Коллажды жасаған –Зәуреш Смағұл, «ЕQ»
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің мәлімдеуінше, жыл басынан елге келген ағайындардың 45,4%-ы – Қытайдан, 38,9%-ы – Өзбекстаннан, 6%-ы – Моңғолиядан, 5,8%-ы – Түрікменстаннан, 2,7%-ы – Ресейден, 1,3%-ы басқа елдерден келген. 1 желтоқсандағы жағдайға сәйкес еңбекке қабілетті жастағы шеттен қоныс аударушылар саны 57,1%, еңбекке қабілетті жастан кішілер 33,4%, зейнеткерлер 9,5% болды. Әртүрлі өңірге қоныстанған еңбекке қабілетті жастағы қоныс аударушылардың білім дәрежесі: білім деңгейі жоғары – 17,5%, орта кәсіби білімді – 25%, жалпы орта білімді – 54,7%, 2,8%-ның білімі жоқ.
Көшіп келген ағайындарды еңбек күші тапшы саналатын Ақмола, Абай, Қостанай, Павлодар, ШҚО, СҚО аумағына қоныстандыру тиімді жүргізіліп жатыр. 2024 жылға арналған қоныстандыру квотасы 3 033 адамға белгіленген. Ресми дерекке сүйенсек, 1 желтоқсанға дейін қоныстандыру квотасы 2 961 адамға аударылды. Жоғарыда аталған өңірлерде қоныстанған қандастарға субсидия түрінде берілетін мемлекеттік қолдау іс-шаралары да бар. Айталық, бір мезгілде отағасына, отбасының әрбір мүшесіне 70 АЕК (258,4 мың теңге) мөлшерінде; тұрғын үй жалдауға, коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге – бір жыл ішінде 15-тен 30 АЕК (55,3-ден 110,7 мың теңгеге дейін) мөлшерінде субсидия беріледі.
Жыл басынан бері 2 624 қоныстанушыға түрлі қолдау көрсетілді. Атап айтқанда, 794 адам тұрақты жұмысқа орналастырылған. Сонымен қатар ерікті қоныс аударудың тиімділігін арттыру мақсатында азаматтарды еңбек күші тапшы өңірлерге қоныс аударуға қатысатын жұмыс берушілерді қолдау жөнінде институционалдық шаралар қабылданды. Үй сатып алу, үй салуға немесе ипотекалық тұрғын үй қарыздарының бастапқы жарнаның бір бөлігін жабуға экономикалық ұтқырлық сертификаты беріледі. Тұрғын үй құнының 50%-ы немесе бір отбасына 4,28 млн теңгеге дейін мөлшерінде біржолғы өтеусіз, қайтарымсыз негізде енгізілді. Осыған дейін 2 449 адам ұтқырлық сертификатын алды.
Өткен жылы Қазақстан елшіліктері арқылы «бір терезе» қағидатымен «қандас» мәртебесін беру тетігі іске асырылды. Қанатқақты жоба аясында ел аумағына кірмей-ақ «қандас» мәртебесін алуға болады. Бүгінде бұл жаңа форматта 22 мыңнан астап өтініш келіп түскен екен. Демек жат жердегі қандастарымыздың Отанға оралуға деген ықыласы әлі де жоғары.
