Қазақстан • 04 Шілде, 2022

Тіл мәселесі талқыланды

670 рет
көрсетілді
3 мин
оқу үшін

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде «Жаңа Қазақстандағы тіл білімі және сөзжасам мәселелері» атты халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтті. Мазмұнды жиын филология ғылымдарының докторы, академик Кәрімбек Құрманәлиевтің 60 жылдық мерейтойына арналды. Оған отандық және шетелдік ғалымдар, қоғам қайраткерлері мен оқытушылар қатысты.

Тіл мәселесі талқыланды

Басқосуда алғашқы болып сөз алған университет ректоры Ерлан Сыдықов заман ағымына сай тіл үнемі дамитынын атап өтті. «Тіл – тірі организм, оны дамыту керек. Қазақ тілі – әлемдегі ең бай тілдердің бірі. Тілдің дамуымен тарихи өзіндік сана мен рухани ой да алға басады. Уақыт өте келе қазақ тілі әлем тілдерінің біріне айналады деп үміттенемін», деді академик.

Ал профессор Шерубай Құр­ман­бай­ұлының пікірінше, қазақ тілінің лексикалық қо­рын­да 361 мың термин қол­да­ны­лады. Ол терминологиялық қор­дың лексикалық қордан екі есе көп екеніне назар аударды. «Ғалымдардың айтуынша, біздің тілімізге енгізілген жаңа сөздердің 82 пайызын тер­­миндер құрайды», деді бел­гі­лі ғалым. Осы ретте профессор Анар Салқынбай сөзжасам ғылы­мын зерттеу қажеттігін айта ке­ліп: «Қазақ тілін дамыту үшін сөз­жасам ғылымын зерттеу керек. Бұл саланы кеңес кезеңінде зерттеуге рұқсат етілмеді. Егер түркі халықтары сөзжасам ғылымын зерттеуді 40-50-жылдары бас­таған болса, біздің ғалымдар олардан 40 жылға артта қалды», деді.

Жиын барысында З.Базар­баева, Е.Қажыбек, К.Құрман­әлиев, Ж.Балта­баева, Б.Қасым, Б.Момынова, Ж.Сүлей­менова, Т.Ермекова, Қ.Есенова секілді елімізге танымал ғалымдар тіл бі­лімінің қазіргі жағдайы мен қазақ тіліндегі сөзжа­сам туралы зерттеулердің бағыттарына те­реңірек тоқталып, байыпты баяндама жасады. Сонымен қатар ғылыми іс-шара аясында «Тіл ғылымы зерттеулерін үйлестіру орталығы» атты қоғамдық ұйым құрылды. Ұйымның негізгі мақ­саты – лингвистика мен фи­­ло­логия саласы бойын­ша елі­міз­дегі докторлық дис­сер­та­ция­лық кеңестерге ұсы­ны­латын жұмыстардың қайта­лан­бауын, сала бойынша басым бағыт­тарды зерттеп, диссер­та­ция­лық тақырыптар таңдау­ды үйлес­тіруді көздейді. Бұл жұ­мыстар академик Шора Сары­баевтың концепциясын негізге алып жасалады.

Сондай-ақ конференцияда Ұлттық ғылым академиясының академигі Кәрімбек Құрман­әлиевтің «Қазақ тіліндегі сөз­жа­самдық ұя: теория және прак­тика» кітабы таныстырылды. Бұл ғылыми еңбекте тіліміздегі түрлі сөзжасам тәсілдері арқылы жасалған сөз­дердің бәрі туынды сөздерге жата­тындығы айтылып, туынды сөз терми­нінің мәні ашылған.

Жиын соңында университет ректоры, ҰҒА академигі Ерлан Сыдықов мерейтой иесіне Ұлттық ғылым академиясының «Құрмет грамотасы» мен атал­ған оқу орнының «Күлтегін» медалін тапсырды.

Соңғы жаңалықтар

Қазақстанда қанша ер мұғалім бар?

Қазақстан • Бүгін, 10:10

Төтеншеліктерге тарту

Аймақтар • 04 Мамыр, 2024