Анадолыдағы саяси бәсекеге бүкіл әлем көз тікті десек, артық айтқандық емес. Оның өз себептері бар. Біріншіден, 2014 жылдан бері мемлекет басшысы лауазымын атқарған Режеп Тайип Ердоған өз орынтағын сақтап қала ала ма деген мәселе халықаралық қоғамдастық назарын аударды. Екіншіден, Түркия – әлемде ықпалы бар мемлекет. Әсіресе Таяу Шығыстағы қақтығыстарды шешуге, одан қалаберді Украинадағы соғыстың аяқталуына да қосар үлесі орасан.
Үшіншіден, Түркия талай жылдан бері Еуропалық одақ құрамына ене алмай, ұйымның табалдырығын тоздырғаны белгілі. Оның үстіне, аталған мемлекет НАТО-ның белді мүшесі. Қазіргі таңда Анадолыдағы ағайын құрастырған қару-жарақ тиімділігін ұрыс даласында көрсетті. Осының бәрін ескерсек, халықаралық қоғамдастықтың Түркиядағы сайлауды жіті бақылап, елдің тізгінін кім ұстайтынына алаңдауы түсінікті.
Түркия Жоғарғы сайлау кеңесінің мәліметіне сүйенсек, қазіргі Президент Режеп Тайип Ердоғанға электораттың 49,5 пайызы дауыс берген. Ал оның басты қарсыласы Кемал Кылычтароғлу 44,9 пайыз қолдауға ие болған. Ал Синан Оғанды 5,2 пайыз адам таңдаған. Үміткерлердің ешқайсысы сайлау қорытындысы бойынша 50 пайыздық межеден аспағандықтан, екінші тур белгіленді. Оған Р.Ердоған мен К.Кылычтароғлу өтті. Осылайша, 28 мамырда тағы бір саяси бәсеке күтіп тұр.
Сауалнама қорытындысы екінші турда К.Кылычтароғлу жеңіске жететінін көрсетеді. Алайда ахуал кез келген сәтте өзгеріп кетуі мүмкін. Сарапшылардың пайымдауынша, кімнің ел тізгінін ұстайтыны үшінші үміткер – С.Оғанға байланысты. Синан мырза өз жақтаушыларын кімге дауыс беруге шақырса, соның жеңіске жетуі ықтималдылығы жоғары. Сол себепті Р.Ердоған да, К.Кылычтароғлу да С.Оғанның көңілін табуға тырысатынын айтады.
«Біз дәл қазір (екінші турда) кімді қолдайтынымызды айтпаймыз. Бірақ терроризмнен ауылын алыс қондырмағандар бізге жақындамасын», деп мәлімдеді С.Оған сайлаудан кейін.
Сарапшылар үшінші үміткердің кімді нақты қолдайтынын дөп басу әзірге қиын екенін алға тартады. Бұқаралық ақпарат құралдарындағы мәліметке сүйенсек, Р.Ердоғанның «Әділет және даму партиясы» (Ak party) Күрдістандағы «Худа-Пар» партиясымен жақын қарым-қатынас орнатқан. Ал «Халық демократия партиясы» атынан сынға түскен К.Кылычдароғлу тарапы Күрдістан жұмысшылар партиясымен (PKK) тығыз байланыста көрінеді. Сол себепті Оған мырза бұл екі партияға да тым жақын болмағандықтан, кез келген пікірін өзгертуі мүмкін.
«Dragoman Strategies» талдау орталығының сарапшысы Онур Эрим «Al Jazeera» агенттігіне берген сұхбатында «С.Оғанның кімді қолдайтыны саяси карьерасына байланысты» деп есептейді. Қай тарап жоғары лауазымды қызмет ұсынса, соны жақтауы бек мүмкін.
Дегенмен кей сарапшы Р.Ердоған екінші турда жеңіске жетуі ықтимал екенін айтады. Саясаттанушы Али Каркоғлу жексенбі күнгі сауалнамалардан кейін Ердоғанның жеңіске жету ықтималдылығы жоғары деп есептейтінін жеткізді.
«Ердоған оңтүстік-шығыста біраз дауыс жоғалтқанымен, Анадолының жүрегінде электораттарын сақтап қалды. Сондай-ақ үлкен қалаларда да оны жақтайтындар көп. Жер сілкінген аймақтарға қолдау көрсетуде де сәтті әрекет етті», дейді А.Каркоғлу «Al Jazeera»-ға берген сұхбатында.
Сондай-ақ Түркияда Президент сайлауымен қатар, Парламент сайлауы да өткені белгілі. Р.Ердоған бастаған «Әділет және даму партиясы» дауыс беру қорытындысы бойынша көп мандат иеленді. Осылайша, «AK party» 267 депутат тағайындайды. Ал Республикалық халық партиясына (CHP) 169 мандат бұйырды.
Айта кетерлігі, сайлаудан кейін Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Түркия Президенті Режеп Тайип Ердоғанмен телефон арқылы сөйлесті. Әңгімелесу барысында Президент Қ.Тоқаев Р.Ердоғанды Түркиядағы президент сайлауының бірінші кезеңінде жеңіске жетуімен құттықтады. Сондай-ақ парламенттік сайлауда «Әділет және даму партиясы» бастаған республикалық альянстың жеткен жетістігін атап өтті. Қазақстан мен Түркия президенттері бауырлас екі ел арасындағы көпжақты ынтымақтастықты одан әрі тереңдету мәселелерін талқылады.
