Қаржы пирамидасы: Алаяқтық азаймай тұр

Өтірікті судай сапырып, әлеу­метті әбігерге салған қаржы ұйым­дарының арбауына түскендер қанша қаржысынан айырылды? Қаржы пирамидаларынан зардап шеккен жәбірленушілердің саны қаншаға жетті? Қылмыстық іске қатысы бар ұйымдарды не күтіп тұр? Орталық коммуника­ция­лар қызметі алаңында өткен бас­пасөз мәслихатында ІІМ Тер­геу департаментінің басшысы Санжар Әділов қоғамды толған­дырған мәселенің мәнісіне үңілді.

«Өткен жылы еліміз бойынша қаржы пирамидаларының құрбаны ретінде 31 мыңнан астам азамат тіркелді. Оларға 54 млрд теңгеден астам қаржы көлемінде залал келтірілген. Бүгінгі таң­да ішкі істер органдарының өнді­рісінде осы санаттағы 65 қыл­мыстық іс бар, 3 мыңнан астам адам жәбірленуші болып танылды», деді ІІМ өкілі баспасөз мәс­лихатында сөйлеген сөзінде.

Санжар Әділовтің мәлі­метінше, соңғы жылдары қыл­мыс­керлердің қызметі эконо­ми­калық белсенділіктің жоғары­лауымен, сондай-ақ халықтың инвестицияларға қызығушылық таныта бастауымен байланысты болып тұр.

«Сайттарды бұғаттау, ұйым­дас­тырушыларды, филиалдарды, құрылымдық бөлімшелерді орнату секілді шаралардың нәтижесінде 180-нен астам қар­жылық инвестициялық компа­ния мен фирманың қызметі тоқ­татылды.138 адам қылмыстық жа­уапкершілікке тартылып, олардың 50-і сотталды, қалғандарына қа­тысты сот талқылауы жүріп жатыр», дейді спикер. Сондай-ақ ол блогерлердің де қаржылық пирамида қызметіне белсенді қатысатынын атап өтті.

Осыған орай С.Әділов Astex.kz, ACD Technology және Muda­rabah Capital ЖШС-лары қаржы­лық пирамидалар желісінің қыз­метінен зардап шеккен жәбір­ле­нушілердің өтініштері және Ішкі істер министрлігі ғимара­тының маңындағы жәбірле­нушімен болған оқиғаға қатысты арнайы мәлімдеме жасады. «Бұл қаржы пирамидалары өздерін үстеме табысты инвес­тициялар саласындағы табысты ұйым­дар ретінде жарнамалап келген. Азаматтардың қаражатын тар­ту үшін қылмыскерлер ынты­мақ­тастық туралы соңғы келі­сімшарттар жасасып, қара­жат мемлекеттік сатып алуға қаты­су үшін жіберіліп отырған. Көрсе­тілген қызметтен салымшыларға ай сайын 20 пайызға дейін дивидендтер төлеуге уәде етілген», дейді спикер.

Алайда іс жүзінде Аstex.kz және ACD Technology ЖШС-лары мемлекеттік сатып алуға қа­тыспай, инвесторларға дивидендтер жаңа салымшылардың жарналары есебінен төленіп келген. «Бұл ретте түсетін қаржы көлемін ұлғайту мақсатында жоғарыда аталған қаржы пирамидаларының қызметіне белгілі блогерлер жарнама жасау үшін тартылды. Қазіргі уақытта осы серіктестердің үсті­нен қылмыстық іс қозғалып, біраз ауқымды жұмыс атқарылды. Көп­теген экономикалық, бухгал­терлік сот сараптамасы тағ­а­йындалды», деп мәлімдеді департамент қызметкері.

Жәбірленушілерге келтірілген материалдық залалды өтеу мақ­сатында тергеуші күдіктілер мен олардың туыстарына тіркел­ген Алматы, Нұр-Сұлтан қалала­рында және Алматы облысында орналасқан мүлікке (4 жер учас­кесі, 10 пәтер, 5 жеке үй, 2 автомобиль, 1 дүкен және компанияның барлық есеп айырысу шоттарына) тыйым салған. Тыйым салынған мүліктің тағдырын сот шешеді. Осы қылмыстық іс шеңберінде 14 адам күдікті деп танылды.

«Елге танымал үш блогер – Мейіржан Төребаев, Мейірхан Шерниязов және Әзім Саидбаев осы қылмыстық іс бойынша күдік­ті деп танылды, екеуіне қатысты «кепіл» түріндегі бұлтартпау шарасы қолданылса, біреуі күзетпен ұсталды», дейді Санжар Әділов.