларда 7 жаңа жұмыс орнын ашуға ықпал етеді.
– Құрылыс жұмыстарын жүргізу кезінде 29 мың тоннадан астам металл құрылғылары құрастырылып, 165 мың текше метрден астам бетон құйылды. Кешен аумағына 2,5 мың шақырым кабель мен 261 шақырым технологиялық құбыр желісі тартылды. Бас мердігер – қытайлық CNCEC компаниясы, құрылыс-монтаж жұмыстарына 40-тан астам қазақстандық компания қатысты. Алайда құрылыс жұмыстары қызған кезде коронавирус пандемиясы басталып, карантиндік шектеулер енгізілді. Шекаралар жабылып, дайындаушы зауыттар жұмыстарын тоқтатты. Дегенмен біз құрылыс жұмыстарын тоқтатқан жоқпыз. Үкімет пен «Самұрық-Қазына» АҚ басшылары құрылыс жұмыстарын жалғастыру үшін қабылдаған шешімдерімізге қолдау білдірді. Биыл шілдеде кешенде Karabatan Utility Solution ЖШС-нен басты қосалқы стансаға электр энергиясын, кейін бастапқы тұзсыздандырылған, минералсызданған және техникалық суды қабылдау бастады. Ал қараша айында азот пен құрғақ сығылған ауа берілді. Осылайша, кешенде іске қосу-реттеу жұмыстарына, іске қосу және өндіріске қажетті барлық ресурсты қабылдауды сәтті жүргізілді, – дейді басқарма төрағасының бірінші орынбасары Дамир Әшімов.
Оның дерегіне сүйенсек, кешенге технологиялық қондырғыларды орнату үшін полимер өндірісіне лицензия беретін Lummus Technology Inc компаниясымен (АҚШ) келісімшартқа қол қойылған. Бұл – әлемдік жетекші компания.
Кешен құрылысын жүргізуге жалпы ауданы 193 гектар учаске бөлінген. Бұған қосымша көлік байланысына арналған темір жол, станса, сұйытылған пропанның құю эстакадасы, автомобиль жолы бар.
Кешендегі полипропиленнің 65 түрін шығаруға қажетті басты шикізат – пропан. Қазір «Теңізшевройл» ЖШС игеріп жатқан ең ірі кеніштің бірі – Теңіз кенорнынан жеткізілетін пропан үшін арнайы эстакада, сақтау паркі салынды. Кешен аумағына пропан темір жол арқылы вагон-цистерналармен жеткізіледі. Арнайы эстакадада америкалық EMCO WHEATON компаниясының саңылаусыз пропан құю жабдығы орнатылыпты. Ал эстакадаға жеткізілген шикізат италиялық SIAD компаниясының компрессорлары арқылы зауыт қондырғысына айдалады. Эстакадада тәулігіне шамамен
2 300 тоннаны құрайтын 72 вагон-цистернадағы пропан құйылады.
– Бізде әр іске машықтанған, техникалық қауіпсіздіктің жауапкершілігін, өзіне жүктелген міндетті терең түсінетін мамандар шоғыры көп. Мәселен, темір жол эстакадасында жұмыс істейтін операторлар ең басты шикізатымыз – пропанды құйып алудың қыр-сырын меңгерген. Кейін шикізат газ қауіпсіздігін анықтайтын жүйемен жабдықталған пропанды сақтау паркіне айдалады. Әрі қарай пропилен алу үшін пропанды дегидрлеу қондырғысына жіберіледі. Ал полимерлеу қондырғысында соңғы өнім – полипропилен алынады. Жаңа өнім шығаратын кешеннің қуаты – жылына 500 мың тонна полипропилен. Машина құрастыру, медицина, электроника салаларындағы негізгі шикізат саналатын полипропиленді қаптау материалдары, ыдыстар мен жіптер, құбырлар мен тұрмыстық электроника, халық көп тұтынатын тауарлар, жиһаз өндіру үшін қолданылады, – деп түсіндірді зауыттың бас инженері Денис Козырев.
KPI ЖШС-нің басқарма төрағасының бірінші орынбасары Дамир Әшімовтің дерегіне сүйенсек, пропанды сақтау паркінде Оңтүстік Кореяда жасалған үлкен төрт резервуар бар. Оның әрқайсысының ұзындығы 42 метр, сыйымдылығы 2 500 текше метрді құрайды. Жобаны жүзеге асыруға Siemens, MAN, SGS, Air Liquide, Mitsubishi сияқты әлемдік көшбасшы компаниялар қатысты. Қондырғылар мен жабдықтарды дайындаушы зауыттардың бас инженерлері жоғары технологиялық жабдықтарды іске қосу, зауыт операторларын жаңа жабдықтармен жұмыс істеуге оқыту үшін Атырауға келіпті.
КPI жобасындағы заманауи технологиялар кәсіпорынның толықтай цифрланған зауытқа айналуына мүмкіндік береді. Қоймада жүргізілетін операциялар, өнімді қаптау, сақтау, автокөлікке немесе темір жол көлігіне тиеу сияқты жұмыстар адамның қатысуынсыз арнайы робот техниканың көмегімен жүзеге асырылады. Мамандандырылған ақпараттық технологиялық шешімдер мен корпоративті жүйелер дайын өнімді соңғы тұтынушыға жеткізуге дейінгі барлық мәліметті жоғары дәлдікпен жүргізеді.
– Қазір бұл кешеннің Орталық Азияда ешқандай баламасы жоқ. Мұнда әлемдегі полипропилен өнімінің 1 пайызы шығарылады. Жаңа өнім бірінші кезекте отандық тұтынушыға жіберіледі. Сондай-ақ Қытай, Ресей, Түркия, Еуропа елдеріндегі тұтынушының сұранысымен экспортқа шығарылады. Зауыттың технологиясы барлық экологиялық талапқа сай екені сараптаулар арқылы нақтыланды. Барлық зиянды қоспадан тазартылған пропан алдымен пропиленге, кейін өндірістік тізбек бойынша полипропиленге айналады. Бұл процестер кезінде күкіртсутек, күкіртті ангидрид және хош иісті көмірсутек тәрізді зиянды заттар пайда болмайды, – дейді Дамир Әшімов.
Кешенде технологиялық процестерге қажетті айналма сумен қамту жүйесі қолданылады. Кarabatan Utility Solutions ЖШС тазарту қондырғысының ағындарды толықтай тазалау және қайта пайдалану жүйесі есебінен суды пайдалану көлемі азайып келеді.
Мұнай химиясы саласының ірі өкілі СИБУР компаниясымен жобаны жүзеге асыру бойынша қол жеткен стратегиялық серіктестік маңызды қадам болып табылады. Серіктес компанияның тәжірибесі мен құзыреті «ҚазМұнайГаз» компаниясына қазақстандық өнімді жаңа нарыққа шығаруға жол ашады.
Атырау облысы
