Коллажды жасаған – Алмас МАНАП, «EQ»
Өткен жылы отандық БАҚ-та букмекерлік кеңселерде бәс тігетін азаматтардың саны 350 мыңға жетті деген ақпаратты көз шалған. Осы жылы құмар ойынға аңсары ауғандардың саны 400 мыңға жуықтады деген дерек бар. Әрине, жақсы емес. Олардың барлығы да қалтафон арқылы бәс тігетіні даусыз. Онлайн ойынның зардабын тартып жүргендер жеткілікті.
Заңсыз ойын бизнесімен күрес өңірде қалай жүзеге асырылып жатыр? Қай аудандарда заңды белден басқандар көп? Жамбыл облысы бойынша экономикалық тергеп-тексеру департаменті қанша қылмыстың бетін ашты? Талай отбасының талқанын шығарған лудомания дертіне тосқауыл қоятын кез жетті ме?
«Департамент қызметкерлері өңір бойынша заңсыз ойын бизнесін ұйымдастыру деректерін жыл сайын анықтап, қылмыстың жолын кесіп жатқаны баршаға мәлім. Мәселен, осы жылы біздің өкілдер Тараз және Шу қалаларында заңсыз ойын бизнесін ұйымдастыру деректерін анықтаған болатын. Осы деректер бойынша Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 307-бабы негізінде қылмыстық іс тіркеліп, 1 іс сотқа жолданды», дейді Жамбыл облысы бойынша экономикалық тергеп-тексеру департаменті басшысының орынбасары Руслан Сатыбалдиев.
Өңірлік коммуникациялар қызметінің мұрындық болуымен өткен басқосуда департамент қызметкерлерінің қырағылығының арқасында заңсыз ойын бизнесін ұйымдастырған талай адамның ісі сотқа жолданғаны туралы айтылды.
«5 жыл ішінде департамент қызметкерлері заңсыз ойын бизнесін ұйымдастырудың 42 дерегін анықтады, нәтижесінде, 38 қылмыстық іс сотқа жолданды. Заңсыз ойын бизнесін ұйымдастыру бойынша Тараз қаласы көш бастаған. Облыс орталығында 18 дерек тіркелген. Сондай-ақ Шу ауданында 10 дерек анықталса, Қордай ауданында 6 дерек тіркелген», дейді ол.
Психологтердің айтуынша, лудомания дертіне шалдыққандарды емдеу оңай шару емес. Тіпті бұл дерт түптің-түбінде тұқым қуалаушылыққа дейін ұласуы ықтимал көрінеді.
«Сарапшылар ойын дағдысы бір-бірімен үйлесетін ойынқұмарлардың бірнеше санатын анықтаған. Олардың қатарында невротикалық, импульсивті және симптоматикалық форма бар. Бұлардың ішіндегі ең қауіптісі – симптоматикалық форма. Адам өз-өзін бақылай алмай қалуы ықтимал. Бұл санаттағы адамдардың құмар ойынға деген тәуелділігі уақыт өткен сайын арта түседі. Олардың бойындағы құштарлықты жеңу қиынға соғады», дейді психолог Жанар Байгутдинова.
Қоғам үшін мәні зор мәселеге айналған құмар ойынға деген құмарлықты басатын кез келді. Бұл өткір проблемаға Мемлекет басшысының өзі назар аударғаны көңіл қуантады. Әрине, қолға алған заң толық қуатында жұмыс істесе, құмарлық құрбандарының саны азаятын шығар... Кім білсін...
Ашығын айтсақ, лудоманиямен біз де «ауырдық». Он жылға жуық уақыт букмекерлік кеңсенің ішінде өтіпті. Күні бойы лайв (онлайн ойын) ойнап, қайтар уақытта линияны қарап, бәс тігіп кетіп жүрдік. Қаншама қаражат желге ұшты десеңізші. Ойынханадан оңай олжа іздеп жүріп, талай адаммен таныстық. Әлі де араласып тұрамыз. Олардың біразы кеңселер жабылғаннан кейін құмар ойыннан бас тартқан. Бір қызығы, букмекерлік кеңселерде түнеп жүріп ойнаған бұрынғы «әріптестерден» пікір сұрасақ, атын өзгертуді немесе жазбауды талап етеді. Бұрынғы іс-әрекетіне өкінетін шығар бәлкім. Ол жағын қазбалап сұрамадық.
«Ол кезде Таразда «Фортуна», «Олимп», «Зенит» секілді букмекерлік кеңселер жетіп артылатын. 2008 жылы құмар ойынға жіпсіз байландым. Бастапқыда ординармен (бір ғана команда немесе спортшыны таңдау) бәс тіксем, кейін ұтылған ақшаны қайтару және плюске шығу үшін экспресс бәс тігуге көштім. Қазір санасам отыз миллионға жуық қаржымнан қағылыппын. Әрине, өзекті өкініш оты өртейді. Он жылға созылған «мансабымның» кеш те болса аяқталғанына қуанамын. Қолдан жасалған әлеуметтік теңсіздікті көрдім, отбасымнан айырылдым, қарызға баттым, көлігімді саттым. Бір сөзбен айтқанда, барымнан қағылдым. Қаладағы кеңселер жабылғанда қатты қуандым. Әйтеуір бір құдіретті күш телефон арқылы логинмен ойнаудан бас тартқызды. Соған шүкір етемін. Құмар ойыннан құтылғаныма 6 жыл толды. Отбасының шырқын бұзатын, жақындарыңды жадыңнан өшіретін дертке ешкім жуымаса деген тілек бар. Қысқасы, құмар ойын адамға абырой әпермейді», дейді атын жазбауымды өтінген танысым.
Шыны керек, қалада букмекерлік кеңселер тынымсыз жұмыс істеп тұрған жылдары іште жүріп небір тәуекелге барып, бәс тіккендерді көрдік. Су жаңа ұялы телефонын ауыз жарымас ақшаға сатқандар да болды. Бұл әрине, жақсылықтың нышаны емес.
Қалай десек те, құмар ойындардың қарқынын түбегейлі бәсеңдетіп тастау қиын секілді. Өйткені кез келген адам телефондағы қосымша арқылы тіркеліп, онлайн ойнай алады. 21 жасқа толғандардың ішінде дәл осылай уақытын өткізіп, қаржысынан қағылатындар аз емес. Одан бөлек, қаржы айналымы жүздеген миллиардқа жеткен букмекерлік кеңселердің жарнамасы жер жарып тұр. Ютубты ашып қалсаңыз, солардың жарнамасына кезігесіз. Бұл да жұртты еліртпей қоймайды. Бір анығы – букмекерлік кеңсе ешқашан жеңілмейді. Қалтаңды қағады, барыңды алады. Бұл – дәлелдеуді қажет етпейтін аксиома. Жүздеген спорт түріне бәс тігетіндер осыны жақсы, жіті түсінсе дейміз.
Жамбыл облысы
