Экология және табиғи ресурстар министрі Ерлан Нысанбаев өңір әкімдіктеріне коммуналдық қалдықтарды игеріп, реттеуге міндет жүктелгенін жеткізді.
– Әкімдіктердің ақпаратына сәйкес, еліміздегі 207 қала мен аудан орталықтарынан 130 елді мекенде әртүрлі кезеңдерде қалдықтарды бөлек жинау, 103 елді мекенде сұрыптау желілері және қолмен сұрыптау ұйымдастырылған. 2023 жылы республика бойынша қатты тұрмыстық қалдық полигондарының саны 3 016 болды. Оның ішінде, өкінішке қарай, экологиялық және санитарлық нормаларға сәйкесі – 624 ғана (яғни 20,6%). Әкімдіктермен және орталық мемлекеттік органдармен (Өнеркәсіп және құрылыс, денсаулық сақтау, төтенше жағдайлар министрлігі) бірлесіп, елді мекендерде қатты тұрмыстық қалдық полигондарын ресімдеу тетіктерінің пысықталып жатқанын айтып өткен жөн. Мәселен, осы орындарға қойылатын міндетті ең төменгі экологиялық, санитарлық-эпидемиологиялық және құрылыс саласындағы талаптар талқыланып жатыр, – деді Е.Нысанбаев.
Оның айтуынша, әкімдіктерге қалдықтарды басқару инфрақұрылымын дамытуға қажетті құзыреттер беріліп отыр. Атап айтқанда, жер учаскелерін беру, инфрақұрылым тарту тәсілдерін әзірлеу, экологиялық эмиссияларды пайдалану, бизнес субъектілеріне артықшылық (преференциялар) беру, мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттарын жасасу бойынша құзыреттері бар. Әкімдіктер коммуналдық қалдықтарды игеру бағдарламаларын әзірлеп жатыр.
Елімізде қалдықтарды игеруге қатысты тағы бір жаңалық мәлім болды. Ендігі уақытта қалдықты қайта өңдеушілерге «электронды аукцион» қағидатымен қалдық сатуға мүмкіндік беретін ақпараттық жүйеге тіркелу басталады.
– «EcoQoldau» автоматтандырылған жүйесі іске қосылды. Жақын арада өңірлерді материалдық-техникалық жарақтандыруға бағытталған жобаларды қаржыландыру басталады. «EcoQoldau» қалдықтарды басқару саласындағы бизнес үдерістерді жеңілдетіп, елдегі экологиялық ахуалға оң әсер етеді. 2021 жылы осы мақсатта 6,1 млрд теңге төленді. Оның ішінде автокомпонеттерді қайта өңдеуге – 1,1 млрд теңге, пластик, картон, шыны қаптамаларды қайта өңдеуге 5 млрд теңге төленді, – деді «Жасыл даму» АҚ басқарма төрағасы Ержан Сәрсенбай.
Сондай-ақ ол «EcoQoldau» автоматтандырылған жүйесі арқылы қалдық сату қалай іске асатынын түсіндірді.
– Бірінші жеке немесе заңды тұлға мобильді қосымша арқылы жүйеге тіркеліп, жиналған қалдықты сататыны туралы өтінім қалдырады. Одан әрі қалдық жинаушылар өз бағаларын ұсынып, қалдық иесінен оны сатып алады. Жинаушылар ай бойы жинаған қалдық туралы деректі «EcoQoldau» жүйесіне енгізіп, хабарландыру жариялап отырады. Жинаушылар көңілінен шыққан сатып алушымен келісімшарт жасайды. Одан кейін жинаушы қалдықты тасымалдау жөнінде хабарландыру шығарады. Ал оны кімнің таситынын қалдық иесі дербес таңдап, қалдықты қайта өңдеушіге дейін жеткізу туралы келісімшарт жасасады. Қайта өңдеуші сенімді салмақ өлшейтін құрал арқылы сатып алынған қалдықты қабылдап, тиісті актіге қол қояды. Осыдан кейін қалдықты сатушы мен қайта өңдеуші операторға есеп жібереді. Сол есептің негізінде төлем жасалады. Қалдық сатушы аяқталған айдың есебін келесі айдың 15-іне дейін, қалдық өңдеушілер толған тоқсанның есебін келесі айдың 25-іне дейін жіберуі керек. Бұл үдеріс ақпараттық жүйеге тіркелген барлық пайдаланушыға қолжетімді. Баға саясатын нарықтық қатынас реттейді, – деді Е.Сәрсенбай.
