Майқайың – ерекшелігі басым елді мекен. Ерекше дейтіні сол, 12 мыңға жуық халықтың берекесіне айналған әлемге әйгілі алтын кеніші осында орын тепкен. Биыл Майқайыңға 90 жыл толды. Анығын айтқанда, ондағы тау-кен өндірісінің алғаш өз алдына құрылғанына осыншама уақыт өтті. Кент сол жылдан бастап дами бастағаны себепті, жергілікті тұрғындар елді мекеннің тарихын сонымен байланыстырады.
Майқайың Майқайың болғалы оның экономикасы жерасты байлығына тәуелді. Алтын кеніші жергілікті халықты асырап отыр. «Майқайыңалтын» акционерлік қоғамы Ертістің Павлодар өңіріндегі ең алғаш құрылған тау-кен өндірісі екенін де атап өткен абзал. Ондағы кенішке тұңғыш экскаватор 1940 жылы түсірілген екен. Ол бумен жұмыс істейтін еді. Бүгінде кәсіпорынға екі кеніш және кен-байыту фабрикасы қарайды. Жергілікті халықтың дені бүгінде алтын өндірісінде еңбек етеді.
Негізі алтынды аймақты атақты дала академигі Қосым Пішенбаев ашыпты. Дегенмен кейбір тарихшылар ертеде бұл жерде тибеттік монахтар біраз уақыт кен өндірген деседі. Кейін алтыны таусылды деп болжанған екен. Қазақ даласынан байлық іздеген ағылшындарға Қосым бұл жерде бағалы металдың мол қоры бар деп көрсетіп берген. Сөйтіп, бұл маңда елдің қоныстануына, аймақтың дамуына үлес қосады. Майқайыңның алтыны Ертіс өзені арқылы пароходпен тасылған ғой. Тауарды кеме айлағына дейін пар өгізбен жеткізу (тіке жолмен жүргенде 110-120 шақырымдай болады) аса қиындық туғызатынын байқаған ағылшындар кен орнынан қазіргі Ақсу қаласы орналасқан аумаққа дейін теміржол сала бастайды. Енді паровозды жүргізетін отын – көмір қажет еді. Қосым бастаған жер барлаушыларға шұғыл түрде жақын жерден көмірдің бай кен орнын табу міндеті жүктеледі. Қосым бұл тұста да өз міндетін адал атқарды. Қазіргі Екібастұз көмір алабынан алғашқы көмірді тауып, жер бетіндегі ең ірі кенішке қазық қақты. Бұл туралы верхотурлық көпес Александр Бенардакидің хабарламасында айқын көрсетілген.
Алтынды аймақтың дамуына үлес қосқан азаматтар аз емес. Бұл тізімде ел арасында «Майқайыңның Мұхтары» атанған Мұхтар Әбеновтің есімі алғаш болып аталары анық. Қызық болғанда, Мұхтар аға да биыл 90 жасқа толып отыр. Кен байыту комбинатының барлық жұмыс сатысынан өткен еңбек ардагері – құрмет демалысында да қарап қалмаған жан. Елді жұмылдырып, кенттегі игі жұмыстарға бастамашы болды. Сонау 1958 жылы ұлы жазушы Мұхтар Әуезов осы өңірге арнайы келгенде бірге еріп жүріп, кейін сол сапар жайлы естеліктер жазды. Әлем таныған алып қаламгердің есімі Майқайың №1 қазақ орта мектебінің берілуіне бір өзі түрткі болды. Белсенді қария көп жылдар кенттегі ардагерлер кеңесін басқарып, ұрпақ тәрбиесінің дамуына мол еңбек сіңірді. Ал жуықта ол кісінің бастамасымен кентте үлкен музей ашылды. Алтынды аймақтың ардақтысына қандай мақтау айтса да жарасады.
Сенбі күні өткен 90 жылдық торқалы тойға елмен бірге Павлодар облысының әкімі Әбілқайыр Сқақов та барып, жергілікті тұрғындарды мерейтоймен құттықтады. Салтанатты іс-шарада өңірдің дамуына үлес қосқан жерлестеріміз марапатталды. Олардың арасында кенттің құрдасы Мұхтар ақсақал да бар.
Мерекелік бағдарламаны Баянауыл ауданының өнер ұжымдары мен жергілікті өнерпаздар жалғастырды. Ж.Аймауытов атындағы облыстық қазақ музыкалы-драма театрының әртістері жиналған қауымға кент тарихынан сыр шертетін театрландырылған көрсетілім ұсынды. Бұл күні жазық далада бәйге және ұлттық ат спорты түрлерінен басқа да жарыстар ұйымдастырылып, ел мәре-сәре болып тарқасты.
Павлодар облысы,
Баянауыл ауданы,
Майқайың кенті
