Батыс Қазақстан облысының білім саласында сапаны қамтамасыз ету департаменті басшысының орынбасары Нұрлан Ғабдушевтың айтуынша, өңірдегі білім сапасының жағдайы көңіл көншітерлік емес.
Қараңыз, биылғы алты ай ішінде департамент өңірдегі 47 білім беру ұйымына мемлекеттік аттестаттау жүргізген. Оның 28-і – мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу ұйымдары, 13-і – бастауыш, негізгі және жалпы орта білім беретін мектептер, алтауы техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары екен. Нәтижесінде, 7 ұйым ғана аттестаттаудан өткен. Тексерілген білім мекемелерінің 85%-ы аттестаттаудан өте алмаған. Өзін-өзі бағалау кезінде 13 мектептің 4, 9, 11 сынып оқушылары тест сынамаларын тапсырған болса, соның ішінде 5 мектеп тиісті нәтиже көрсете алмады. Сынаққа қатысқан 405 оқушының білім сапасы 14,8%-ды құрапты.
– Мемлекеттік аттестаттау кезінде анықталған заң бұзушылықтың 90 пайызы – оқу-тәрбие барысында стандарт талаптарының сақталмауы. Бұл мәселе бойынша білім беру мекемелеріне әдістемелік көмек көрсетіп жатырмыз. Ал қалған 10% сәйкессіздік – материалдық-техникалық базаға, қауіпсіздік шараларына байланысты. Бұл кемшіліктерді жою үшін білім мекемелеріне қаражат қажет. Сондықтан қаржы бөлу мәселесі жергілікті атқарушы органдарға жолданды, – дейді Нұрлан Баймұратұлы.
Білім сапасын қадағалайтын департамент атқаратын жұмыстың тағы бір саласы – білім мекемелерін жоспарлы және арыз-шағымдар бойынша тексеру. Жыл басынан бері өңірде арыз-шағым бойынша 11 тексеріс жасалса, бұдан бұрын берілген ұйғарым-ескертулердің нәтижесін анықтау үшін жоспардан тыс 10 тексеріс болған.
Департамент басшысы жыл өткен сайын арыз-шағым көбейіп келе жатқанын айтады. Оның себебі – «Педагог мәртебесі туралы» заңның қолданысқа енуі. Шынымен де жоспардан тыс тексерулердің басым бөлігінде педагогикалық әдеп қағидаларының бұзылғаны анықталған. Яғни батысқазақстандық білім мекемелерінде Білім және ғылым министрінің бұйрығымен бекітілген «Педагогикалық әдеп қағидалары» талаптары жеткілікті деңгейде орындалмай отыр. Н.Ғабдушевтің айтуынша, әсіресе Орал қаласының, Теректі, Қаратөбе, Жаңақала аудандарының білім беру ұйымдарында заңсыздық көп. Тексерулердің қорытындысында 2 лауазымдық тұлға 10 АЕК мөлшерінде, 1 басшы 50 АЕК мөлшерінде айыппұл «арқалады». 10 түрлі құқық бұзушылықты жою туралы ұйғарым берілген.
Батыс Қазақстан облысының білім саласында сапаны қамтамасыз ету департаменті «Білім туралы», «Педагог мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарына, «Педагогикалық әдеп қағидаларына» сәйкес педагогтердің құқығын қорғау және әдеп мәселесін үнемі қадағалап отырғанын айтады. Әсіресе педагогті кәсіби қызметінен басқа шаруаға тартуға байланысты, басқа да заңсыздықтарды шұғыл шешу, жедел жою үшін күн сайын қоңырау қабылдауға дайын болып, БАҚ, интернет ресурстары және әлеуметтік желілерге мониторинг жасау жолға қойылған.
Департамент басшысы жыл басынан бері әлеуметтік желілерден және телефон арқылы түскен 30-дан астам мәселе бойынша жұмыс жүргізгенін айтты. Талап-шағымның басым бөлігі жалақы, педагог міндетіне қатысты мәселелер, аттестаттау нәтижесі туралы болған. Әрине, бұл шағымның бәрі дер кезінде тексеріліп, тиісті нәтиже алынды: білім беру ұйымдары аталған түйткілдерді шешті, қажет жерде заңнамалық ақыл-кеңес берілді. Департаменттің сенім телефонына түскен ата-аналар мен басқа да тұлғалардың қоңырауынан кейін 2 мектепте оқушыға дөрекі мінез-құлық көрсеткен мұғалімдер жауапкершілікке тартылған. Сабаққа қабылдау және сыныптарды іріктеу бойынша наразылықтар қолданыстағы заңнамаға сәйкес реттелген. Тиісті қауіпсіздік шарасын қамтамасыз етпегені үшін мектеп басшылығы тәртіптік жауапкершілікке тартылған. Сондай-ақ мектептер мен балабақшалардағы мұғалімдердің еңбекақысын дұрыс төлеу, бала күтіміне байланысты демалысты дұрыс ресімдеу және т.б. мәселелер бірлесіп шешілген.
– Өткен алты ай ішінде біздің департамент жоспардан тыс жүргізген 8 тексеріс кезінде педагогикалық әдеп қағидаларының бұзылғанын анықтады. Аталған кемшіліктерді жою үшін тиісті шаралар қабылданды. Сондай-ақ департаментке келіп түскен немесе әлеуметтік желіде, БАҚ-та жарияланған заң бұзушылықтар бойынша білім беру ұйымдарының 3 басшысын, 1 басшының орынбасарын, 7 педагогті тәртіптік жауапкершілікке тарту бойынша ұсыным шығарып, тәртіптік шара қолданылды, – деді Н.Ғабдушев.
Батыс Қазақстан облысының білім саласында сапаны қамтамасыз ету департаменті 2022 жылдың 6 айында «Білім беру қызметімен айналысуға лицензия беру», «Білім беру ұйымдарынан шығатын ресми құжаттарды апостильдеу» бойынша да 204 мәрте мемлекеттік қызмет көрсеткен екен. Бұл өтініштердің 39-ы – білім беру қызметіне лицензия беру бойынша, ал 165 өтініш – білім беру ұйымдарынан шығатын ресми құжаттарды апостильдеу үшін келген. Департаменттің арнайы комиссиясы әр өтінішті қарап, тиісті шешім шығарған: лицензияға 3 қосымша беріліп, 31 өтініш кері қайтарылған. Лицензия мен лицензияға қосымшаны қайта ресімдеу туралы 5 өтініш қанағаттандырылған. «Білім беру ұйымдарынан шығатын ресми құжаттарды апостильдеу» мемлекеттік қызметі бойынша 165 өтініш қанағаттандырылып, 69 өтінішке дәлелді бас тартылған.
Қазір каникул кезі. Бірақ департамент мамандары облыс мектептерінің жаңа оқу жылына дайындығына кешенді мониторинг жүргізуде. Мониторинг барысында ғимараттың жай-күйі, материалдық жабдықталуы, кадрмен қамтылуы және т.б. мәселелер қадағаланады. Сондай-ақ білім мекемелері басшыларын үш жылда бір аттестаттаудан өткізу де департамент құзырында. Бұған қоса мектептердегі бос жұмыс орындарына байқау жариялау, конкурстың әділ өтуі, педагог жүктемелерінің сақталуы, т.б. сан-салалы мәселелер де қатаң қадағалануда. Мәселен, облыста жыл басынан бері конкурс арқылы 200 педагог түрлі лауазымға тағайындалған екен.
Батыс Қазақстан облысы
