Әлемде өз елінің астанасын мақтан тұтпайтың халық жоқ. Бірі оның сұлулығын, енді бірі өнер мен шығармашылықтың ордасы екенін айтып мақтанады. Үшіншілері жаһандық келіссөздер жүргізетін орталыққа айналғанын алға тартады. Осылардың қатарынан тәуелсіз еліміздің бас қаласы Астана да ойып тұрып орын алатыны анық. Қазақстандықтардың барлығы Сарыарқа төсіндегі әсем Астанасымен мақтанатыны сөзсіз.
Еуразия құрлығының бел ортасында орналасқан Астана қазақ ертегісіндегі алып батырлардай күн санап өсуде, өркендеуде десем, артық айтқандық болмас. Біршама уақыт жолыңыз түспей, кейін барғанда қаланың көркіне көрік қосып тұрған жаңа зәулім ғимараттар мен сәулетті үйлерге таңдана да, тамсана да қарайсыз.
Астанаға жолым түскенде уақыт тауып, қаланы аралауға тырысамын. Сонда ерке Есілдің жағасындағы жаңа қала, шынымен де өте сұлу екеніне көз жеткіземін. Астана дегенде, алдымен ауызға ілігетіні – Бәйтерек кешені. Керемет бұл құрылыс нысаны бас қаламыздың символы. Одан елордамыздың әсем көрінісін алақандағыдай тамашалауға болады.
«Атамекен» этнографиялық-мемориалдық кешені де маған өте ұнады. Ашық аспан астындағы бұл мұражайда кең-байтақ еліміздегі 14 облыс, Астана мен Алматы қалаларының шағын макеттері қойылған. Қазақстанның кішірейтілген нұсқасы іспеттес.Сонымен қатар, адамның жанын жадыратып, көтеріңкі көңіл-күй сыйлайтын сазды субұрқақтар бағын тамашаламау мүмкін емес. Сыртқы пішініне қарап ел Пирамида атап кеткен Бейбітшілік және келісім сарайы, Тәуелсіздік сарайы, «Қазақ елі» монументі, «Хан Шатыр» ірі сауда-ойын орталығы, «Қазақстан» концерт залы, «Астана Опера» театры, өзге де өнер ордалары, жоғары оқу орындары, ғылыми орталықтар, заманауи сауда кешендері, саябақтар, гүлзарлар, тағысын-тағылар... Иә, айта берсең, елордамыздың мақтауға тұрарлық көрікті жерлері көп!
Ал Сарыарқаның ауа райына байланысты Астананың айналасын қоршай бірнеше шақырым жерге отырғызылған ағаш бүгінде жасыл орманға айналған. Ерке Есіл де Астанаға ерекше көрік беріп тұр. Бұл туралы Елбасы естелігінде: «1992 жылы Қазақстанның президенттігіне бүкіл халық болып сайлағаннан кейін, мен Ақмолаға келдім. Есілден көлденең тартылған ескі көпірдің ортасында тұрып өзенге қарадым. Маған қашанда қаланың қақ ортасынан ағып жатқан өзен ұнайтын. Өзен қалаға ерекше бір көрік береді, мәртебесін көтереді»,–деп жазады. Шынында да, әлемдегі көптеген мемлекеттердің әсем астаналары өзеннің жағасында орналасқан. Айталық, Париж – Сенаның, Лондон – Темзаның және Мәскеу өзі аттас өзен бойына салынған.
Қазіргі таңда Астана еліміздің әкімшілік қана емес, жаңа бастамалардың, тың идеялардың, шығармашылық пен ғылыми жаңалықтардың орталығына айналып үлгерді. Бүгінде сән-салтанаты жарасқан, жаңа тұрпатты Астананы әлем біледі. Өйткені, төрткүл дүниеге тек тұрақтылық, бейбітшілік арқылы танылған еліміздің бас қаласында қаншама жаһандық жиындар өткізілді. Айталық, 2010 жылы Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымының саммиті, дәстүрлі діндер көшбасшылары съездері, Астана экономикалық форумдарының өткізілуі Астананың абыройын асқақтатып, дүние жүзіне атын шығарды.
Мұндай ауқымды іс-шаралардың елордада алдағы уақытта да өткізілетініне еш шүбәміз жоқ. Себебі, Астанаға әлем сенеді. Оның бір дәлелі Сарыарқа төсінде 2017 жылы «ЭКСПО» халықаралық көрмесінің ұйымдастырылатыны дер едік. Жұмыр жер бетінен бес миллионға жуық тұрғынның Астанаға ағылуына сеп болатын бұл іс-шараға әзірлік қазір қызу жүргізілуде.
Күні кеше ғана Астана тағы бір тарихи оқиғаға куә болды. Бұл күн де Астана шежіресіне алтын әріптермен жазылатыны анық. Қазақстан, Ресей және Беларусь елдерінің басшылары Еуразиялық экономикалық одақ құру туралы шартқа қол қойды. Аталған ықпалдастықтың аясында үш мемлекеттің арасындағы алыс-беріс, барыс-келіс жеңілдетіліп қана қоймайды, сонымен қоса мәдени-гуманитарлық, ғылыми, әлеуметтік байланыстар жаңа деңгейге көтеріледі. Өйткені, Қазақстан кіруге талпынып отырған әлемдегі ең озық отыз елдің басым бөлігі жетістіктерге интеграция арқылы жеткен. Сондықтан бұдан ұтпасақ, ұтылмасымыз анық.
Даму, өсіп-өркендеу, ілгерілеушілік бейбітшілік орнаған, түтіні түзу ұшатын елде ғана болатын үдеріс екені талас тудырмайтын аксиома. Бұл ретте Қазақстанның тәжірибесін талайлар үлгі етіп жүргені де рас. Жүзден астам ұлт пен ұлыстың тату-тәтті өмірлеріне қызыға қарайтындар көп, қызғанатындар да жоқ емес. Еліміздегі ынтымақ пен ауызбіршілікті нығайта түсуде Елбасының бастамасымен құрылған Қазақстан халқы Ассамблеясының қосып келе жатқан үлесі орасан. Келесі жылы өзінің жиырма жылдығын атап өткелі отырған осынау бірегей институт «Бір ел – бір тағдыр» деген қағида бойынша қоғамдағы тұрақтылықты сақтау мен бірлікті бекемдеуде басты тетіктердің біріне айналды.
ОҚО иран этномәдени орталығы 1977 жылы құрылған. Мен осы орталыққа 2000 жылдан бері төрағамын. Біздің бүкіл тыныс-тіршілігіміз, алуан түрлі іс-шараларымыз Қазақстанның тұрақтылығын, еліміздегі ынтымақ пен бірлікті көздің қарашығындай сақтауға бағытталады. Біз, қазақ жерінде тұратын ирандар бейбітшіліктің бағасын жақсы білеміз, тұрақтылық тұғыры татулық екенін терең түсінеміз. Ирандар Қазақстанға алғаш сонау 1918-1919 жылдары, екінші мәрте 1937-1938 жылдары, үшінші ретте 1947 жылы тағдыр талқысына байланысты келген.
Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін, 1947 жылы айдалып келгендер өңшең жас жігіттер еді. Олар сталиндік саясатқа байланысты иран әскерінде алданып қалғандар болатын. Жап-жас солдаттарды алғаш Архангельскінің ормандарында жұмысқа жекті. Қырыла берген соң Қазақстанға, Арыс стансасына әкелді. 1950 жылға дейін Шымкент зауыттарында жұмыс істеп, одан кейін аудандарға жіберді. Сөйтіп, «Шалдар», «Қабланбек», «Рабат», «Арыс», «Сүткент», «Қожатоғай», «Шәуілдір», «Жылға» дейтін шаруашылықтарда тұрақтады. Міне, сол жауынгерлердің перзенттері – мына біздерміз. Қазақ бауырларға мың да бір рахмет. Әрине, тәуелсіздік алғалы Иран еліне оқта-текте барып қайтамыз. Ағайын-туыстарымызды да таптық. Бірақ, Иранға бір де бір иран кеткен жоқ.
Иран елшілігімен тығыз байланыстамыз. Жастардың өз тілімізді ұмытпау жағын да ойластырамыз. Орталығымыздың жастар қанаты жұмыс істейді. Наурыз – біз үшін ең ұлы мейрам. Қазақ бауырлармен бірге жасарамыз, тазарамыз. Оңтүстік Қазақстандағы ирандардың бәрі дерлік қазақша сөйлейді, мемлекеттік тілде оқиды. Ассамблеямен, «Ырыс алды − ынтымақ» қоғамдық форумымен әрқашан бірге жұмыс істейміз. Біз Қазақстанымызды сүйеміз. Астанамызды айбынымыз деп мақтан етеміз.
Нурсбек КАПАР-ПУР,
Оңтүстік Қазақстан облысы иран этномәдени бірлестігінің төрағасы,
Қазақстан халқы Ассамблеясының мүшесі.
Астана
Астана, құтты болсын туған күнің! Ән мен күй, сауық-сайран болып түнің. Аңыз боп қала берші, жер-жаһанға , Тал бойыңда, жоқ сенің ешбір мінің. Қаламда ерке сұлу, Есіл аққан, Бұралып сұлу қыздай, шолпы таққан. Әсем, зәулім ғимарат жиегінен, Арайлап, нұрға бөлеп, таңым атқан. Астана жасай берші, жасай берші, Халқымды ізгі жолға, бастай берші. Арманы сан ғасырдың өзің шығар, Жаратқан!Тіл-көзіңнен сақтай көрші. Астана, Еуразияда жаңа қала, Ерекше көз тартады, жеке-дара. Бағына халқымыздың берген шығар, Елбасын, Нұрекендей асқан дана! Кәрім ОМАРОВ, еңбек ардагері. АСТАНА.«Біз Астана көшесінде тұрамыз!»
– дейді қаладағы «Еуразиялық энергетикалық корпорациясы» АҚ-та еңбек етіп жүрген жас мамандар.
