Cоңғы кезде еліміздің кейбір аймақтарында азық-түлік бағалары күрт көтеріліп, толғақты мәселелер туындауда. Әсіресе, нан бағасына байланысты алып-қашпа әңгімелер көпшілікті елеңдетіп отыр. Ағымдағы жылғы құрғақшылық бірсыпыра аймақтардағы егістіктің етек жаюына кері әсерлерін тигізіп, егін шығымын, яғни бидай өнімін азайтпақ деген де болжам бар. Осы бір толғақты сауалдар алтын күздегі егін орағында өз жауаптарын алатын болар.
Сыр аймағы халқының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында биылғы жылы өңірде 160,2 мың гектар алқапқа ауыл шаруашылығы дақылдары егілген. Ол өткен жылмен салыстырғанда, 5,6 мың гектарға артық. Айта кетейік, ағымдағы жылғы ауқымды жұмыстар нәтижесінде биылғы жылы мол өнімге негіз қаланды деп айтуға әбден болады. Әсіресе, Сыр маржаны – ақ күріштің шығымы көпшілік көкейіндегі күдікті сейілтіп, үмітті оятып отыр. Сырдария өзеніндегі судың молдығы ақ күрішті алқапты суландырып отыруға толық мүмкіндік берген. Демек, Сыр аймағы тұрғындарының күрішке деген сұраныстары биылғы жылы да қамтамасыз етілмек. Күріш бағасы да тұрақтайтын болар.
“Қазагромаркетинг” акционерлік қоғамының бізге берген деректеріне жүгінер болсақ, Сыр аймағында әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімдерінің бағалары өткен айлармен салыстырғанда, біршама төмендеген. Атап айтқанда, Сыр жерінде макарон өнімдері – 3,3, сиыр еті – 0,3, жұмыртқа – 7,3, сүт – 7,8, картоп – 10,6, пияз –4,2, қияр – 18,5, қызанақ – 40,5, алма 12,5 пайызға арзандаған. Ал, ұн, күріш, жылқы және қой еттері бағалары тұрақты бағада тұрған көрінеді.
Аса маңызды, яғни көпшілік күнделікті тұтынатын азық-түлік бағаларын тұрақтандыру мақсатында “Қызылордаагросервис” МКК-нің қаражаты есебінен 20,0 млн. теңге қаржы қаралған. Осы қаржы арқылы көршілес Оңтүстік Қазақстан облысынан арзан бағаға картоп және көкөніс өнімдерін көптеп тасымалдауға көңіл бөліп отыр. Өйткені, Сыр аймағына қарағанда Оңтүстік Қазақстанда көкөніс өнімдері әлдеқайда арзан көрінеді. Сондықтан да бүгінгі күнге дейін облысқа 105,4 тонна картоп, 8,5 тонна пияз, 3,5 тонна қырыққабат және өзге де көкөніс өнімдері жеткізілген. Бұл өнімдер алдағы уақытта да тұрғындар сұранысына сай тасымалдана бермек.
Сөз орайы келгенде айта кетейік, Сыр аймағында нан өнімдері қымбаттаған жоқ. Бұған септігін тигізген жақында облыс орталығындағы “Шапағат-сүт” ЖШС жанынан тәулігіне 30 тонна нан және нан өнімдерін шығаратын зауыттың іске қосылуы болар. Кәсіпорын нан бағасын тұрақтандыру мен оның сапасын жақсартуға мейлінше жол ашып отыр. Содан да қала тұрғындарының сұранысы күн санап көбейе түсуде екен. Бұл кәсіпорын бүгінде облыс орталығы тұрғындарының 63,3 пайызын қамтамасыз етіп отырған сыңайлы.
Нан және нан өнімдері бағаларын тұрақтандыруда, яғни қымбаттатпауда еліміздегі “Азық-түлік келісім-шарт” корпорациясы арқылы жоспарлы жұмыстар жүргізілуде. Қазақстанның астықты өңірлерінен Сыр бойына қолайлы бағада ұн өнімдері жеткізілмек. Әрине, бұл өнімдер нан өнімдерін дайындайтын кәсіпкерлерге оңтайлы бағалармен беріліп, олар тұтынушыларға қолайлы бағамен ұсынады.
“Қызылордаагросервис” мемлекеттік коммуналдық кәсіпорнының директоры Қ.Тоғызбаевтың бізге берген деректеріне жүгінер болсақ, соңғы жылдары Сыр аймағының ауыл шаруашылығы тауар өндірушілеріне асыл тұқымды мал және ауыл шаруашылығы тауарларын өңдеуге және қайта өңдеуге қажетті құрал жабдықтарды техникаларды лизинг жолымен алып беру бағытында қомақты жұмыстар жасалуда екен. Яғни, өткен жылы кәсіпорын қолдауымен 8 инвестициялық жоба қолға алынған. Осы жобалардың басым бөлігі ағымдағы жылы іске қосылады деп күтілуде. Осының нәтижесінде күріш дақылының жаңа сорттарын шығару, оны аудандастыру және өндіріске енгізу мақсатында нақты жұмыстар жүзеге асырыла бастады. Сондай-ақ жұмыртқа өнімдерін көптеп өндіру, көкөніс, жеміс-жидек өнімдерін өңдеу, жылыжай шаруашылығын дамыту бағытында да бірсыпыра игі істер қолға алынуда. Мал тұқымдарын асылдандыру бағытында да нақты тірліктер жүзеге асырылып жатыр.
Бүгінде елімізде азық-түлік бағаларын бақылауға алуға және оны тұрақтандыруға баса көңіл бөлініп отыр. Осыған орай, сыр аймағында да жоспарлы да жүйелі жұмыстар жүргізілуде.
Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні сол, Сыр аймағында да азық-түлік бағасын бақылау және тұрақтандыру басты назарда қала бермек.
Еркін ӘБІЛ, Қызылорда.