Серіктестік сүт зауытын ашуды алғаш рет экономикалық дағдарыс жылдарында қолға алған. Сол жылдарда жұрттың бәріне электр қуаты жетпей, облыс орталығынан бастап барлық ауыл-селолар қара түнекке оранғанда, Петропавл – Жезқазған автотрассасымен түн мезгілінде жолда кетіп бара жатқан жолаушы тек Есілдің бойындағы Новоникольск ауылының ғана шамдары самаладай жарқырап тұратынын көріп таңғалатын. Сол кездегі іскер басшы, кейін Еңбек Ері атағын алған Геннадий Зенченко өзінің орынбасары, баласы Геннадийді жіберіп, Ресейдің әскери бөлімдерінен түрлі техникаларға бартермен айырбастап 28 дизельді электр-стансаларын алып келген екен. Сондықтан бұл ауылдың жарығы да өшпей, өндірісі де үзілмей жүріп жатты. Соның ішінде сиыры да сауылып, тонналаған сүт бұлағын ағызды. Алайда, оны өңдеп, сүт өнімдерін жасайтын зауыт жоқ. Қаладағы өңірге аты әйгілі мықты сүт зауытының бұрынғы басшылары оның сыртын ғана қалдырып, ішіндегі барлық құрал-жабдығын, тіпті сүт сақтайтын сапалы дюралюминий бактарына дейін жым-жылас қылып сатып, өздері қалталарын томпайтып тайып тұрған. Міне, осы бос орынды сатып алған «Зенченко и К» жаңа шетелдік құрал-жабдықтар сатып алып, сүт өнімдерін шығаруға кіріскен. Жұмыссыз жүрген бұрынғы қызметкерлер мен мамандар шақырылып, зауыт конвейерінен сүт өнімдері ағылды. Жұмысты ұтымды ұйымдастыра білген Геннадий Зенченко мен ұлы Геннадийдің еңбегі жанып, кешікпей-ақ олардың ешқандай концентрат қосылмаған табиғи сүт өнімдері өңір тұрғындарының сүйіп тұтынатын азығына айналды. Өнімдер ұлғайған сайын көрші аймақтарға да жеткізу қолға алынды. Тіпті Астанаға да жетіп, азық-түлік дүкендерінде «Зенченко и К» логотипімен сатылып жатқан сүт өнімдерін халық сөреден лезде сатып әкететін. 2010 жылы Астана қаласында болған ХІІ халықаралық байқауда Зенченконың сүт өнімдері алтын медальға ие болды.
Ал 2012 жылдан бастап «Зенченко и К» өзінің жаңа сүт зауытының құрылысын бастап, сол жылдың аяғында алғашқы өнімдерін бере бастады. Зауыт директоры Игорь Заборскихтің айтуына қарағанда, бұрынғы зауыт консервіленіп, жабылып қойылған. Алда-жалда мына зауыт істемей қалса, оны дереу іске қосатын көрінеді.
Қазір жаңа салынған зауытта 140 адам жұмыс істеп, күніне 150 тонна сүт өнімдерін шығарады. Сонымен бірге сүт дүкендерінің сатушылары мен басқа жұмысшыларын, жүргізушілер мен жүкшілерді қосса, бұл зауыттан 250-дей адам нәпақасын айырып отыр.
Сүт өнімдерінің саны 46 түрлі, өнімдердің сапасы автоматты түрде анықталады. Мысалы, сүттің майлылығы 2,5 пайыз десе бағдарламасында берілген тапсырмамен автомат оны бұлжытпай шығарады. Ешкімнен сүт алып, сүт жинау деген бұл компанияда жоқ. Шикізат та өз өнімі. Сауын сиырлардың бәрі сүтті, негізінен үш жылдық тайыншалар. Оларға жемазық таситын «Миксер» атты техниканың өзі де қызық, ол жемшөпті белгілі нормамен әкеліп, ұзыннан ұзақ салынған тас қораның бойымен бірдей етіп таратады. Ал сиыр сүзгілеп, алдындағы жемшөпті шашса – оны итеріп, алдына жинайтын шағын шетелдік трактор және бар. Егер малдың бойында ауытқу байқалса, бірден мал дәрігері қарап, ем-дом жасайды.
Сиырға берілетін жемазық рационында шөп, силос, пішендеме, кебек бар. Ал қыстыгүндері мұның үстіне сәбіз, қызылша және микроқосындылар қосылады. Сауылатын сиыр 20 литр сүт беруі үшін 8 кило концентрат тұтынуы керек көрінеді. Әрбір тайыншаның мойнында барлық тарихын көрсететін шағын датчик бар. Онда туған уақыты, тұқымы, қанша сүт беретіні т.б. жазылады.
Шығарылатын өнімдердің 80 тоннасы күн сайын Астанаға жеткізіледі. Қарағанды мен Қостанайға 10 тоннадан барады. Соңғы кезде қарағандылықтар өздеріне әкелетін өнім көлемін ұлғайтуды сұрапты. Келісімшарт бойынша барлық қалаларда қабылдаушылар петропавлдық сүт және сүт өнімдерін әкелуші жүк машиналарын арнайы орында қарсы алып, дүкендерге өздері таратады. Қанша жерден тоңазытқышты қондырғымен тасылса да сүт өнімдері тез бұзылатын азық-түлікке жатады. Соның ішінде таза сүт төрт күнге дейін ғана сақталады. Сондықтан оны алушымен қатаң келісімшарт жасасып, тұтынушының қолына жедел тигізудің маңызы зор. «Зенченко и К»-ның сүт және сүт өнімдері күн шыға тоңазытқышы бар 20 көлікпен Астана мен Петропавлдан басқа Қостанай, Көкшетау, Щучье, Қарағанды қалаларына таратылады. Олардың ішінде 10, 20 тонналық фуралармен қатар 1,5, 2 тонналық жеңіл жүк таситын көліктер де бар.
Зауыттың директоры Игорь Заборских 50 тонна сүт өнімдерін шығаратын жаңа цехтың құрылысын көрсетті. Жаңа цех қосылған сәттен сүт зауыты тәулігіне 200 тонна өнім шығармақшы. Мұнда германиялық құрал-жабдықтар қойылғалы жатыр. Оны орнатуға да неміс мамандары келіп, 10-15 күннен жұмыс істеп кетеді екен. Олар кеткен соң дәнекерлеу, орнату сияқты жұмыстарды көрсетілген жобамен өзіміздің мамандар да орындап, іске кірісетін көрінеді.
И.Заборскихтің айтуына қарағанда, сүт пен сүт өнімдерінің бәрі автоматты қондырғылар арқылы жасалады. Ол түгіл өндіріс процесін бақылауға да ешқандай бөтен адам кіргізілмейді. Климаттық-бақылау қондырғылары қалыпты температурадан сәл ауытқушылық болса дабыл қағады. Ал көргісі келген адамдар арнайы көру алаңындағы шынының ар жағынан ғана бақылай алады. «Біздің сүтіміз бен одан алынатын өнімдерге адам қолы тимейді. Бәрі автоматтандырылған», дейді И.Заборских.
Сонымен Солтүстік Қазақстан, Ақмола, Астана, Қарағанды, Қостанай сияқты еліміздің 5 өңіріне өнімдерін жеткізіп отырған зауыттың қайнаған тірлігімен таныстық. Директордың айтуына қарағанда, 50 тонна өнім шығаратын жаңа цех іске қосылғаннан кейін Павлодар нарығына да компанияның өнімдері жеткізілетін болады.
«Зенченко и К» өз өнімдерінің қандай бәсекеге де төтеп бере алатынына сенімді. Зауыттың бақылау алаңындағы айшықты сөреде кәсіпорынның түрлі отандық, халықаралық байқаулардан жеңіп алған жүлделері мен кубоктарынан көз тұнады.
Солтүстік Қазақстан облысы
