Ұйым мамандарының болжамы бойынша, 2030 жылға қарай елде жайылымдардың өткізу қабілеті 10 пайызға төмендейді, 2040 жылға қарай су тапшылығы қажеттіліктің 50 пайызын құрайды, қазіргі мұздық массасының 50 пайыздан астамы 2100 жылға қарай толығымен жоғалады.
Ауыл шаруашылығын суару үшін пайдаланылатын судың 90 пайыз көзі - өзендер. Құрғақшылықтың жиі болуы және су қауіпсіздігінің төмендеуі елдің өсімдік және мал шаруашылығының ауылшаруашылық өнімділігіне зиян тигізуі мүмкін. Климаттың өзгеруіне бейімделу болмаған жағдайда Қазақстанда бидайдың өнімділігі 2050 жылдарға қарай 50 пайызға дейін төмендейді деген болжам бар, бұл жаһандық азық-түлік қауіпсіздігі үшін елеулі салдарға әкеп соғады, себебі Қазақстан - әлемдегі ең ірі бидай экспорттаушылардың бірі.
Қазақстандағы топырақтың деградациясы мәселесі де маңызды. Оның негізгі факторларына шектеулі табиғи ресурстарға жағымсыз әсер ететін және олардың жағдайын нашарлататын климаттың өзгеруі, сондай-ақ жерді пайдаланудың ұтымсыз әдістері жатады.
Атап айтқанда, олар келесі құбылыстарға байланысты болуы мүмкін:
- бұрын Қазақстанда егін үшін пайдаланылған кең аумақтардың қараусыз қалуы;
- Арал теңізі деңгейі таяздануының жалғасуы;
- өнім бермейтін ауқымды жер учаскелерін жер пайдалану түрлері бойынша басқа санаттарға ауыстыру – бұл негізінен бұталы алқаптар мен жайылымдарға қатысты;
- малдың шамадан тыс жайылуына байланысты ормандардың жойылуы және шөлейттену, топырақтың ластануы және эрозия;
- ауыл шаруашылығы құрғақшылық, көшкін және су тасқыны сияқты табиғи апаттар қаупінің артуына байланысты айтарлықтай зиян мен үлкен шығынға ұшырайды.
Жер пайдалану сипатының және топырақ-өсімдік жамылғысының өзгеруінен туындаған Қазақстандағы жердің тозуына байланысты шығындар елдің ІЖӨ-нің 3 пайыздан астамын құрайды.
Десе де, еліміздің ауыл шаруашылығы әлеуеті жоғары. Халықаралық ұйымдардың есептеулері бойынша Қазақстанда пайдаланылатын егістіктің 46 пайызы (11,5 млн га) және жайылымдардың 70 пайызы экологиялық жағдайы бойынша органикалық егін пен мал шаруашылығын жүргізуге жарамды. Қазіргі уақытта ауыл шаруашылығында өсірілетін 22 млн гектардан 300 мың гектардан астам жерді органикалық дақылдар алып отыр.
Сонымен қатар, ел аумағының 80 пайызы ауылшаруашылық жерлері ретінде сипатталады, бұл 200 млн гектардан асады. Алайда, бұл аумақтың тек 40 пайызы немесе 96 млн га ауылшаруашылық айналымында қолданылады.
БҰҰ Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФАО) деректеріне сәйкес, Қазақстан қара топырақ қоры бойынша әлемде екінші орында тұр. ФАО (Global Map of Black Soils) бағалауы бойынша, әлемде 725 миллион гектар қара топырақ бар, оның 107,7 миллион гектары Қазақстанға тиесілі.
