ҒАНИДЫҢ ҒАЖАЙЫП АУЫЛЫНДАМЫЗ

Бүгінгі жазбамызға осылай ат қой­ып, айдар тағуымыздың өзіндік бір се­бебі бар. “Неге?” дейсіз ғой. Айталық. Бүкіл Орталық Азия мен Қазақстан жастарының жетекшісі Ғани Мұратбаев кезіндегі Түркістан генерал-губернаторлығына қарасты Қазалы уезінде дүниеге келген. Бүгінде Ғанидың туған топырағы өз есімімен аталатынын біреу білсе, біреу білмес. Жалындап өткен жас ғұмырдың ауылына ат ізін салма­ған­дар да баршылық. Сөз орайы кел­генде айта кетейік, Қазалы қала­сындағы Ғани Мұратбаевтың ес­керткіші мен тарихи-мемориал­дық музейі 1968 жылы ашылып, 3 көрме залына 650 ғана экспонат қой­ылса, бүгінде музейдегі 9 экс­по­зициялық, 1 көрме залындағы экс­понаттар саны 5419-ға жетіп отыр. 1986 жылы Ғанидың биіктігі 2,2 метр еңселі ескерткіші бой көтерді. Ескерткіш авторы белгілі сәу­летші, ресейлік Р.Степанов бол­са, ал ескерткіш Мәскеу скульп­туралық комбинатында жасалған. Ашығын айтар болсақ, жыл сайын өмірден жалындап өткен жас ғұмырдың еңселі ескерткішіне бас ие, тәу етіп, қорымына бір уыс то­пы­рақ салу мойынымызға жүк­тел­ген қарыз бен парыз болып қалған. Сонымен, Ғанидың ғажайып ауылында болмағандар азын-аулақ болса да дерек алып, көз жіберсін де­ген ниетпен қолымызға қалам алдық. Ажарлы да базарлы Ғани ауылы Қазалы ауданы орталығы Әйтеке би кентінен бары-жоғы 6 шақырым қашықтыққа қоныс тепкен. Жыл өткен сайын жасарып, жайнап келе жатқан ауылда 1350 тұрғыны бар 238 отбасы шаңы­рақ­та­рынан шыққан түтіндер үзілмей, қайта тіктеліп-ақ келеді. Бір ерек­шелігі, Ғани ауылын көргенде көз сүйсінеді. Ауылдағы тұрғын үйлер мен мәдени-көпшілік ғимараттар жаңа үлгімен жарыса бой көтеруде екен. Ғани ауылында қос қабатты мектеп үйі, мәдениет үйі, кітап­ха­на, емхана, “Балдырған” бала­бақ­шасы, байланыс бөлімшесі, сауда орындары ауыл тұрғындарына қалт­қысыз қызмет көрсетуде. Соң­ғы жылдары ауыл ақсақалдарының бастамасымен қаржы жинақталып, жаңа мешіт үйі бой көтерген. Бү­гінде мешітте 70-ке жуық шә­кірттер мұсылманша дәріс алып, сауаттарын ашуда. Ғани ауылына жақындағанда тас жолдың қос қапталында нығыз бекітілген қоршаулар көрінеді. Бұл – 2,7 гектар алқапты алып жатқан жасыл белдеу, яғни Ғани бағы. “Атадан мал қалғанша, тал қалсын” деген қағиданы берік ұстанған ауыл тұрғындары Ғани бағын жыл сайын қайта жандандырып, көк кілем­де­рін көсілте төсеумен келеді. Айт­қандай, осы ауылдағы Әулие бағы да жыл өткен сайын жасыл же­лек­ке бөленіп, жайқала өсумен барады. Өткен жылы ауыл аймағындағы 3,7 гектар жерге 2300 түп көшет, 3700 түп қаламша отырғызылса, ағым­дағы жылы да мыңдаған түп саялы ағаштар отырғызуға ауыл тұр­ғын­дары құлшына кірісуде екен. – 2012 жылы Шығыс жас­та­ры­ның жарық жұлдызы атанған, біз­дің ауылдың топырағында туып, нәр алған Ғани Мұратбаевтың ту­ға­нына 110 жыл толады. Ғани бағы осы бір айтулы мерейтойға тар­туы­мыз болмақ, – дейді ауыл әкімі Берік Бисембаев. “Ертеңін ойлаған ел азбайды, көгерген жер тозбайды” деп атам қазақ айтқандай, Берік Бисембаев сияқты сөзіне де, ісіне де мығым ел азаматтары көбейсе, елдің де, жер­дің де жасылдандыра, көркейе тү­сетіні анық. Осы орайда ауыл ғана емес, аудан халқының құр­ме­тіне бөленіп, ақ алғыстар арқалау­мен жүрген Берік жайлы бір ауыз сөз айтпасқа болмас. Себебі, ол жүр­ген жерін көгертіп жүреді. Со­нау тоқсаныншы жылдардың то­қы­рау заманында осы күнгі Жанқожа батыр ауылында директор болып қызмет атқарған кезеңде де ауыл ажары кіріп қалған. Шыңырау құ­дық­тан су айдап, көк өсірген Бе­рік­тің берекелі ісінің бірі – бүгінгі Әулие бағы. Берік Бисембаевтың өмір дере­гіне сәл-пәл шегініс жасар болсақ, ақ жолдан адаспай, ауыл тұрғын­дары­ның алғысына кенеліп келе жат­қанын аңғарасың. Алматыдағы зо­отехникалық-малдәрігерлік институт пен республикалық бас­шы кадрларды даярлайтын арнайы курстан дәріс алған оның еңбек жолы балықшылық кәсіптен бастау алады. Бертін келе басшылық, яғни бас зоотехник, партком хатшысы, кеңшар директоры аудан әкімінің кеңесшісі, аудандық ауыл шаруа­шылығы бөлімінің меңгерушісі тәрізді қызметтерді атқарып, халықтың сұранысымен ауыл әкімі креслосына отырады. – Мен, дейді әңгіме үстінде Берік, – өз-өзімді марапаттау, бол­маса дәріптеуден бойымды аулақ ұстаймын. Одан да елім үшін, хал­қым үшін еткен еңбе­гім­ді мақ­таныш тұтамын. Әкім айтса айт­қан­дай, Елбасы Жолдауына нақты жауап беруді мұ­рат тұтқан ауыл тұр­ғын­дары та­ра­пынан қазір­гі­дей әлемді жай­ла­ған дағ­дарысты кезеңнен қиналыс­сыз шығу елдің ынтымағы мен бірлігіне байланысты екендігіне көз жеткізесіз. Мұнда 2004 жылдың қа­ра­ша айынан “РЗА-АГРО” жауап­кер­шілігі шектеулі серіктестігі өз жұмысын бастап, халықтың сәулеті мен дәулетін көтеруге сүбелі үлес қосуда. Бұл серіктестік 150-ге жуық ауыл тұрғындарын тұрақты жұмыс­пен қамтамасыз етіп, 1500 гектар егістік жерге дәнді дақылдар, яғни күріш, арпа, жүгері, жоңышқа да­қыл­дарын егіп, алтын күзде ауыл қамбасына құйып береді. Сондай-ақ, ауылда егіншілікті кәсіп еткен 10-нан астам шаруа қожалықтары тағы бар. Бұларда 190 адам еңселі ең­бек етсе, 15 адам жеке кәсіп­кер­лікпен айналысады. Округ көле­мінде жұмыссыздық жоқ, бұған қалайша риза болмассың. Ауыл тұр­ғындарының тұрмыс-тіршілік­терінің жыл өткен сайын түзеле тү­суіне “РЗА” АҚ президенті, об­лыс­тық мәслихат депутаты С.Иман­досов, жеке кәсіпкерлер Қ.Сәтбай, С.Сүлейменова және басқалар қамқор қолдарын созумен келеді. Ажарлы да базарлы Ғани ауылы туралы қалам тербеп отырғанда мына бір деректерді де айта кетуді жөн деп ойладық. Өткен оқу жы­лында мектеп бітіруші 14 түлек тү­гелімен ұлттық бірыңғай тестілеуге қатысып, орташа 75,4 балл жи­на­ған. Сондай-ақ, қазақ тілі мен әде­биеті пәнінің мұғалімі Оразалы Ай­нұр аудандық “Жыл мұғалімі-2009” сайысында 1-ші орынды иеленді. Ал, мектеп оқушысы Тұрсынай Шалқымбаева халықаралық “Боз­тор­ғай” сайысына облыс атынан қатысып, бас жүлдеге ие болады. Ауданда тұңғыш рет өткізілген көк­пар сайысында Ғани ауылының жігіттері көш басына шығады. Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні сол, Ғани ауылы ғажайып­танып-ақ келеді. Тәуелсіздігіміздің 20 жылдығын, Ұлы Отан соғы­сын­дағы Жеңісінің 65 жылдығын және Ғ.Мұратбаевтың 110 жылдығын толағай табыстармен қарсы алуды мұрат тұтқан ауыл әкі­м­дігі мен “РЗА” АҚ-ы ауылдың әлеу­меттік-экономикалық жағ­дайын жақсарту бағытындағы әріп­тестік меморан­думына байланысты атқарылар іске бел шеше, білек түре кірісіп-ақ кет­кен. Алла жазса, әкім бастамасына орай Ғани ауылы облыс көле­мін­дегі үлгілі ауыл қатарына енгі­зіл­мекші. “Саусақ бірікпей, ине ілікпейді” деп Елбасы айтқандай, бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығара еңбек етіп, өмір сүріп жатқан Ғани ауы­лы­ның келешегі кемелдене бермек. Еркін ӘБІЛ, Қызылорда облысы, Қазалы ауданы, Ғ.Мұратбаев ауылы.