Egemen Qazaqstan
Egemen Qazaqstan
19990 материал табылды

Абай • 04 Тамыз, 2023

Сезімдік әлем: бақи мен фәни

«Абайдың жұмбағының» шешуі қазіргі дүниеауи ғылымның барлық саласы үшін «жұмбақ» болып саналатын Хақ пен Бірлік, Әуелгі себеп, Әуелгі Қозғалыс, Мәңгілік (Бақи), Уақыт (Фәни), Кулли ақыл мен Кулли Жан, Сезімдік әлем, затиялық, субутиялық және фиғыли себеп сияқты тағы да басқа аса тылсым ұғымдардан және ол туралы тарқатыла тарамдалған сан қилы қисындардан тамыр тартады. Хасс әл-хасс дейгейлі даналардың ой ұшқындарына назар салсақ, зады Алланың Жаратуы мен Хикметін (міндетін) бөлісуі туралы оқымыстылардың арасында ілгері дәуірде әлдебір пікір сызаты болған сияқты. Сондай күрделі бақастыққа барған (пікір таласы, дискуссия) пікірдің ұшығы Абайдың шығармаларынан да аңғарылып қалады. Ол Хақ туралы қағидаларды ойында екшей келе, сырттай қарағанда Жаратушының хикметіне күмәндәнғандай күфірлік боп көрінетін: «Алла Тағала – өлшеусіз, біздің ақылымыз – өлшеулі. Өлшеулі мен өлшеусізді білерге мүмкін болмайды. Біз Алла Тағала «Бір» дейміз, «Бар» дейміз, ол «Бір» демектік те – ақылымызға ұғымның бір тиянағы үшін айтылған сөз. Болмаса, ол: «Бір» демектік те Алла Тағалаға лайықты келмейді» деген, немесе: «Жә, енді ақылды еркіне жібермесек, Құдай Тағаланың: «Ақылы бар кісіге иман парыз» дегені қайда қалады? Дініміздің бір жасырын тұрған жалғаны жоқ болса, ақылды(ға) оны ойлама дегенімізге, пенде бола ма (көне ме)? Ақыл тоқтамаған соң, діннің өзі неден болады?» деген тосын сұрақтар қояды.

Әдебиет • 04 Тамыз, 2023

Ұстаз бен шәкірт ұсынған қолтаңба

Әңгіме жазушы кітабының оқырманына берілетін қолтаңбасы жөнінде өріл­мек. Қасиетті кітап жөнінде ғұламалар – Мұхтар Әуезов: «Әрбір адамның ең жақсы досы, өмір досы – кітап болуға тиіс», Ғабит Мүсірепов: «Кітап дегеніміз – алдыңғы ұрпақтың артқы ұрпаққа қалдырған рухани өсиеті. Кітап оқудан тиылсақ, ой ойлаудан да тиылар едік», Әбіш Кекілбаев: «Кітап, кітапхана – мәңгілік парасаттың ең киелі ғимараты», деп өнегелі пайым қалдырған екен.

Спорт • 04 Тамыз, 2023

Шығыстан 18 үміткер бар

Тура бір жылдан кейін Парижде ХХХІІІ жазғы Олимпия ойын­дары­ның жалауы көтеріледі. Қазақ елі үшін бұдан бұрынғы олим­пиадалар табыссыз өткен жоқ. Әсі­ресе Атланта мен Сиднейде көк туымыз көкке көп мәрте көтерілді. Тек мұ­ның алдындағы Токио Олим­­пиадасында пан­де­мияның салдары ма, жоқ дайындығымыз нашар болды ма, еңсеміз түсіп, елге 8 қола­мен орал­дық. Мұның аса нашар көр­сеткіш екені айтпаса да түсінікті.

Қоғам • 03 Тамыз, 2023

Сенаторлар ауылда жүр

Сенаторлар Шығыс Қазақстан облысындағы аграрлық сала өкілдерімен кездесті. Депутаттар Ольга Булавкина мен Шәкәрім Бұқтұғұтов Шығыс Қазақстан облысының Ұлан ауданын­дағы Аблакет ауылдық округінің Бестерек ауылын­да болды.

Экономика • 03 Тамыз, 2023

Сәтті сапар сапалы жолдан басталады

Қазақстанда жалпы ұзын­дығы 157 мың ша­қы­рым­ға жуық автожол бар болса, соның 25 мың шақырымы халықаралық жә­не республикалық ма­ңызға ие екен де, ал 70 мыңы облыстар мен аудандарды жалғайтын көрінеді. Бұған 62 мың шақырым көше жолдарын қосыңыз. Республикалық иеліктегі жолдардағы сапа деңгейінің нормативті көрсеткіші 89 пайызды құраса, жергілікті жол­дардікі – 46% бен 85% аралығында.

Білім • 03 Тамыз, 2023

Сөйлеу мен жазудан жаңылған ұрпақ

«Ұстаз – ұлық емес, ұлы қызмет» деген екен батыр Бауыржан. Сол ұлы қызметті атқарып келе жатқанымызға биыл – жиырма жыл. Бұл аралықта мектеп тіршілігінің біраз қызығы мен шыжығын көріп те үлгердік. Қаншама «жаңа бастамалардың» тәп-тәуір басталып, ақыры аяқсыз қалғанының да куәсіміз. Ұлттың өз болмысын, өз түр-сипатын, өз тағдыр жолын айқындайтын ұлттық білім ордаларын әлі де қалыптастыра алмай келе жатқанымыз да өкінішті.

Тарих • 03 Тамыз, 2023

Түрксіб қалай салынды?

Түрксіб деген атпен белгілі Түркістан мен Сібірді, яғни оңтүстік пен солтүстікті жалғайтын теміржол жобасының идеясы 1896 жылы патша өкіметі кезінде туған. 1906 жылы Барнаул – Семей – Верный – Пішпек – Меркі – Луговой – Арыс теміржол құрылысына арнайы қаржы бөлінеді.

Қоғам • 03 Тамыз, 2023

Алқапты қоқыстан тазартты

Облыстық Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасының ұйымдастыруымен «Бөл, тапсыр, қайта өңде!» жобасы аясында сенбілік өткен еді. Сенбілікке қатысқан еріктілер 30 қаптан аса қоқыс жинаған.

Спорт • 03 Тамыз, 2023

Жазушы атындағы турнир

Талантты жазушы, елі­міз­дегі Андерсен атындағы халықаралық сыйлық­тың лауреаты Марат Қабанбай тірі бол­ғанда 75 жас­қа толар еді.

Өнер • 03 Тамыз, 2023

Балаларға арналған қойылым

Балаларға арналған хореографиялық қойылым қазіргі қоғамдағы өзекті мәселенің бірі – өскелең ұрпақтың гаджеттерге тәуелділігі тақырыбын қозғайды. Осындай күрделі тақырыпты режиссерлер мен автор қарапайым би тілімен жеткізген. Спектакльде көрсетілген­дей, шынайы өмірде де көптеген ата-ана заман ағымына еліктеп, баланың сәби кезінен бастап ұлттық құндылықтарға, тәлім-тәрбиеге қызығушылығын оятудың орнына, көңілін гаджет беріп табады. Бұл әрекетінің соңы немен аяқталуы мүмкін екені ойына да кіріп шықпайды.