Коллажды жасаған Қонысбай ШЕЖІМБАЙ, «EQ»
Ежелгі дос Есенбайдың үйіне ат басын тірегенбіз. Бізден бұрын да келген қонақтар бар екен.
– Ауыздарыңның салымы бар екен, дәл келдіңдер, – деп қауқылдап қалды ол, – сірге мөлдіретіп жатырмыз.
Шаңыраққа сәлем беріп, ілгері оздық. Әншейінде әдейі іздеп барсаң таптырмайтын ауылдың ақсақал-қарасақалы осы үйге жиналыпты. Орталарында дәу табақ. Марқаның майлы етін жеп, сары қымызды сапырып ішіп, мәслихат құрып отыр екен.
– Қалада не жаңалық бар? – деді Қонысбай ақсақал, – біз міне, елде тіршілік етіп жатырмыз. Жағдай жаман емес, биыл ылғал мол болды, шөп те жақсы шықты. Мынау оңтүстіктен келген ағайынның ізімен жақсы дәстүр жалғаса келді. Өздері қандай ұйымшыл?! Бір-біріне қолғанат көмектерін аямайды екен. Қамысақтының бойындағы қыруар жерді қолшалғымен шауып алды. Біздің жақ мұндай қол көмекті асар деп, олар үме деп атайды екен. Есебі, бір-біріне қарайласып, ауқымды істі бірігіп бітіретін шара үме аталса керек. Өзен жиегіне үй тігіп, ас әзірледі. Ал жігіттер өзен аңғарындағы ұйысып біткен жоңышқаны қолшалғымен шауып алды. Біз атамыздан қалған шалғыны баяғыда техникаға сеніп лақтырып тастасақ, бұлар әлі ұстап жүр. Қолшалғымен шапқан шөп қандай тамаша, шаң-тозаңы болмайды. Қыстың күні жидектің иісі аңқып тұрады, тіпті бар ғой, мал түгіл өзің жегің келеді.
Жолсерігім Сабырбектің аңқасы кеуіп келген екен, дәу сырлы аяққа құйылған, бетінде майы жүзіп жүрген қымыздың үш кесесін сіміріп алды. Қып-қызыл болып піскен бауырсақты сары майға батырып жеген сайын әлгінің тәбетіне қарадан қарап отырып өзің де разы болады екенсің. Ар жаққа ел қонған соң келген шаруамызды тындырып, кері аттанғанбыз.
Күзгі жол күреңітіп жатыр. Жолаушыға ой серік, әлден уақытта үнсіздікті жолсерігім бұзған.
– Аға, осы әлгі үй неге қонақ шақырып жатыр? – деп сұрады ол, – сірге мөлдіретер деді ме?
– Күздің күні бие ағытар уақытта соңғы қымызға ет жақын ағайын-туысты, ауылдың ақсақалдарын шақырып дәм береді. Оның арғы жағында қолында барымен бөлісе білген ұлтымыздың қонақжай қасиеті жатыр. Дәм адамдарды бірлікке шақырады, ал бірліктің арғы жағында береке бөгіп жатқан жоқ па? – дедік біз.
Жолсерігім қайтып үн қатқан жоқ. Ежелден білемін ғой, қарны тойса болды, қазақтың қай кәдесі болса да қолайына дөп келеді.
Көкшетау
