Суретті түсірген Ерлан ОМАР, «EQ»
– Республикалық мәртебесі бар дарынды оқушыларға арналған мектепке жаңадан басшы болып тағайындалыпсыз, құтты болсын. Талай танымал тұлғаларды тәрбиелеп түлеткен білім ұясына қандай жоспармен, нендей жаңашылдықпен келдіңіз? Бұл мекеменің бағыты өзгеруі мүмкін деген пікірлерді оқып-естіп қалдық, ол қаншалықты рас?
– Еліміздегі жалғыз қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын мектепке жетекшілік ету мәртебесі бұйырғаны – мен үшін үлкен құрмет. Талай жылдық тарихы бар бұл мектептен қоғам белсенділері мен өнер иелері шыққаны баршаға мәлім. Оның барлығы мектеп бағытының дұрыс жолға қойылғандығынан. Мектепті маған дейін басқарғандар да министрліктің қолдауымен дұрыс бағытта жақсы жұмыс істеді. Ал менің мақсатым – бағытты түбегейлі өзгерту емес, оны дамыта отырып, жаңа мүмкіндіктерге жол ашу. Бұл жолда біздің алға қойып отырған бірнеше жоспарымыз бар және оларды орындауды бастап та кеттік. Осы орайда «жаңа басшы мектептің бағытын өзгертпекші» деген алып қашпа әңгімелердің де нүктесін қоюды жөн көрдім. Бұл мәселе қарапайым түсініспеушіліктің салдарынан туындап отыр. Сондықтан еліміздегі ұлттық құндылықтарды дәріптейтін білім ордасының болашағына алаңдаудың қажеті жоқ. Қазақ тілінің өркендеуі мен өрістеуіне немқұрайды қарамайтын ұлтжанды тұлға ретінде бұл білім ордасына мен де өз жоспарыммен келіп отырмын. Алдымен жас ұрпаққа берер білімнің сапалы әрі жүйелі болуы үшін мектептегі білім беру үдерісін жақсартып жатырмыз. Ол үшін педагогтердің біліктілігі мен мектептегі техникалық жабдықтар заман талабына сай болуы керек. Осы мақсатта істен шыққан құрылғыларды қайта іске қосып, техникалық құрал-жабдықтары жоқ кабинеттерді жаңа үлгіде жасақтау жүзеге асырылып жатыр. Сонымен қатар ұстаздарға арналған әдістемелік кеңестер өткізіліп, Lesson Study және Action Research әдістері бойынша сабақтар жүргізіліп, тәжірибе алмасуға мүмкіндік берілді. Бұл мұғалімдердің ақпараттық инновациялық технологияларды қолданып, сабақты сапалы әрі нәтижелі өткізуіне мүмкіндік жасайды. Біздің мектепте тәжірибелі, білікті, білімді мамандар жеткілікті. Біз олардың қатарын талантты жас мамандармен толтыра түспекпіз.
– Президент ұсынысымен Абайдың 175 жылдығына орай желілік Абай мектептері құрылғанынан хабардармыз. Жұмыс жүйеленіп, нақты іске кірістіңіздер ме? Бұл бағытта не істеп жатырсыздар? Биылғы жоспарларыңыз қандай?
– Басшылық қызметке келгенде желілік Абай мектептері жұмысының тоқырап қалғанын байқадым. Бұған мектеп әкімшілігі мүшелерінің ауысуы және өзге де жағдайлар әсер етуі мүмкін. Абай атындағы мектеп-интернатымыз желілік мектептердің негізгі базасы болғандықтан, бұл мәселеге көз жұма қарауға болмайды. Сондықтан желілік Абай мектептерінің жарғысын қайта қарап, қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мамандарымен бірлесе отырып, жаңа жұмыс жоспарын жасадық. Желілік Абай мектептері басшыларымен бірнеше рет талқылау жиналыстарын өткізіп, желілік «Абай мектептерінің» брендін құру, ортақ білім сапасын көтеру мақсатында білім сынағын жүйелеу, ұлттық құндылықтарға негізделген бірыңғай желілік мектептерде болуға тиіс құрылым жүйесіне қатысты жұмыстарды бастадық. Алдағы уақытта желілік мектептермен тек білім беру үдерісінде ғана емес, әртүрлі бағытта, оның ішінде басқарудағы менеджмент және тәрбие жұмыстары бойынша тәжірибе алмасуды көздейміз. Сонымен қатар желілік мектептер арасында спорттық жарыстар ұйымдастырып, оның ауқымын кеңейтуді жоспарлап отырмыз.
– Желілік Абай мектептеріне арналған оқулық шығарып, оны пайдалануға байланысты шешілмеген мәселелердің барын газетімізде жарық көрген мақаладан оқыдық. Сол рас па? Оқулық бойынша не істеп жатырсыздар?
– Оқулыққа қатысты мәселелердің басын ашып алайық. Қазіргі сәтте «Қазақ тілі», «Қазақ әдебиеті» және «Абайтану» оқулықтарын әзірлеу жұмыстары қызу талқылануда. Бірнеше жылдан бері жүргізіліп келе жатқан жұмыстар жинақталып, ғалымдармен, атап өтсек, «Қазақ тілі» пәні бағдарламасының авторлары Б.Қапалбек, Т.Ермекова, М.Жолшаева, Ш.Ерғожинамен кездесу ұйымдастырылды. Желілік Абай мектептерінің мұғалімдері өз ұсыныстарын онлайн кездесуде ортаға салып, бағдарламаның артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылады. Авторлар мен практик мұғалімдердің алдағы жұмыстарының жоспары құрылды. Ендігі кезекте дәл солай «Қазақ әдебиеті» және «Абайтану» пәндерінің бағдарлама авторларымен кездесу өткізілетін болады. Бұл оқулықтар тереңдетілген бағдарламаға және мектептің бағытына сәйкес дайындалады. Демек жалпы білім беру ұйымдарына қарағанда біздің оқулықтар ғылыми-теориялық жағынан ауқымды әрі практикалық тапсырмалардың көптігімен ерекшеленеді. Мұндай оқулықтар білім алушылардың жалпы орта білімді меңгеріп қана қоймай, ғылыми көзқарастарының қалыптасуына ықпал етеді.
– Әйгілі мектептің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын басты бағытын сақтай отырып, ұлттық мектеп үлгісінде, заманауи мүмкіндіктерді қолдана отырып дамуы үшін нендей жұмыстар жасалуда?
– Мектеп-интернатымызда оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту және бос уақыттарын тиімді пайдалану үшін жаңадан үйірмелер мен клубтар құрылды. «Оқуға құштар мектеп» жобасы аясында құрылған «Оқырмандар» клубы бар. Клубтың мақсаты – оқушыларды көркем шығарма оқуға дағдыландыру, сыни ойлау арқылы функционалдық сауаттылықтарын арттыру. Клуб үш бағытта жұмыс істейді – оқушылар, педагогтер және ата-аналар арасында ай сайын берілген шығармалар талданып, оқырмандар арасынан «Ең үздік оқырман оқушыны», «Ең үздік оқырман педагогті», «Ең үздік оқырман ата-ананы» анықтап, арнайы грамотамен марапаттаймыз. Сонымен қатар оқырмандарға арнайы кітаптар табысталады. Әр айда іріктелген үздік оқырмандардан «Жыл оқырманы» анықталады. Қазіргі уақытта клуб жұмысы қарқынды жүріп жатыр.
Осы жылы ашылған үйірмелердің бірі ретінде «Би» үйірмесін айтуға болады. Мұнда оқушылар әртүрлі би түрлерін үйреніп, өз өнерлерін ұштай алады. Оқушылардың актерлік шеберлігін шыңдау, сахна мәдениетін үйрету мақсатында мектебімізде Досхан Жылқыбайдың жетекшілігімен «Театр» үйірмесі ашылды. Үйірмеде актерлік қабілеті бар балаларды іріктеуден өткізіп, олармен бірге шағын қойылым қою жоспарланып отыр. Әр оқушының өлеңге деген ынтасын ашу, сөз саптауын жүйелеу, бәсекеге қабілетін одан әрі дамыту мақсатында ақындар үйірмесі құрылып, алғашқы іріктеуін де өткізіп үлгерді.
9-11-сынып оқушыларына арналған «Speaking club» ұйымдастырылып, ағылшын тілін меңгеру деңгейлерін арттыруға мүмкіндік жасалды. Бұл клуб жұмысы арқылы оқушылар ағылшын тілінде еркін қарым-қатынас жасауға дағдыланады. Балаларды дене тәрбиесіне баулу мақсатында таэквандо, шахмат секілді спорт үйірмелерінің жұмыстары қайта жанданып жатыр.
Мектебіміздің оқушылары Республикалық физика-математика мектебінде өткен «Жас көшбасшылар» форумына қатысып, өзара идея алмасып қайтты. Оқушылардың «Өзін-өзі басқару» ұйымының жоспарына сәйкес, желілік Абай мектептерінің жас көшбасшылары арасында тәжірибе мен идея алмасу, оқушылардың мектепті басқаруға қатысу құқықтарын жүзеге асыруға бағытталған шаралар жүзеге аспақ. Қазан айында оқушылар мектепте жәрмеңке өткізіп, қаражатты мектеп өміріне қажетті дүниелерді алуға жұмсады. Оқушылардың «Өзін-өзі басқару» жұмысында белсенділік байқалуда.
Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетімен меморандумға қол қойып, Бауыржан Сейітбекұлының жетекшілігімен «Педагогикалық сынып» құрылды. Аталған жоба аясында «Педагогикалық сынып» мүшелері ұстаздық жолмен танысып, педагогика саласының қыр-сырын үйренеді. Осы салада еңбек сіңірген тұлғалармен кездесулер ұйымдастырылып, тағылымы мол сұхбаттар өткізіледі. Мектебімізде «Абай ізімен» таңғы жиыны дәстүрлі түрде жалғасын тауып келеді. Жиында ақын-жыраулардың апталығы ұйымдастырылып, 8-9-сынып оқушыларының арасынан дарындылар іріктеліп, алдағы уақытта өтетін оқуларға даярланады.
Д.А.Қонаев мұражайымен өзара меморандумға қол қойылды. Меморандумға сәйкес, алдағы уақытта мектеп оқушыларына жылжымалы көрме ұйымдастырылып, Дінмұхамед Ахметұлының қолданған заттары туралы ақпараттар беріледі, ол туралы бейнефильм көрсетіледі. Сонымен қатар конференциялар мен дөңгелек үстелдер өткізу жоспарланып отыр. Жас ұрпақты тіл тазалығын сақтауға, жүйелі сөз саптау шарттарын меңгертуге, бабалар мұрасын насихаттауға бағытталған «Ділмар» шешендік өнер үйірмесінің жұмысы биыл жоғары оқу орны деңгейіне көтеріліп, студенттер арасында шешендік өнер сайысы өткізілді.
Абай атындағы мамандандырылған дарынды балаларға арналған қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын орта мектеп-интернатының атын сақтау, сол атқа лайық болу – біздің басты мақсат. Осы орайда жылдағы дәстүр бойынша бірінші жартыжылдықта республикалық деңгейде «Ділмар» шешендік өнер сайысы, оқушылар айтысы, желілік мектептер арасында эссе жазу байқауы өткізілді. Ендігі кезекте республикалық «Абай әлемі» эссе байқауы, «Абайтану» олимпиадасы және «Мен Қазақстанды не үшін сүйемін?..» шығармалар байқауы ұйымдастырылуда. Аталған байқаулар нағыз қазақ болмысын дәріптеуге, ұлттық құндылықтарды, тарихты бағалауға үйретеді.
Сонымен қатар «Абайды әлемге таныту» жобасын іске асыру мақсатында шетелдермен байланыс орнату, шет тілдерінде насихаттау жұмыстарын қолға алу және шетелде оқитын студенттермен байланыс орнату көзделіп отыр. «Өмірдің екі тірегі бар: үйренуден жалықпау, үйретуден аянбау» деп Дінмұхамед Қонаев айтқандай, шамам келгенше әлі де талай жұмыстар атқарылады деген ойдамын. Бәлкім, мектептің бағытын өзгерту туралы ой-пікірлер осы жұмыстардың мақсатын дұрыс түсінбегендіктен туындаған болар.
Әңгімелескен
Арман ОКТЯБРЬ,
«Egemen Qazaqstan»
АЛМАТЫ
