Жыл басындағы 2 айда кіші Аралға 800 млн текше метр су жиналыпты, бұл былтыр жыл бойы кіші теңізге құйған көлеммен пара-пар көрсеткіш. Осылайша, теңіз деңгейі 2022 жылдың қазан айымен салыстырғанда 48 сантиметрге артты.
Сырдағы күн райы да өзге өңірлер климатына ұқсай бермейді. Қыстың көктемге ұласар мезгілінде оңтүстік аудан саналатын Жаңақорған мен Шиеліде сең жүріп, бой жіпсітер жаймашуақ орнаса, солтүстік бөлігінде, әсіресе, Қармақшы, Қазалы мен Арал ауданында мұз көбесі сөгілместен сіресіп жатады.
Биыл наурыздың басында-ақ Қызылорда қаласының тұсынан сең өтті. Арал-Сырдария бассейндік инспекциясы, «Қазсушар» РМК, төтенше жағдай саласы мен жергілікті әкімдіктер қазір осы мол суды шығынсыз өткізіп жіберудің қамында жүр. Өзен бойындағы қауіпті учаскелерге бақылау күшейіп, мұздың кідіріссіз жүруі тұрақты қадағаланып тұр. Жағдайды күнделікті саралап отырған мамандар болжамынша 25 наурызға дейін мұз толық өтеді. Бүгінде су басу қаупі бар 29 аймаққа 136 мекеме бекітілді. Жалпы 1083 адам мен 368 арнайы техника осы жұмысқа жұмылдырылып отыр. Су тасқынына қарсы материалдық-техникалық қор қалыптастырылды.
Айтқан жерден аулақ, дегенмен дария арнасынан асып, елді мекендерге қауіп төнетіндей жағдай туса халықты көшіру пункттері дайын тұр. «Қазгидромет» және «Қазсушар» РМК Қызылорда филиалдары мамандары өзен арнасындағы 10 бекет пен 4 су торабындағы су деңгейіне күнделікті мониторинг жасап отыр.
Сең Жалағаш ауданы тұсына жеткенде М.Шәменов, Таң, Қаракеткен, Далдабай елді мекендерінің маңында мұздың кептелісі байқалып. «Шөмен қайыры» учаскесінде мұз жару жұмыстары жүргізілді.
Дегенмен Қармақшы ауданы Қызылтам елді мекені тұсындағы дария суы арнадан асып, «Жалағаш-Жосалы» бағытындағы жол уақытша жабылды. Бірақ бұдан елді мекендерге ешқандай қауіп жоқ. Телегей су жайылымдық алқаптарға жіберілді. Осы күні Қызылтам елді мекені маңындағы су деңгейі 1 метрге, Жалағаш ауданымен шекаралас аумақта 30 сантиметрге, Жаңажол мен Иіркөл ауылдық округтерінің аралығындағы бөлікте 14 сантиметрге түскен.
Қазір арнамен жылжыған қоймалжың мұз Қармақшы ауданына жетті. Осыған байланысты барлық қорғаныс бөгеттері бақылауға алынған. Кешегі мерекеде Жосалы кенті мен Ақтөбе ауылдық округі әкімі аппаратының қызметкерлері кезекшілікке шығып, дария бойын тәулік бойы қадағалап жүрді. Аудан әкімі Жандос Еркінбек су басу қаупі төнген аймақтардағы қорғаныс бекеттерінің жағдайымен танысып, кент,ауылдық округ әкімдері мен тиісті сала басшыларының қатысуымен өткен мәжілісте кезекшілік кестесін бекітті.
– Бүгінде «Шардара» су қоймасынан арнаға тасталар су көлемі 829 текше метрге жетті. Бұл су облыс шекарасына алты, ал қазір сең жүріп жатқан Қармақшы ауданы аумағына 10-11 күнде жетеді. Оған дейін мұз толық кетеді. Дәл қазір сең аудандағы Қорқыт ата кешені маңайында тұр. Біз сонда мұздың қауіпсіз өтуін қадағалап жүрміз. Биылғы мол суды кіші Арал теңізіне жеткізіп алсақ, соңғы жылдардағы тапшылықтан 8 млрд текше метрдей су жоғалтқан айдынның ауқымы біраз кеңейіп қалар еді, дейді Арал-Сырдария бассейндік инспекциясының бөлім басшысы Зейнулла Қазтоғанов.
Осы күні облыс аумағына секундына 778 текше метр су жетіп тұр. Арнада мұз ұстасқалы бері артық су қаңсып тұрған көлдер жүйесіне, жайылымдық алқаптарға жіберіліп жатыр. Дариядағы мол судан үрейленіп отырған ел жоқ, есесіне «ертеңгі еккеніміз еселенер» деген үміт басым.
Қызылорда
