Руханият • 18 Сәуір, 2022

Құндылық

1142 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Бірде таныс ағамыз қызық әңгіме айтты. Өзі тұратын көпқабатты үйдің іргесіндегі көкөніс сататын дүңгіршектен бір орыс әже жиі жеміс-жидек алады екен. Кейде сол кейуана дүңгіршек иесіне ертеде жарық көрген ескі кітаптарды әкеп береді. Саудагер жігіт ол кі­таптарды алып қалғанымен, оны оқымайды. Әйтеуір тегін кел­гесін бір қажетке жарар деп алып қалады. Сол кітаптарды алып қараса, қолға сирек түсетін шы­ғар­малар екендігін байқайды. Арасынан атақты жазушы Джон Стейнбектің алты томдығын, кеңес заманында оқуға тыйым салған Андрей Платоновтың туындыларын көреді. Сөйтіп, өзіне ұнаған бір топ кітапты үйіне арқалап алып кетеді.

Құндылық

«Меніңше, сол орыс апамыз ке­зін­де ұстаз болған деп ойлаймын. Қазір бойы­нан қуат кетіп, кіта­п­тарын күтуге ша­масы да қалмаса керек. Оны керек етіп отырған ба­ла да жоқ. Олар мүмкін үйінде сіре­сіп тұрған кітаптардың көзін құрт деуі де мүмкін. Сосын ол сон­шама рухани байлықты далаға лақ­тырғанша, дүңгіршек иесіне әкеп беріп жүрген» дейді ағамыз.

Осы оқиға есімнен көпке дейін кет­пей қойды. Бала күнімізде ауыл­дағы үл­кен кітапхана ғана емес, мектептің шағын кітапханасы да бай еді. Мектептің кітапханасын тауысқасын, ауыл кітап­ханасынан кі­тап алып оқитынбыз. Кі­тап­­ха­на­шылар әр жаңа кітап келген сайын оқушылар конференция­сын ұйымдастырады. Оған ауыл­да­ғы жа­сы үлкендерден бастап, оқушы­ларға дейін қатысады. Сондай жиын­ның мен де жас оқырман ре­тінде куәсі болдым. Онда классик жазушы Әбдіжәміл Нұр­пейісовтің «Қан мен тер» романы тал­қыланды. Оқырмандар да қаптап келді. Алғашында мәдениетті басталған конференция ортасына келгенде, қып-қызыл дауға ұласты. Бі­рі Еламанды жақтаса, екіншісі Ақ­баланы қаралады. Әйтеуір у-шуға айналған конференция­ны кітапханашы апай тезірек аяқтауға тырысты. Сонда Балықбай ағамның «Шіркін-ай, менің Ақбаладай жарым болса, арманым жоқ еді» дегені бәрімізді ду күлдіріп, татуластырып жіберіп еді. Осындай кітапты қадірлеген күндерді сағынамын.

Тоқсаныншы жылдардағы қиын­шы­лықтан көптеген ауылдардағы кітап­ханалар жабылып қалды. Ондағы ұзақ жыл бойы жиналған кітаптар да әркімнің қолында кетті. Туған ауылымдағы кітапхана да осының кебін киді. Бар кітап талан-таражға түсті. Ішіңіз удай ашиды.

Қазір қоғамда кітапхана мен кі­тап­қа деген көзқарас өзгерген. Көп­шілігі «Іздегеніміздің бәрі ғалам­торда тұр» деп айтады. Ол да рас. Дегенмен кітаптың орны бөлек. Осындайда орыс ғалымы Д.Лихачевтің «Я считаю так: библиотеки – это основная культура страны. И от библиотек, от их доступности, от доступности сокровищ, которые в них хранятся зависит культура страны. Может не быть университетов, никакого высшего образования, но если есть хорошие библиотеки, все можно восстановить» деген сөзі адамды ойға қалдырады.

Қысқасы, кітаптың құндылығын өмір­дегі ешқандай байлықпен салыс­тыру мүмкін емес.