– Театр мерейтойы құтты болсын! Іргесі қаланғаннан бергі 10 жыл ішінде «Астана Опера» тек еліміз ғана емес, әлем тамсана көз тігіп, әр жаңалығын қалт жібермей бақылап отыратын өнердің үлкен ордасына айналды. Жетістіктің басты кілті неде деп ойлайсыз?
– Рахмет. Рас, театрдың жетістікке жетуі тек бір немесе бірнеше адамға тиесілі еңбек емес, бұл – тұтас ұжымның маңдай тері мен қажырының арқасында бағындырылатын биіктік. Сондықтан да мерейтой қарсаңында театрдағы барша әріптесіме алғыс айтқым келеді. Ашығын айту керек, даңқ шыңына шығу және сол деңгейді ұстап қалу шын мәнінде өте қиын. Біз алғашқы ашылған күннен бастап елімізде ғана емес, бүкіл әлемде өзімізді таныту жолында көп жұмыс істедік, әлі де ізденісіміз іргеленбесе, титтей де тоқтаған жоқ. Оның әрқайсысын жеке-жеке тарқатып ұзақ уақыт айтуға болады. Бірақ соның ішінде негізгі жетістіктеріміздің бірі – біз әлемдік мәдени қауымдастыққа кірдік, шетелде танымал бола бастадық. Біздің театр Еуропа, Америка, Канададағы әлемдік турне аясында таныстырылды.
Менің ойымша, осы онжылдық ішінде жүзеге асқан ең қызықты жобалардың және бірі – «Астана Опера» бас дирижері Алан Бөрібаевтың жетекшілігімен еліміздің түкпір-түкпірінен келген 1 200 музыкант пен вокалистің орындауындағы Малердің №8 симфониясының біздің театрдағы премьерасы болды. Концерт «Экспо-2017» кезінде өтті. Ол әртістеріміздің орындаушылық әлеуетін көрсетіп қана қоймай, сондай-ақ көрермендер аудиториясының асқақ классикаға деген қызығушылығы мен зияткерлік деңгейін де растады. Сол жылы 38 миллион аудиториясы бар әйгілі француздық «Меццо» телеарнасының осы аталған бірегей жобаның жазбасын 3 ай бойы таратуы да театрымыз үшін зор мақтаныш.
Одан бөлек, Пласидо Домингоның шешімі бойынша «Пласидо Доминго опералиясы» халықаралық опера әншілері байқауының ширек ғасырлық мерейтойы біздің театрда өтті. Мұнда «Ла Скала» театры заманымыздың көрнекті дирижері Зубин Метамен бірге гастрольдік сапармен келіп, көрерменге өз өнерлерін паш етті. Сондай-ақ театр ішінде Astana Opera Халықаралық опера академиясы құрылып, «Хор» және «Балет» сияқты екі бөлімі бар балалар театр студиясымен бірге театрымыздың болашағы үшін өте маңызды театр қолөнерін оқыту студиясы жұмыс істейді. Елордамыздың беделді концерттік алаңдарының бірі – Күләш Байсейітова атындағы Камералық залдың белсенді жұмысы да көңілге зор қуаныш сыйлайды. Атап айтсақ, осыдан бірнеше жыл бұрын мұнда Piccolo театрының перспективалық жобасы іске қосылды, онда опера-буффа жауһарлары орындалады.
Әлбетте, мұның барлығы бір-ақ күнде істеле салған жұмыс емес. Аталған жетістіктерге жету үшін алдымен опера, балет труппасын, хор, оркестр, яғни шығармашылық, техникалық құрамды қалыптастыру қажет болды. Ал бұл – өте ауқымды жұмыс. Ең алдымен, біз жоғары деңгейдің бағдарына айнала алатындай бірегей жолды, кейіннен үлкен табысты нәтижелер әкелген белгілі бір шығармашылық деңгейді табу үшін театр өнерінің көрнекті қайраткерлерін ынтымақтастыққа тартуға күш салдық. Ол үшін әуелі шығармашылық құрамға біліктілігі жоғары кәсіби мамандар – сценографтер, суретшілер, режиссерлер, дирижерлер мен балетмейстерлерді тартып, олармен ынтымақтаса жұмыс істеуге ұмтылдық. Соның нәтижесінде үздік қойылымдарымыз сахнаға жол тартып, жемісті жобалар жүзеге асты. Олардың қатарында италиялық режиссер Пьер Луиджи Пицци, италиялық сценограф әрі костюмдер бойынша суретші Эцио Фриджерио, «Оскар» сыйлығының лауреаты Франка Скуарчапино, Алтынай Асылмұратова, Алан Бөрібаев және басқалар бар. Мұндай тұлғаларсыз шығармашылық атмосфера құру және орындаушылық шеберліктің жоғары деңгейіне қол жеткізу қиын.
Біз шығармашылық құрамның, репертуардың негізін қаладық, бұл елордамызда белгілі бір мәдени орта қалыптастыруға ықпал етті. Сондықтан да бүгінде біз елордадағы жаһандық деңгейде мойындалған музыкалық-театрлық өнердің іргетастын орнаттық деп сеніммен айта аламыз.
– Шығармашылық ұжым – ерекше ағза, театрларыңыздағы ішкі ахуал қандай?
– Мұнда жайлы атмосфера орын алған, әртістер жұмыспен шұғылдануда. Үлкен жобалар іске асырылып, премьералар болғанда ғана театр дамиды, шығармашылық орта қалыптасқанда өмір қыза түседі. Мен түрлі ұжымдарда жұмыс жасап, жолым болған адаммын, алайда «Астана Опера» – ерекше орын, ғажайып өнер әлемі, мұнда мерекелік күйді шындап сезінуге болады. Спектакль сәтті шыққанда шынайы қуанамын, ал егер бір нәрсе ойдағыдай болмай жатса, көңілім түседі, себебі бірінші кезекте мен үшін маңыздысы көрермендердің қабылдауы және көркемдік нәтиже. Бұл тек бір маусымның ісі болып қана қоймай, театр репертуарында ұзақ жылдар бойы сақталады.
– Мерейтойлық маусымда көрермен қауымды қандай қызықтар күтеді?
– Жаңа маусымда жаңалық көп. Ең бастысы, бұл маусымды мазмұнды да қанық етуге тырыстық. 9 қыркүйек күні әлемдік опера сахнасының жұлдызы, «Грэмми» сыйлығының лауреаты, сопрано Суми Чоның (Корея) қатысуымен өтетін концертпен жаңа мерейтойлық маусымымыздың шымылдығы түріледі. Сондай-ақ шығармашылық ұжым Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен өтетін алдағы премьераларға да қызу дайындық үстінде. Атап айтсақ, олар – Раймондо Ребектің қойылымындағы Сергей Прокофьевтің музыкасына жазылған «Күлбике» заманауи балеті, Юрий Александровтың қойылымындағы Балнұр Қыдырбектің «Қалқаман – Мамыр» опера-балеті және Жолан Дәстеновтің музыкасына режиссер Еренбақ Тойкенов қойған «Қаңбақ шал» балаларға арналған операсы. Сондай-ақ жақын күндері «Астана Опера» өзінің «Жібек жолы» халықаралық фестивалін өткізеді. Оған қазақстандық және шетелдік опера және балет жұлдыздары қатысады, сонымен бірге әлемдік театр сыншылары келеді деп жоспарлануда.
– «Астана Операдағы» жұмысыңызда сіз үшін ең басты құндылық не?
– Күрделі сұрақ. Мен үшін театрдың әр жетістігі – мереке. Десе де театр мен көрермен бір-бірімен етене байланысты болғандықтан әрі театрдың ұйымдастырушылық жауапкершілігіне тікелей жауап бергендіктен – мен үшін көрермен қауыммен өзара байланыс ең құнды қағида. 10 жылда көрерменімізбен арамызда өзара сүйіспеншілік орнады деп сеніммен айта аламын. Осы уақыт ішінде асқақ өнер тұтынушысын қалыптастырдық, жыл санап бұл ортаның көкжиегі кеңейе береді деген үміттеміз.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен
Назерке ЖҰМАБАЙ,
«Egemen Qazaqstan»
