Гүлнұр Сағындыққызы Жүнісова – Генетика және физиология институтының бас директоры. Аталған ғылыми зерттеу ұйымы оның екінші үйіндей болып кеткен. Себебі ол осы жерге 13 жыл бұрын кіші ғылыми қызметкер болып келді. Содан бері аға ғылыми қызметкер, зертхана меңгерушісі ретінде өзін дәлелдеп, енді бірінші басшы қызметін абыроймен атқарып жүр.
Негізі генетика саласын тереңдете зерттеп жүрген жанның дәл осы ғылым генінде бар секілді. Өйткені оның әкесі – хирург, онколог-маммолог, анасы – биология пәнінің мұғалімі. Ол бакалавриатта білім алып жүргенде-ақ өзінің ғылымға жақын қабілетін көрсете білді. Мұнысын Г.Сағындыққызы: «Курстастарымның ғылыми жұмысын қараймын, ғылымға қатысы жоқ басылымдарға сілтемелер жүреді. Ал мен әйтеуір бір құпияның кілтін ашсам деп нағыз зерттеу материалдарын қазбалағанды құп көретінмін. Сөйтсек, бұл академиялық адалдық деп аталады екен, кейін білдік. Содан соң әр ізденісіме, одан алған нәтижеме қашанда күмәнмен қарайтын әдетім ғылымға жетелеген болса керек. Әлі күнге дейін тәжірибелерімнің қорытындысын жіті тексеремін, күмәндансам, бәрін қиын болса да қайта жасаймын. Осындай қабілетімді байқады ма, академик Амангелді Бисенбаев мені молекулалық биология және генетика кафедрасына алдырып, өз бағытында ізденуді ұсынды. Академиктің сабақ берумен қатар мықты зерттеулер жүргізетінін білгендіктен, ұсынысын қабыл алдым. А.Қуанбайұлының жетекшілігімен бакалавриатта-ақ зерттеулер жүргізіп бастағанымда сенімді дереккөздерден, ғылыми еңбектер мен кітаптардан тың деректер алып келгенімде академиктің өзі ден қойып оқитын. Кейін қазір өзім басқарып отырған институтта өндірістік тәжірибеде болып, осындағы ғылыми жобалар, құрал-жабдықтар, қызықты тәжірибелер мен ғылымға берілген адамдар менің осы ішкі қалауымды нақтылап, өз жолымды тапқаныма сенімімді арттырды», деп еске алды.
Г.Сағындыққызының ағысқа қарсы жүзе білетін алғырлығы мен тәуекелшілдігі оған тау қопарардай күш-қуат сыйлайды. Содан болар, институтқа дейін М.Айқымбаев атындағы Аса қауіпті инфекциялар ұлттық ғылыми орталығында жұмыс істеп жүргенде бір әріптесімен ірі іске барды, шын мәнінде мұндай жабық жерде еңбегіңді ашық көрсете алмайсың. Бірақ кейіпкеріміз қауіпті ауруды анықтайтын тест жасап, өнімді патенттеді. Бұл бүгінге дейін өзі қатысқан 6 патенттің басы болатын. Осыған қоса ол орталықта ешкім талап етпесе де, өз бетінше тырысқақ ауруының генетикасын 2010 жылы зерттеп, себебін анықтап, меңгерушісін таңғалдырған. Бұған дейін де, сол зерттеуіне 15 жыл өткеннен кейін де бұл аурудың генетикасын ешкім зерттемеген екен. Меңгерушісі сол ауру бойынша зерттеуін санитария мамандары, сала қызметкерлеріне лекция ретінде оқуға Ақтау қаласына іссапармен жіберді. Сол сапарда беделді ғалымдардың белгілі тақырыптары емес, жас маманның жаңа зерттеуі тыңдаушыларды ерекше тәнті етіп, Г.Сағындыққызына сұрақтарын жаудырыпты. Дәл осы оқиғадан соң, ол адам генетикасы дейтін бағытқа түбегейлі бет бұрды.
«Докторантураны орталық пен институтта жұмыс істей жүріп оқыдым. Генетика және цитология институтының сол кездегі басшысы Ләйлә Жансүгіроваға ғылыми жетекшім болуды ұсынып, тоқішек пен тікішектегі қатерлі ісік ауруының генетикасын зерттедім. Елдегі жетекшіме қоса Жапониядағы, Оңтүстік Африканың астанасы Кейптаундағы шетелдік маманнан рецензия алып, қазақ популяциясындағы колоректальды обырға қатысты тақырыпта PhD дәрежені 2014 жылы сәтті қорғап шықтым. Жалпы, менде тәжірибе нысаны – адам. Әр зерттеуімнің артында адам тағдыры тұр. Сол себепті ауруханадағы қызметкерлерге жүк артпай, мейлі мың, мейлі жүз пациент болсын, бетпе-бет кездесіп, анкетаны толтырып отырамын. Бір мәлімет жеткіліксіз болса, зерттеу нәтижесі дұрыс шықпай қалады. Оның үстіне қатерлі ісікке шалдыққан жандармен жұмыс істеуге де батылдық, эмоционалды төзімділік керек. Қазір басшылық қызметте жүріп зерттеу жасау да оңай емес. Бәріне қарамастан, ғылымнан қол үзбей келемін», дейді Г.Сағындыққызы.
Бұл сөзі ақиқат екені даусыз, өйткені отандық және халықаралық бірнеше жобаға жетекшілік жасады, кадр даярлауға да атсалысып, үш докторантты тәрбиелеп жатыр. Ол 2023 жылы тәмамдаған қиын да күрделі ғылыми жұмысында әйелдер арасындағы омырау қатерлі ісігінің генетикасын зерттеп, нәтижесінде, бұл аурудың бір мутациясы қазақ популияциясында ғана кездесетінін дәлелдеп, мұны ерте анықтау үшін скрининг өткізуге арналған әдістемелік құрал жасап шығарды. Осы құралды кеңінен қолданысқа енгізу еліміздегі талай адамды қатерлі дерттен сақтап қалуы әбден мүмкін. Себебі обыр ерте анықталса, айығуға да мүмкіндік мол. Ал институт директорының айтуынша, республика көлемінде омырау қатерлі ісігіне скрининг Азия мен Польша мемлекеттері халықтарында ғана кездесетін мутацияларға өткізіледі. Демек қазаққа ғана тән мутацияны тексеру күн тәртібінде тұр. Ғалым көтеріп отырған мәселе аса өзекті деп санаймыз.
