Балапандардың көрер жарығы бар екен. Абырой болғанда, жергілікті еріктілер отбасының мүшкіл күйін көріп, қала әкімдігіне, өзге де құзырлы мекеме өкілдеріне хабар беріпті. Содан кейін ғана жергілікті ювеналды полиция қызметкерлері аталған мекенжайға арнайы барып, отбасының жағдайымен танысқан.
Екібастұз қаласы әкімінің әлеуметтік мәселелер жөніндегі орынбасары Мәриям Адасбаеваның айтуынша, аталған отбасы Ақсу қаласына қарасты Төртқұдық елді мекенінен көшіп келген. Оларға көмірлі шаһардың жалдамалы пәтері бұйырыпты.
– Ильдар Афатеев пен Любовь Зейналованың отбасында 2014, 2016, 2017, 2018 жылдары дүниеге келген төрт баласы бар. Балдырғандар физиологиялық және психологиялық тұрғыда дамымай қалған. Тіпті өздігінен жүріп-тұра алмайды, кейбіреуі өз беттерімен тамақтануға қауқарсыз. Балалардың әкесі И.Т.Афатеев биыл ақпан айында «Богатырь көмір» ЖШС мердігерлік ұйымына жұмысқа орналасқан. Ол алкогольдік ішімдік ішетін адам ретінде есепке алынған. Ал зайыбы ешқайда жұмыс істемейді. Анасы мен балалары Ақсу қаласының емханасына тіркелген. Бірақ балаларға мүгедектік белгіленбеген. Көпбалалы отбасының жәрдемақысын алып келген. Екібастұз қаласына көшіп келгеннен бері әлеуметтік және медициналық көмек алу үшін бірде-бір мекемеге жүгінбегені анықталды. Қамқоршылық секторының мамандары азық-түлік және сабын, жуу құралдарымен көмек көрсетті. Балалардың анасы Л.В.Зейналовамен әңгіме жүргізіп, «Неке және отбасы (ерлі-зайыптылық) туралы» заңына сәйкес, кәмелетке толмағандарды тәрбиелеу жөніндегі құқықтар мен міндеттер түсіндірілді. Тұрғын үй мен тұрмыстық жағдайды жақсарту үшін мерзім берілді. 9 ақпанда балалар Екібастұз қалалық ауруханасына орналастырылып, кейін облыстық балалар ауруханасының инфекциялық бөлімшесіне ауыстырылды. Балалар ауруханада анасымен бірге жатыр. Аталған отбасының одан арғы тағдыры, оларға қажетті көмек көрсету мәселесі емделуден өткеннен кейін қаралатын болады, – деді Мәриям Адасбаева.
Бұған дейін Екібастұз қаласындағы медициналық мекемелердің бірде-біріне мұндай балалар тіркеуге алынбаған және медициналық көмекке жүгінбеген. «Дәрігерлердің тарапынан көмек болмауының себебі – осы», деп түсіндірді жергілікті әкімдік басшылығы.
Ақсу қалалық ауруханасының бас дәрігері Мақсат Мұқашевпен де тілдесудің сәті түсті.
– Олар Ақсу қаласының Төртқұдық ауылына 2019 жылдың мамыр айында көшіп келіп, шілдеде қайта кетіп қалған. Алғаш көшіп келген кезде жергілікті медбикелер ауылдық амбулаторияға тіркеуге алған болатын. Ал одан кейін қайта көшерде қайда орналасатыны туралы ешкімге хабар бермеген. Біздің медбикелер қайда көшкенін білмеді, – дейді бас дәрігер.
Екібастұз қалалық білім беру бөлімінің балалар құқығын қорғау секторының меңгерушісі Динара Ахметованың сөзіне сүйенсек, аталған отбасының балалары туралы мәлімет Ұлттық білім беру деректері базасында жоқ. Сондықтан мектеп жасындағылары мектепке, одан кішілері балабақшаға алынбағанын айтады.
– Екібастұз қаласында осындай отбасы тұратынын, онда мектеп және балабақша жасындағы балалары бар екенін полициядан ақпарат келгенде ғана білдік. Егер ата-анасы қалалық білім беру бөліміне өздері жүгініп, қажетті құжаттарын көрсеткен жағдайда біздің мұғалімдер үйіне барып оқытатын еді. Мысалы, қазіргі таңда 60-тан астам оқушыға сондай жүйеде білім береміз. Ендігі кезекте, емханадан шығуын және дәрігердің қорытынды анықтамасын күтеміз. Содан кейін біліммен қамтылады. Бұрын мұғалімдер әр оқушының үйіне жеке-жеке барып, ата-аналарымен және отбасының әлеуметтік жағдайымен танысатын еді. 2017 жылдан кейін бұған шектеу қойылғандықтан, біз оқушылардың қандай жағдайда өмір сүріп жатқанын білмейміз, – дейді Динара Өмірбайқызы.
Облыстық денсаулық сақтау басқармасының баспасөз хатшысы Эльмира Темірғалиеваның сөзіне қарағанда, балалардан коронавирустың белгілері анықталған. Қазір дәрігерлердің бақылауында.
– Балалар соңғы екі жылдың ішінде бір рет болса да дәрігердің алдына бармаған екен. Анасы «бәрін өзім білемге» салып, өз бетімен емдеп келген. Сондықтан жағдайлары күрт төмендеп кеткен. Әйтпесе, туғанда дендері сау болғанын айтады. Қазіргі таңда облыстық балалар ауруханасының инфекциялық бөлімшесінің жауапты мамандары балаларға қатысты барлық зерттеулер мен талдауларын әзірлеп жатыр. Сонымен қатар диетолог мамандар да өз кеңестерін беруде. Себебі ұзақ уақыт аш болған балаларды бірден тойдырып тамақтандыруға болмайды. Қажет болған жағдайда республикадан білікті мамандарды шақыртамыз. Оған дейін МРТ және КТ аппараттарына түсіріп, қорытындыларына зер салатын боламыз, – деді Э.Темірғалиева.
Орын алған жағдайға қатысты облыс әкімінің орынбасары Айзада Құрманова да пікір білдіріп, отбасының осындай жағдайға дейін жетуіне кінәлі адамдар анықталған жағдайда жауапкершілікке тартылатынын айтты.
– Бұл жағдайға байланысты, бірінші кезекте, балдырғандарға медициналық және психологиялық көмек көрсетіліп, қалыптасқан отбасылық ахуалдың себептері анықталып жатыр. Құзырлы органдарға кінәлі тұлғаларға қатысты дереу шара қолдану тапсырылды. Мәселе бақылауда болады. Заң жағынан болсын, әлеуметтік жауапкершілік тұрғысынан да ата-ананың бала алдындағы міндеті бірінші тұрады. Сондықтан жағдайға біржақты қарамаған жөн. Білім мен денсаулық саласының өкілдері мониторинг жүргізгенде, көбінесе үлкендердің айтқанына сүйеніп есік алдынан, босағадан қайтатыны белгілі. Үй ішіне себепсіз кіруге тағы болмайды. Бұл мәселені жан-жақты талдап, сараптап, объективті баға берген дұрыс, – деді Айзада Амангелдіқызы.
Облыс әкімі Әбілқайыр Сқақов Екібастұз қаласына арнайы барып, шұғыл жиын өткізді. Аймақ басшысы мұндай келеңсіздікке жол берген Ақсу және Екібастұз қалалары басшыларының, жауапты мекеме басшыларының жұмысын сынға алды. Қос шаһардың әкіміне сөгіс жариялады.
– Осы көрініс арқылы бір отбасының немесе қоғамның тұтас мәселесін зерттеп, талдауға болады. Жауапты мекемелер бір-бірімен тығыз байланыста жұмыс істемейді. Күрделі жағдайға тап болған кез келген отбасыны анықтау, оларды қалыпты өмір жағдайына қосу – мемлекеттік органдардың басты мақсаты, – деді Ә.Сқақов.
Негізгі жауапкершілік ата-ананың мойнында болу керек екені рас. Бірақ құзырлы орган өкілдері жапан даланы емес, қаланың қақ ортасын мекен еткен жас отбасының жұпыны күйінен хабардар болуы міндетті де шығар. Бұл – қоғамның пікірі. Сіз не дейсіз?
Павлодар облысы
