“Мәңгі тірі Бауыржан Момышұлы”

Биылғы жылдың 24 желтоқсаны – қазақтың қайталанбас біртуар қайсар ұлы, даңқты қолбасшы Бауыржан Момышұлының туған күні. Баршаға аян, тау тұлғалы дарабоз батырымыздың бір ғасырлық тойын артындағы қара орман қазағы дүркіретіп тойлап, ерекше ықыласпен атап өтуде. Алматыдағы батырдың есімін иеленген №131 мектеп лицейі де ерлік пен елдіктің киесіндей болған батыр аталарының мерейтойына орай “Мәңгі тірі Бауыржан Момышұлы” деген ашық тәрбие сағатын өткізіп, бабаларына өз құрметтерін көрсетіп, атап өтуді мақсат етіпті. Бауыржан аталарының ерлік істері мен ғибратты өнегесін өрен ұрпаққа ұғындыруды мақсат ет­кен бұл шара алдымен батыр аруа­ғына тағзым етіп, ескерт­кіш­ке гүл шоқтарын қоюдан бас­талды. – Біз батыр атамыздың аты­мен аталатын мектепте оқимыз. Білім ұясы төріндегі атамыздың жарқын бейнесі мұнда келе жат­қан біздерді адалдыққа, адам­дыққа, ерлікке шақырып: “Ел де­генде еміреніп, жұрт дегенде жү­гініп қызмет етіп, халық үшін қан төгуден аянба” деп тұрған­дай, – деген жүргізушінің саң­қыл­даған дауысы жиналған оқу­шы­лардың жүрегіне шым-шым­дап жетіп жатқандай сезіндік. Сондай-ақ оқушылар Ұлы Отан соғысы қазақ халқының мораль­дық күш-қуатына қиямет бол­ға­нын, осы жойқын ұрыста қа­зақ­тар өздерін жауынгер ретінде, ха­лық ретінде көрсетіп, майданның аяғына дейін өзге бауырлас ха­лықтармен бірге тар жол, тайғақ кешуден өтіп, Жеңіс туын асқақ желбіреткенін паш етті. Сұра­пыл соғыста елдің батырлығын, қайтпас қайсарлығын танытқан Қазақстанда жасақталған 28-гвар­диялық панфиловшылар диви­зия­­сы­ның ерлігі жайында өлең жолдарын оқыды. Жамбыл облысының, Жуалы ауда­нындағы Көлбастау ауы­лын­да кіндік қаны тамып, ер жеткен бала Бауыржанның есейе келе: “Алтын басты болсаң да, ардан артық емес­сің”, демекші, сын са­ғатта ер на­мы­сын, жер намысын ту етіп, қиын­дық­қа төтеп берген қасиеттерін оқу­шы­лар бірінен кей­ін бірі іліп алып жеткізіп жат­ты. Әсіресе, атаның “Мен хал­қымның ұлымын” деген шығар­масын орындау әсерлі шықты. Онда: “Ерлік аспаннан түспейді. Ер­лік­тің екі түрі бар. Еңбектегі ер­лік – соның бір түрі. Жалқаулар арамызда әлі де кездеседі. Содан кейінгі бір ер­лік бар. Мен ой­лай­мын, бәрінен жо­ғары – отба­сындағы ерлік. Әкеңді, ше­шеңді сыйлай білу де ерлік. Кей­бі­реулер сыйламайды. Жұбайыңның қаді­рін білу, балаларды өсіру, тәр­бие­леу ол да – ерлік. Баланы тәр­бие­леу әр­кім­нің қолынан келе бер­мейді. Қазақтың бір тамаша мақалы бар: “Ұяда не көрсең, ұш­қанда соны ілер­сің”. “Текті жер­дің баласы” дейді. Бү­гін­гі күн­нің ерлігі – осы”, – делінген. Тәрбие сағатында батырдың көзін көрген белгілі ақын Шөмішбай Са­риев­тың жүректен тебірене айтқан естелігін балалар ықыласпен қызыға тыңдады. – Мен ол кезде “Жұлдыз” жур­на­лының поэзия бөлімін бас­қа­ра­тын­мын. Оның редакциясы Жазу­шы­лар одағының үшінші қа­ба­тында ор­наласқан. Жоға­ры­дан түсіп, бу­фетке кофе ішуге келе жатқанмын. Ал­дымнан тая­ғын тықылдатып Баукең – Бауыржан Момышұлы ке­ле жатыр. Мені танымайды. “Ас­салау­мағалейкум”, – дедім дауыс­тап. Ол жалт қарап, көзінен от шашып, мұртын тікірейтіп, таяғын сол қолына алып, маған әскери адам ретінде “честь” берді. Содан соң қолын ұсынып амандасты. Мен ол кісіні көрген сайын тағы да дауыстап аман­дасамын, ол кісі “честь” береді. Осылай бес-алты рет қайталан­ғаннан кейін, бір күні аман­дас­сам “честь” берместен, мұртын тікірейтіп: “Ер соңыма?” – деді. Мен ердім. Кафеге барып екі кофеге тапсырыс берді. Ақысын төлейін деп едім, төлет­кіз­беді. Маған айтқаны: “Шенің қан­дай?” деді. Мен КазГу-дің әс­ке­ри ка­федрасында дайындықтан өткен лей­тенант едім, өзімді көтеріп “аға лейтенантпын” дедім. Сосын Баукең: “Мен пол­ковник­пін. Саған бұйырамын: “Мына кофені ішесің?” – деді. Шынында да батыр ата бүгін­де аңыз­ға айналған адам. Ол кісі: “Жеңіске жеткен қуанышқа кенелді, жет­пеген арманда кетті. Отан со­ғы­сын­да өлгендерді ұмыт­пайық. Өзіміз өлгенше олар­дың аттарын аузы­мыз­дан түсірмей, жазғанымызда қағаздан қалдырмай айта берейік. Оларға біздің дұғамыз сол болсын! Өл­генді ардақтай білген ғана тіріні құрметтей алады. Өлгенге бақыт керек емес. Өлінің бақыты тірі­нің тірлігінде”, – деп соғыста шейіт болғандарды қа­шан­да ес­тен шығармауды үндесе, ен­ді міне, мектептегі кеш сондай қа­сиетті сөз айтқан, әлемге ерлі­гімен аты шыққан батырдың өзі­не құрмет жа­сап, ұрпақ жалғас­тығын көрсетуде. Баукеңнің Отан қорғауға үндейтін от­ты пікір­лерінің маңыздылығы бү­гін­де құнын жойған жоқ. Сондықтан да, кеште батырдың ұлағатты ой­ла­­ры­нан үзінділер оқылып, қа­натты сөздер жатқа айтылды. “Болмасын соғыс, болмасын” әні орындалды. – Әрбір шәкіртімізді, бола­шақ қазақ азаматын батыр ата жүріп өткен өмір жолымен, шы­ғармашылық биігімен танысты­рып қана қоймай, ба­тыр ата бейнесі арқылы елін, жерін қор­ғар болашақ ерлерді, қаһар­ман­дар­­ды тәрбиелеу – қоғамы­мыз­дың, егеменді еліміздің ұлтжанды азамат­та­рын тәрбиелеу, – деді бізге 7 “А” сыныбының жетек­шісі Балкенже Әлиманова. Ал мектеп директорының бейінді оқыту жөніндегі орынбасары Б.Құсайы­нова мұндай ашық са­бақ­тың үйретері мол, баланың Отан­ды сүюге бағытталған тәр­бие­лік маңызы зор екенін атап өтті. Иә, қазақ халқы батырларға кенде емес. Олардың рухына тағ­зым етіп, бізге бақытты, бейбіт күнді сый­ла­ған­дарды құрметтеп, даңқын көтеру – бәріміздің мін­детіміз. Батыр Бауыржан үлгісі бізді елді, жерді, Отанды, тілді сүйіп, құрметтеуге баулиды. Ол кісінің қаламынан шық­қан әр дүниесі әрқайсымыздың кітап сөремізде болуы тиіс. Оны оқып, өзімізге тәлім-тәрбие алып, батырлыққа, ерлікке талаптануымыз керек. Бейбіт күн сыйлаған батырлар даңқын әрқашан биік ұстайық. Гүлзейнеп СӘДІРҚЫЗЫ. Алматы.