АУЫЛДАҒЫ АҚЫН ТОЙЫ

Жерлестері Ұлы Отан соғысының ардагері, халық ақыны Әсімхан Қосбасаровты еске алды Тіршілікте адамдар бір-біріне жан жадыратар жақсы сөздер айтатыны анық. Дегенмен, өмірден өткеннен кейінгі халық ықы­ла­сының орны өзгеше екендігіне осы жолы көз жеткіздік. Үмбетәлі ауы­лы­ның жұртшылығы мен алыс-жа­қыннан атбасын бұрғандар ауыл­дың батысындағы ұзын көшеге фин және Ұлы Отан соғысының ардагері, Қазақ­стан­ның халық ақыны, Жамбылдан бата алған дарынды шәкірті, мар­құм Әсімхан Қосбасаровтың есімін беруді жөн көріпті. Осы шараға арналған жиынды Жамбыл ауда­нының әкімі Махаббат Бигелдиев ашып, ақын­ның өмір жолы мен шығар­ма­шылығына кеңінен тоқталды. Жасында жыр алыбы Жамбыл­дың 1936 жылы Мәскеуден абы­роймен оралуына байланысты  өткен жиында алғаш рет ортаға шығып, арнау жырын ағытқан жиыр­мадағы жас жігітке тың­дар­ман қауым ерекше тәнті болған екен. Жәкең де оның ақындық талабын құптап, аталық батасын берген. Содан кейін де өнерді өміріне серік еткен Әсекең мә­дениет саласында ұзақ жыл жемісті қызмет атқарған еді. Кенен мен Үмбетәлі ақындарды ұстаз тұтып, соңына рухани мол мұра қал­дырған жанның ауыз әде­биетінің құнды дүниелерін жинау­дағы еңбегі де ерекше. Оның зердесінде сақталған Жам­былдың бірнеше күн толассыз толғайтын дастандары арасында Сүйінбай мен Қатағанның айтысы, Кескенкекілмен қағысуы, Құл­мам­бет пен Майкөттің дидар­ла­суы, Қи­сық батыр мен Құлыншақтың, Жү­сіп­бек қожа мен Шүкей қыздың жұм­бақ айтысы, Мәмбет пен Май­көт­тің сөз бәсекесі, тағы басқа көп­теген жыр нұсқалары бар болатын. Халқымыздың осынау ұшан-теңіз рухани байлығы бүгінгі ұрпаққа Әсекеңнің өз нұсқасымен жетті. Жыраулық дәстүрді берік ұс­тан­ған құймақұлақ ақын жыр­ларынан тарихи деректерді  де молынан кездестіруге болады. Көзі тірісінде Әсекең Жетісу ақында­рының бір­не­ше легімен бірге болғанын айтатын. Осынау өлкені өлең-жырға бөле­ген­дердің атын атап, еске алуды інілік, шәкірттік парызы санайтын. Ол Бай­бурыл, Бармақ, Қалқа мен Үріс­тембек, Әпежек пен Құрама, Кенен мен Есдәулет, Шүкітай, Сәдібек, Шолпанқұл, Мәмбет, Оспантай, Өмірзақ ақындармен, Арғынбай мен Жартыбай, Әбдіғали, Өтеп, Қарабек, Әбдіқадыр, Үмбетәлі сияқты жыр тарландарының есімін қастерлеп, асыл мұрасын бүгінгі ұрпаққа жаңғырта жеткізді. Жақында облыс әкімінің демеу­шілігімен жарық көрген “Ай­тамын саған наз дүние” атты бұрын жария­лан­баған кейбір өлең-жыр, қисса-дастандарының, ай­тыс­тарының оқырмандар қо­лына тигенін жи­нал­ғандар зор қуаныш­пен қабылдады. Осы туралы баяндамада жан-жақты айтылды. Сондай-ақ, ұзақ жыл мәдениет саласында жемісті қызмет еткен еңбек және соғыс ардагері Әсімхан Қосбасарұлы ел басына күн туған сұрапыл жыл­дарда да ерен ерлігімен та­нылған еді. Оның кеудесінде “Ұлы Отан со­ғысы”, “Қызыл Жұлдыз”, ІІІ-ші дәре­желі “Даңқ” ордендері мен “Москваны қорғағаны үшін” және көптеген медальдар жарқырайтын. Сонымен бірге ақынның әр жылдары “Жазушы” баспасынан жарық көрген “Алатау аясында”, “Азамат”, “Жетісуым – жер­ұйығым”, “Жамбылдан алып ба­таны” атты кітаптары да халықтың рухани азығына айналды. Салтанатты жиында қадірлі қонақтар атынан дәулескер күйші Қаршыға Ахмедияров, ақынның көзі тірісінде қадір тұтқан сыйлас інісі Тоққожа Естенов, жазушы, “Қазақ әдебиеті” газетінің бас редакторы Жұмабай Шаштайұлы, өз әулеті атынан үлкен ұлы Ешенхан Қосбасаров және басқа адамдар тебі­рене сөз толғап, оның биік адам­гершілік қасиеттері мен  ақындық жадының ерекшелігін атап айтты. Ауылдағы қуанышта Шолақ­қарғалы селолық округінің әкімі Бағашар Төленді ақын тұрған кө­шені Әсімхан Қосбасарұлының есі­мі­мен атау туралы халық ұй­ғары­мы­мен қабылданған шешімді оқыды. Содан кейін ақын атын­дағы көше­нің көгілдір лентасы салтанат­пен қиылды. Үмбетәлі ауылының орталық алаңына жиылған жұртшылық Қазақстанның халық әртісі Нұр­ғали Нү­­сіпжанов, өнер саңлақтары Қар­шыға Ахмедияров, Алтынбек Қо­раз­баев, Айжан Нұрмағанбетова, Фар­хат Ескендір, Құрманбек Әлім­ғазы, қобызшы Ақерке Тә­жі­бае­ваның әуелете шырқаған әндері мен күй­леріне құлақ түріп, ләз­затқа бө­ленді. Сахнадан ақын­ның ауылдас шә­кірттері Өмірбай Өмір­зақов, Зұқай Шәрбақынұлы, Әсімхан Май­лыбаев арнау жыр­ла­рын оқыды. Жайсаң орта мек­тебінің ұжымы ақын өмірінен әзір­леген шағын сахналық қойы­лымын ұсынды. Күмісжан БАЙЖАН. Алматы  облысы.