Өндірісті жаңғыртудың соны соқпағы

Астанада өткен бірінші қазақстандық лин-форум осы мәселеге арналды Кеше Астанадағы “Rіxos Президент Астана” қонақ үйінде “Жаңғырту – үдемелі индустрияландырудың басты факторы” атты халықаралық конференция болып өтті. Оған Үкімет пен министрліктердің өкілдері, Парламент депутаттары, халықаралық сарапшылар, ұлттық компаниялар мен кәсіпорындардың басшылары қатысты. Осы конференция аясында АҚШ, Ресей, Германия, Жапония, Үндістан елдерінің экономика мен жаңа технологиялар жөніндегі сарапшыларының қатысуымен “Бірінші қазақстандық лин-форум” болып өтті. Бұл форумда еліміздің нақты секторын қалай жаңғыртуға бо­ла­ды, қазақстандық кәсіпорын­дар­дың өнімділігін арттырудың қан­дай жолдары бар, әлемде қол­дауға ие болған лин-технология­ны қа­лай енгіземіз, ол бізге не береді де­ген сұрақтарға маман­дар­дың, мемлекеттік органдар өкіл­дерінің, халықаралық сарап­шылардың ұсыныстарымен жауап­тар әзір­ленді. Премьер-Министрдің орын­ба­са­ры – Индустрия және жаңа тех­нологиялар министрі Әсет Исе­кешев форум қонақтарына Үкімет басшысы Кәрім Мәсі­мов­тің құт­тықтау сөзін оқып берді және Қа­зақ­стандағы индустрия­лан­дыру­дың барысы, экономи­ка­ны жаң­ғыр­ту мәселесі туралы баяндама жасады. Әсет Исекешевтің айтуынша, қазіргі таңдағы Қазақстан эко­но­микасындағы үлкен проблема­лар­дың бірі құрал-жабдықтардың ес­кіруі мен моральдық тұрғыдан тоз­ғындауы болып отыр. Осы­ның салдарынан өнеркәсіптің қуат шы­ғындау деңгейі дамыған ел­дер­ге қарағанда 30 пайыз ар­тық. Ме­таллургия саласында құ­рал­дардың ескіруі орта есеппен 58 пайызды құраса, мәшине жа­сау саласында да осы деңгейде. Мұның өзі еңбек өнімділігіне кері әсер етуде. Мәселен, Қазақ­станның мәшине жасау сала­сын­да бір адамның ең­бек өнім­ді­лігі 10-17 мың долларды құ­раса, шетелдерде бұл көрсеткіш 90 мың долларға дейін жетеді. Осы жағдай Қазақстан өнер­кә­сі­біне жоғары өнімді, қуат үнем­дегіш технологияларды, со­ны­мен қатар, жаңа менеджмент ен­гізуді қажет етіп отыр. Осы ба­ғыттағы да­мыған шетелдерде қол­данысқа енгізілген техноло­гия­ларды лин-технологиялар немесе үнемді өн­діріс деп атайды екен. Форум ба­ры­сында осы жаңалықты Қазақ­стан экономи­ка­сына жаппай жұ­ғыс­ты етудің жолдары талқы­ланды. Форумда сөз сөйлеген “Lean Plus” институтының директоры Майкл Вейдер (АҚШ) Қазақ­стан­ға лин-технологияларды ен­гізудің бірқатар жақсы мүмкін­дік­тері ба­рын атап көрсетті. Оның айтуын­ша, соңғы жылда­ры Қазақстан эко­номикасы орта есеппен алған­да 10 пайыздық көрсеткішпен да­мыған. Бұл даму қарқыны жөні­нен әлемдегі 13-ші экономика деген сөз. Соның ішінде индус­трия­лық өндірістің өсімі жөні­нен 14-ші орынға табан тіреген. Бұл Қазақстанға жаңа техноло­гия­лар­ды енгізуге артықшылық беретін жағдай. Екіншіден, Ресей, Қытай, Үн­діс­тан сияқты үлкен рыноктар Қазақстанның қасында тұр деп айтуға болады. Міне, осы ры­нок­тарға еркін ену үшін де лин-өндірісті өркендету керек. Майкл Вейдердің айтуынша, лин-өндіріс дегеніміз тек қана жа­ңа технологияларды енгізу емес, бұл, сонымен қатар, жаңа менед­жментті әкелу, ұйымдағы ең­бекке деген көзқарасты жаңа­дан құру деген сөз. Аталған жаңалықтың тырна­қ­ал­­ды жобалары біздің елімізде де жоқ емес екен. Мәселен, Қа­ра­ған­ды облысындағы “Қайнар-АБК” ЖСШ осы технологияны енгізу арқылы бір өнімді өндіруге кететін уақыт шығынын 5-6 есе қысқарта алған. Кәсіпорын шы­ғаратын ак­кумуляторлар үлкен бәсекелес­тік­ке төтеп беріп, кез келген шетел­дік рынокқа еркін ену мүм­кін­ді­гіне ие болған. Кәсіпорын бас­шы­сы Ербол Аж­мағамбетов форумда өз тәжірибелерін ортаға салды. Форумда басқа да көптеген шетелдік сарапшылар сөз алып, лин-технологияларды енгізу Қа­зақстан экономикасының бо­лаша­ғы екендігіне мән берді. Сұңғат ӘЛІПБАЙ.