ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҰЛТТЫҚ ПАВИЛЬОНЫ
Астананың сипаты мен сәулетін асқақтатты
Әлемдік әмбебап додаға Қазақстан да қызулылықпен кірісіп кетті. Бұрын павильонды жалға алып, жасауын жаятын еліміз бұл жолы 1240 шаршы метрге өз қолымен құрылыс салып, қонысын бекем қондырды. Атам қазақтың киіз үйінің керегесі мен шаңырағы сонадайдан қылаң беріп, сезім қылын шертердей. Бауырына жанастырылған “Бәйтеректің” ұшар басында бақыт құсы қалықтап жүргендей... Қазақстан Үкіметінің басшысы Кәрім Мәсімов 31 сәуірде бұл айтулы көрменің ашылу салтанатына жиырма мемлекет жетекшілерінің санатында қатысқанда да тәуелсіз мемлекетіміздің өрлеу тетіктерін дөп басып баяндап, ел болашағынан келелі сыр суыртпақтаған. Сонымен, Қазақстанның ұлттық павильонының өресі қандай? Көз сынынан өткізелікші. Көршіні таңдамайды десек те, Жапония мен Оңтүстік Кореяға иықтаса, қанаттаса орын тепкен Қазақстан павильоны құтты жерге келісті түскендей болып, көңіл орнықтырады. Әр елдің тоқсан қатпар болмысынан бір қарағанда-ақ өзіндік сыр түйгізетін павильондардың сыртқы пішіні әп дегенде жақұт ерекшеліктерімен көзге жылыұшырай қалғанымен, бірден тылсымын аша қоймайды. Міне, өз босағамыздан оң аяғымызбен аттадық... Қазақстанның ұлттық павильоны өзіндік атаулы мәнімен жеті аймаққа бөлінген екен. Бәрін аралап шыққан көрермен қанағаттанары хақ. Мысалы, “Таным аумағын” алсақ ше? Астана қаласы туралы жинақталған мәліметтер тасқыны байтақ елдің таныстырылым қақпасы дерлік. Сан қырлы технологиялық тетіктер көмегімен еліміздің көне дәуірінен бастап бүгінге ұласқан жемісті жолдарын, қызықты да қилы тағдырын әркім талғаммен талғап, саралай алады. Ал, “Интерактивті ойын-сауық” аймағына кірген адам ел мен елорда тұтастығын одан әрі тарихи деректермен байыта түседі. Мұнда Астананың табыстары, болашақ мүмкіндіктері визуальді ақпараттармен айшықталған. Қазақстанның интерактивті картасы бейнеленген көпқырлы экрандардан елдің ғажап та таңсық көріністерін тамашалауға болады. Экрандарға көз салған келушілер еліміздің көпұлтты халқының тұрмыс-тіршілігінен, салт-дәстүрінен, әр өңірінің таңдай қақтырарлық табиғатынан, әрине, Астана хақындағы мәліметтерден таңсықтық аңсарын басатындай. Сырт көрермендер үшін екінші қабатта орналасқан “4D– кинотеатр” аймағы телегей-теңіз тылсымына қанықтыра тартып жөнеледі. Мұнан Қазақстанның нақты әлемін тереңірек танып білуге мүмкіндіктер зор. Жоғары сапалы бейнематериалдар легі аса талғамды көркем толғауларға ұласып, көкейді түрткілеген не бір сұрақтарға жауап ұсынары кәміл. Қазақ халқы қандай климаттық жағдайда өмір сүріп жатыр екен? Мұны білмекке ынтызарлықты “Қыс” аймағын аралағанда сәл-пәл басуға болар-ау. Елдің төрт бұрышында түрліше құбылып, түрленетін әрқалай райлы қаһарлы қыс әсем Астанаға қандай мейірім танытар? Қапырық ыстықтан қорғалақтап ішке кірген таңырқаушы адам бір сәт қыс көрінісін қызықтап қана қоймай, жанға жайлы қоңыр салқын лептен нағыз құрсаулы табиғаттың ызғарын нақпа-нақ сезінетіндей. Жас Астананы көруге деген іңкәрлік өзінше бір құлшынысты оятады. Бүгінде қай тілде болсын жиі естіліп қалатын “Қазақстан. Астана. Назарбаев” тіркестеріне таңғала алмайсыз. Өйткені, бұл ұғымдардың мәні ажырамастай боп, құрыш бітімге айналып кеткелі қашан. Осындай ыстық аңсармен “Астана алаңы” аймағына бас сұққандар биіктігі 18 метрлік “Бәйтерекке” тамсана қарап, құмарынан шығады. Және де кәдімгідей алуан түске боялып, мың құбылып жанар суырады. “Мені көр де Астананы елестет, байтақ еліммен етене таныс бол”, – деп маңайына жар салып, паңданып тұрғандай ма? Сіз енді бірте-бірте павильон қызығын тәмамдауға да тақап қалдыңыз. Ондай сезімге “Жұмсақ мінбер” аймағына келгенде, ықтиярсыз бөленесіз. Қазақстанмен қоштасып қалайын дегендей, қимастықпен алабұрта түсесіз. Бұл аймақ негізінен дем алу, көңіл көтеру, манадан бергі миға жинаған дерек-мәліметтерді сұрыптап, сапаластырып, “не білдім, не көрдімге” тиянақ іздерлік әрі сүйінішті сабырлылыққа ұласқан мезеттік байсал күй кештіреді. Әне, қазақ әндері әуелеп, күйлері күмбірлеп жүректерге нұр боп құйылды. Даласы қандай кең болса, өнері де сондай еркін екеніне, бұғалықсыз тұлпардай адуынды екпініне екінің бірінің көзі жеткендей. Ескерткішке суретке түсіп, еңселеніп кеткен қонақтарда есеп жоқ. Әсерлі шақ – шекарасыз әлем. Енді біреулер түрлі-түсті жарықпен әрленіп, әсемденген әлем картасынан астаналар шоғырымен “жүздесіп” жайдарман күйге енген. Келушілердің лезде білдірген лебіздері немесе жазып қалдырып жатқан пікірлері тайға таңба басқандай болып экраннан бедерленіп тұр. Бізбен ере түсіп, көрме қызығына еліткендей күй кешкен оқырмандарым, сәл шыдасаңыз, павильон саяхаты әне-міне сарқылып та қалыпты. Оны “Сый-жоралғы дүкені” аймағына бас сұққанда айқын сезінесіз. Көз арбап, құмарлық алауын маздатқан не сан сәнді бұйымдардың қайсысын қалар едіңіз? Еркіңізде. Лықсып тұр таңдауың. Ұлттық нақышты, мінсіз шеберлік қолтаңбалары қай ұлттың төрінде тұрса да, тұла бойы тұнған танымымен тарта түсер өзіне. Қол өнерінің қайталанбас құйылымдарын айтсайшы. Қызығып сатып алған музыкалы диск дорбаңда жатып-ақ қазақ жырын жырлап қоя беретіндей күпінтіп жібереді... ...Шуы басым Шанхайдың келісті төріне жайғасқан Қазақстанның ұлттық павильоны осындай-осындай қызықтарымен жан баурайды. Павильондар... Бірімен бірі иектескен, дара бітімді, сирек кескінді олардың өзіндік “үміті” де жоқ емес. “ЭКСПО- 2010” көрмесінен соң арнаулы комиссияның елеп-екшеуінен сыр бермей өткен ұлттық павильондар Қытаймен мәдени алмасулар базасы ретінде біржола тұрақты көрілімге қызмет етпек екен. Мұндай мүмкіндіктен Қазақстан да дәмелі. ... Боқырауға дейін қызығы мен шыжығы тарқамайтын Қоянды жәрмеңкесіндей, жарты жыл бойы көрерменнің жарғақ құлағын жастыққа тигізе қоймайтын шанхайлық көрмелер додасында, 5 маусымда, қазақстандық павильонның экспозициялар базасы негізінде республикамыздың Ұлттық күні аталып өтіледі. Сол ұлыстың ұлы күнінде жолығысқанша, әлеумет! Қайсар ӘЛІМ – Шанхайдан.
