Аймақтар • 18 Қаңтар, 2022

Шыршалар «шырылдамайды»

Дәстүрдің озығы бар, тозығы бар деген сөз жыл сайын желтоқсанның соңына қарай көп үйдің төрінен жалт-жұлт еткен жасыл шыршаға да қатысты айтылса керек. Мерекенің мәнін, шаңырақтың сәнін кіргіземіз деп табиғаттың тәнін жаралап жатқанымызды ескермейміз. Рас, соңғы жылдары біраз жұрт жасанды шыршаға көшкенімен, енді өсіп келе жатқан жасыл желекті аяусыз шауып, пайдаға кенелгісі келетіндер де азаймай тұр.

Нұрқанат ҚҰЛАБАЕВ

Мұның бір дәлелі, Қостанайда жаңа жыл қарсаңында саудаға шығарылған мыңдаған шырша сатылмай қалды. Саудасы жүрмеген алыпсатарлардың кейбірі өтпей қалған шыршасын, тіпті, сатып тұрған жеріне тастап кеткен.

Облыс аумағындағы ормандардан шырша шабуға тыйым салынған соң, Қостанайға жасыл желектер бірталай жылдан бері Ресей ормандарынан әкелініп жүр. Экологтердің айтуынша, өткен желтоқсанда кәсіпкерлердің 10 мың шыршасы өтпей қалған. Жасыл тауардың өтпей қалғанына алыпсатарлардың қомағайлығы себеп болған сияқты, өйткені қала тұрғындары әдетте әрі кетсе 1500-2000 теңгеге сатып алатын жаңажылдық шыршаның әр түбі өткен жылдың соңында 4 мыңнан басталып, 8 мың теңгеге дейін бағаланды. Салдарынан, қаланың әр жерінде тамырсыз шыршалар үйіліп қалды.

Шыршалардың өтпей қалғаны бар, тұрғындардың ауладағы қоқыс орындарына шығарып тастағаны бар, «Тазалық-2012» серіктестігі мен экологтер бірлесе отырып, қала бойынша түгелдей жинап, бәрін өңдеуге жібермек. Аталған серіктестіктің күрек, сыпыртқы сабын жасайтын арнайы ағаш өңдеу құрылғысы бар.

– Сол жерге жинаймыз. Шыршаның жасыл қылқандарын да кәдеге жаратуға болады. Оны қаптап, бау-бақша егетін тұрғындарға таратып береміз. Тәжірибелі бағбандар мұны жазғытұрым суға салып қояды, біраз уақыт өткен соң, суға бөккен қылқан таптырмайтын тыңайтқышқа айналады. Мұның сыртында, биыл тиісті орындарға Ресейден шырша әкелуді тоқтату туралы ұсыныспен шығайық деп отырмыз. Қазақстанда коммерциялық мақсатта ағаш кесуге тыйым салынғандықтан, шыршаның бәрі Ресейден жеткізіледі. Ең болмаса, сырттан әкелінетін шырша санын мейлінше азайтуға тырысамыз. Өйткені өспей жатып балта шабылған қаншама жасыл желек тектен-текке күресінге тасталады. Бәрі табиғат ананың байлығы ғой. Байғұстарға тіл бітсе, олардың жанұшыра шырылдаған даусынан құлақ тұнып қалар ма еді, – деді экобелсенді Наурызбай Бірмағанбетов.

Иә, шыршалар шырылдамайды. Ал қар етегі түріліп, нақышы ерек наурыз жеткенде Шығыстағы жұрт таңмен таласа тұрып, ұлыстың ұлы күнін тал егуден бастайды.

Қостанай облысы

Күннің маңызды және өзекті жаңалықтарын «Егемен Қазақстан» телеграм каналынан оқыңыз