«Әділетті Қазақстанды» құру қалай жүріп жатыр?

Жаңа үлгідегі мемлекет

Кейінгі үш жылда Қазақстан мұға­лімдердің жалақысын екі есе­ге арттыру, дәрігерлердің жала­­қысын арттыру, Балаларға ар­налған ұлттық қор құру және өңір­­л­ердегі ауруханалар желісін ке­ңейту секілді маңызды мақ­сат­тарға қол жет­кізді. 2020 жыл­­дан 2023 жылға дейін ауыл­дық жерлерде 300-ден астам ме­­ди­циналық нысан салын­ды. Де­генмен Қазақстан Пре­зиден­ті­нің пайымдауынша, әлі де ат­қарылатын шаруа же­тер­лік. Зор экономикалық серпіліс жасауға елдің толық мүм­кіндігін барынша пайдалану қажет. Алай­да басты мақсат – қағаз жүзіндегі биік жетіс­­тік­терге қол жеткізу емес, шын мәнінде, ха­­лықтың тұрмыс сапасын жақсарту болуға тиіс.

Қазақстан Президентінің айтуынша, инклю­зив­тік және үнемшілдік Қа­зақстанның жаңа экономикалық бағ­дарының өзегіне айналуы керек. Тоқаев жақын болашаққа арналған күн тәртібіне осындай мақсат қойып отыр. Яғни эко­но­ми­калық өзін-өзі қамтамасыз етуге ке­піл­дік беруге қабілетті қуат­ты ин­дус­­триялық ба­за­ны қалып­тас­­ты­рады.

Ресми Астана алдағы іс-шаралар жоспарында Қазақстан Президенті бел­гі­леген өсу көр­сет­­кіштеріне сәйкес болуды көздейді. Осылайша, ішкі жалпы өнім көлемі жылына 6-7 па­йызға өседі. Металды терең өңдеу, мұнай-газ және көмір хи­миясы, ауыр машина жасау, уранды конверсиялау және байыту, автобөлшектер және тыңайтқыштар шығару сияқты бағыттарға ай­рықша назар аударылады. Отандық және шетелдік инвесторларды тарту мақсатында са­лық­тық жеңілдіктер жасап, жеке­ше­лендіру науқаны қарас­ты­рылмақ.

Цифрлы және тұрақты мемлекет

Мемлекет пен жергілікті биліктің цифрлы икемділігінің негізгі көрсеткіші саналатын БҰҰ-ның электрондық үкі­метті дамыту индексінде Қазақстан алғашқы орындарда тұрғанын еске алған жөн. Тоқаев Үкі­мет­ке 2026 жылға қарай IT қыз­меттері экспорты көлемін 1 млрд долларға дейін арттыруды тапсырды.

БҰҰ EGDI рейтингінде жиыр­ма се­гізінші орында тұр­ған Қазақстан (Бельгия мен Мажарстан секілді елдерден озып, Швей­цариядан кейінгі сатыға жайғасқан) ақпараттық және қаржылық технологиялар алыбына айналуды мақ­сат етіп отыр. Сондықтан Президент Тоқаев Қазақстан халқына Жол­дауында елде серіктестік орна­туға мүдделі осы саладағы кез кел­ген трансұлттық корпо­ра­­­ция­ларға есік ашық екенін түсін­дірді.

Жолдауа көтерілген мәселе­­лер мұны­мен шек­­­тел­мейді. Кли­мат­тың өзге­руі­мен күресу, сон­дай-ақ энер­ге­ти­калық қауіп­сіздікті (және әртарап­тан­дыру) іздестіру мақса­тында Қазақ­стан Президенті атом электр стан­сасын салу мәселесін ха­лық­тың таңдауына беруді, осылайша, жалпыхалықтық ре­ферендум өткізуді ұсынды. Жалпы, АЭС мәселесі Астана­ны гео­эко­номикалық және энер­ге­­тикалық толқыныс дәуі­рін­де өзіне қажетті дең­гейде энер­ге­тикамен қамтамасыз етеді. Бірақ халықтың көп бөлігі үшін Семей полигоны салған жарақат қорқынышпен синоним болып келеді.

Орталық Азияның көшбасшысы

Қазақстанның энерге­ти­ка­лық секторды түпкілікті түр­де атом энер­ге­ти­касына ауыс­­тыруға әлеуеті де, тә­­жіри­бесі де, таби­ғи ресурстары да же­те­ді. Әлемдегі екін­ші ірі уран қоры бар. Яғни әлем­дегі бар­ланған барлық кен орны­­ның (қазіргі уақытта) 13 па­йызы осы елде орналасқан. Қазақс­танда орта және ұзақ мерзімде ішкі жалпы өнім көлемін жоғары деңгейге жеткізуге қабілетті халқы (орташа жас 29,5) бар. Географиялық орна­ласуы Еуразияның орталы­ғына айналдырады.

Табиғи ресурстарды пайда­­ла­нуға, жаңарты­ла­тын энергия көздерін кеңей­ту­ге, ішкі көлік инфрақұрылымын же­тіл­діруге, интернет пен қаржылық ал­па­уыт­тарды тартуға салын­ған ин­вес­тициялар Аста­наны Ор­талық Азияның эконо­ми­ка­лық көшбасшысы рөлінде мәңгілік қалуға жол ашады. Ко­ро­навирус пандемиясы мен Ук­раи­надағы соғыс салдары­нан үдемелеген жаһан­дық құн тізбегінің өзгеруі шығыс-батыс пен сол­түстік-оңтүстікті байланыстыратын не­гіз­гі сауда жолдарының тоғысында ор­на­ласқан Қазақстанға пайда әкелетінін естен шығармау қажет.

Эммануэль ПЬЕТРОБОН,

«Il Giornale» газеті