Рахимовтің жеңісі
Атырау жастары арасында тойланып өтті
Атырау жұртшылығы ауыр атлет Ниджат Рахимовтің дүбірлі дода алаңына шығар сәтін тағатсыздана тосты. Былайғы жұртқа зілдей көрінген штанганы белі қайыспай көтереріне сенді. Толағайдай тарлан ұл тек атыраулықтардың ғана емес, барша қазақстандықтың үмітін ақтағанына шын жүрегімен қуанды. Дәл қазір мұнайлы өңір тұрғындарының қуанышында шек жоқ. Көшеде де, қоғамдық көлікте де бір-бірімен қуанышын бөлісушілер, тіпті, «Егеменнің» тілші қосынына да телефон шалушылар көп. Енді мұнайлы өңір тұрғындары Ниджат Рахимовтің елге оралуын асыға күтіп отыр. Елдің мерейін тасытқан ақжолтай қуанышқа қуанған жастардың бір шоғыры «Жайық» спорт кешеніне жиналды. Араларында спортшылар да, қоғамдық белсенділер де, студенттер мен жұмысшылар да бар. Мақсаттары – Қазақстанның еншісіне алғашқы алтын медальды салған Ниджат Рахимовке деген ризашылығын білдіру, қуанышты бөлісу. – Ниджат зілтемір көтеруге шыққан сәтінде тақымымызды қысып отырдық. Сайыс соңына таяған тұста алтын медаль Қытай спортшысының уысында жатты. Сол сәтте Ниджат тәуекелге бел буып, 214 кило зілтемірді көтеруге бет алды. Сөйтіп, алғашқы талпынысында алған межеге 12 кило салмақ қосты. Абырой болғанда оны еңсеріп кетті, деді Бейжің және Лондон Олимпиадасына қатысқан танымал дзюдошы Ринат Ибрагимов. Атырауда Ниджат секілді ауыр атлетиканы серік етуге бекінген жас буын өкілдері көп. Соның бірі – Анастасия Бурова. Спорттың осы түрін таңдағанына 4 жыл болған оның жетістігі аз емес. Жасөспірімдер арасында ел чемпионы атанып үлгерген. Жасөспірімдер арасында өткен Еуразия ойындарында жүлдегер де болған. Енді Олимпиялық ойындар чемпионы болуды армандайтын ол Ниджат Рахимовтің жетістігі үшін қуанышты екенін айтады. «Олимпиада – спортшылар үшін емтихан. Осы сында жерлесіміз мүмкін еместей көрінетін рекордты жасады. Біз енді Ниджаттай чемпион болғымыз келеді», дейді ол. – Ниджаттың мінезінде жеңіске ұмтылыс пен жігер басым, бұл – спортшы үшін ең басты қажеттілік. Біз оның еңбекқорлығына қызығатын едік. Және оған сендік. Ниджат үмітімізді ақтады, енді оны ауыр атлетикаға ынта танытатын жастарға үлгі етеміз, – дейді Қазақстанға келген кезде алғашқы жаттықтырушысы болған халықаралық дәрежедегі спорт шебері Тахир Халматов. Қазір Тахир Халматов жаттықтыратын 11 жасар Ахмет Фазылов пен 12 жастағы Никита Ефремов Олимпиада чемпионы Ниджат Рахимовті үлгі тұтатынын жасырмайды. «Біз де Олимпиада чемпионы болғымыз келеді», дейтін қос өреннің бірі – Никита қазір қоссайыста 85 кило зілтемірді көтеріп жүр. Кім білген, бәлкім, Атыраудағы ауыр атлетика мектебінен Ниджат секілді чемпиондар шығып қалар... Жолдасбек ШӨПЕҒҰЛ, «Егемен Қазақстан» АТЫРАУАиба аруы
Бүгінгі күнде Рио-2016 Олимпиадасындағы бокс додасын қызықтаған жұрттың аузында – қазақстандық ару арбитр Наталья Цойдың есімі. Тотыдайын таранған төрешінің әсем мүсіні, көз суырған келбеті, ең бастысы – өз ісін жоғары деңгейде меңгерген кәсіби біліктілігі адам баласын өзіне баурамай қоймайды... Біздің кейіпкеріміз Қарағандыда орта мектепті бітірген соң, Омбыдағы милиция академиясына оқуға түскен. Еңбек жолын Қарағандыдағы ІІМ мектебінде бастап, курсанттарға дәріс оқыды. Сөйте жүріп, ғылымға ден қояды. Кандидаттық диссертациясын Мәскеудегі ІІМ ғылыми-зерттеу институтында қорғаған. Ресейде алған заң ғылымдарының кандидаты атағы кейінірек Қазақстанда сертификаттан өтіп, құқықтану докторы дәрежесіне ие болды. Полиция капитаны шенін де осы жерде қызмет етіп жүріп алған. Осының бәріне ол таза еңбек, табанды ізденіспен жеткен еді. Ғылыммен айналыса жүріп, Наталья Цой Бразилия, Марокко, Қытай, Ресей және Қазақстанда өткен бокс турнирлеріне төрешілік жасауға да уақыт тапты. 2012 жылы ару қыз Қазақстанның ең үздік арбитрі атанып, төрешілік жұмысқа біржолата бет бұрды. Қазіргі таңда ол АИБА-ның үш жұлдызды штрихы бар халықаралық дәрежедегі төрешісі. Ал бұл салада әлем бойынша ең жоғары деңгей – бес жұлдызды штрихты иемденген жеті-ақ адам бар екен. Бүгінгі күнде олардың бәрі де АИБА-да нұсқаушы болып қызмет етеді. «Бала кезімде сән биімен әуестендім, – дейді Наталья Цой. – Керемет ұнайтын, биге икемім де болды. Серіктесім екеуміз жұптасып, бірқатар жарыстарда жүлде алып та жүрдік. Сөйтіп жүргенде, ол басқа жаққа кетіп қалды. Ал менің аңсарым біртіндеп спортқа, оның ішінде жекпе-жек түрлеріне ауа бастады. 11-сыныпта жүргенімде кеш те болса таэквондоға бардым. Арасында кикбоксингтің қыр-сырымен де таныса жүрдім. Сөйтіп жүріп, ақыры қыздар боксына келдім». Бокстағы жаттықтырушысы атақты Эдуард Матросов болды. Ең алғашқы ірі жарысы – 2005 жылы өткен Қазақстан чемпионатында бірінші орын алып, «спорт шебері» атағына қол жеткізді. 2006 жылы бокстан кеткеннен кейін төрешілік қызметте бағын сынап көрді. Алғаш рет Ғалым Жарылғаповты еске түсіруге арналған турнирде қазылық етіп, өзіне бейтаныс әлемнің табалдырығын имене аттаған. Міне, осыдан кейін жолы ашылып, бағы жанып жүре берді. Үндістанда өткен қыздар арасындағы әлем чемпионатына, Польша мен Ресейдегі халықаралық турнирлерге шақырту алды. Жекпе-жекке төрелік ету айтқанға ғана оңай. Мәселен, кейде қызуқанды жанкүйерлер құлақ тұндырар қиқуға басып, өз боксшысына өлермендікпен қолдау көрсетіп жатады. Мұндайда селт етіп, сыр берсең – опық жегенің! Кейде боксшының атақ-даңқы да көңілді ұйқы-тұйқы етіп кетуі әбден мүмкін. Ал кейбір жағдайда бірінші разрядты боксшы спорт шеберін ұтып кетіп жатады. Биыл Наталья Цойға үлкен сенім артылып, ол Астанада өткен қыздар арасындағы әлем чемпионатында төрелік ету бақытына ие болды. Қара қылды қақ жарған әділдігімен көзге түсіп жүрген ару қыз бұл сыннан сүрінбей өтті. Төрешілер арасындағы чемпионаттың гүлі болды десек те болады. Нәтижесінде ол Рио Олимпиадасында қызылық ету мәртебесіне ие болып, дәл қазіргі уақытта өзінің жұлдызды шағын бастан кешуде. Азиядан тұңғыш болып АИБА төрешісі атанған ару қызды қарағандылық жерлестері орынды мақтан етеді. Қайрат ӘБІЛДИНОВ, «Егемен Қазақстан» ҚАРАҒАНДЫЕрмахан Ыбырайымов: «Боксшыларымыздың чемпион болуға мүмкіндігі бар»
Сидней Олимпиадасының чемпионы, даңқты боксшы Ермахан Ыбырайымов Рио-де-Жанейро қаласында өтіп жатқан Олимпиадада біздің былғары қолғап шеберлерінің алтын медаль алуға мүмкіндігі бар екенін айтты. Сондай-ақ, ол аса ауыр салмақтағы Иван Дычконың әзербайжан боксшысы Магомедрасул Меджидовті жеңе алатынына да сенім білдірді. – Биылғы Олимпиадаға еліміздің ұлттық құрама командасы жақсы дайындалды. Спорт, бокс болған соң, жеңістермен бірге жеңілістер де болады. Бұл барлық спортшылардың басынан өтетін жағдай. Алдымен Берік Әбдірахманов, Біржан Жақыпов, Абылайхан Жүсіпов туралы айтсам, олардың қарсыластары жеңісті жұлып әкетті. Үшеуінің де қарсыластары жылдам әрі сергек болып көрінді. Берікпен шаршы алаңда қолғап түйістірген боксшының техникасы жақсы екен. Әбдірахмановтың бұл соңғы мүмкіндігі еді. Ол соны пайдалана алмады. Боксшы өзіне сенімсіздеу сияқты көрінсе, қарсыласы соны байқап, жеңіске жетуге тырысады. Біржан Жақыпов боксшы үшін жас емес. Олимпиада, басқа жарыстар болсын 49 килоға дейінгі салмақ дәрежесінде негізінен жастар өнер көрсетеді. Хасанбой Дусматовты Біржаннан тым жас деп айта алмаймын. Дегенмен, ол Жақыповтан жылдам көрінді, – деді ол. Сонымен бірге, Ермахан Ыбырайымов биылғы Олимпиада Абылайхан Жүсіповтің төрт жылда бір келетін додадағы алғашқы жарысы болғанын, енді оның осы қарқыннан таймай, тек алға жүру керектігін айтты. «Абылайхан алдағы кезде тәжірибесін арттыра берсе, келесі Олимпиадада жүлдеге таласа алады», дейді ол. Сидней Олимпиадасының чемпионы өзіне Василий Левиттің боксы ұнағанын жасырмады. Ол Левиттің алтын жүлде алуға барлық мүмкіндігі бар екенін, жартылай финалда кубалық Эрисланди Савонды жеңуге күш салатынын айтты. «Бұл жекпе-жек Левит үшін оңай болмайды. Менің ойымша, боксшымыз финалға шығу үшін барын салады. Олимпиада – не бүк, не шік болатын жарыс. Олимпиадаға келдің бе, соған қатысып жатырсың ба, соңына дейін күш-жігеріңді жұмсау керек. Қазір Левит жартылай финалға шығып, медаль алып тұр. Десек те оған бұл аз. Ол соны түсінеді», дейді Ыбырайымов. Сол сияқты ол Данияр Елеусінов, Әділбек Ниязымбетов, Жәнібек Әлімханұлы мен Иван Дычконың медаль алатын жақсы мүмкіндіктері бар екенін ескертті. «Бұл жігіттердің бәрі тәжірибелі боксшылар. Олар алтын медаль ала алады», дейді ол. Ал Иван Дычко мен Магомедрасул Меджидовтің кездесуі туралы бокс маманы мынаны айтты. – Екеуі осымен үшінші рет кездесейін деп жатыр. Алғаш рет 2011 жылы Бакуде өткен әлем чемпионатында айқасқан еді. Сол кезде Меджидов Дычконы жеңген. Одан кейін 2013 жылы Алматыда өткен әлемдік додада әзербайжан тағы да ұтты. Енді үшінші кездесуде Иван өзіне артылған сенімді ақтап шығады деймін. Қазір оның тәжірибесі толысқан, дене бітімі де қарсыласымен келіскен. Осы жекпе-жекте Дычко жеңеді деп ойлаймын, – деді Ермахан Ыбырайымов. Дастан КЕНЖАЛИН, «Егемен Қазақстан» Бет қатталып жатқанда: Олимпиадада 75 килоға дейінгі салмақ дәрежесінде сынға түсіп жатқан Жәнібек Әлімханұлы кезекті жеңіске жетіп, ширек финалға шықты. Бұл жолы ол алжирлік Ильяс Аббадиді 3:0 есебімен айқын жеңді.