Жаһанды жақындастыратын – жан байлығы

Кеше Астанада Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше мемлекеттердің мәдениет министрлері кеңесінің сегізінші отырысы өтті. Онда ұйымға мүше алты елдің мәдениет министрлігінен өкілдер қатысып, өркениеттер сабақтастығына орай өткізілген мәдени іс-шараларға тоқталумен қатар, мәдени байланысты нығайтудың әдіс-амалдарына қатысты біраз ұсыныс-тілектерімен бөлісті. Отырысты ҚР Мәдениет министрі Мұхтар Құл-Мұхаммед сөз сөйлеп ашып, ұйымға мүше елдер арасындағы рухани байланыс мұнан кейін де қарқынды дами беретініне сенім білдірді. Жиында Қытайдың Мәдениет министрі Цай У Шанхай ынтымақ­тастығына мүше мемлекеттер ара­сын­дағы қалыптасқан іс-шара­ларға  қанағаттанарлық сезімін білдіре келіп, мәдени қарым-қаты­настардың «механизмдерін» мұнан әрмен қарай жетілдіре беруіміз керек деген ой айтты. Ол сондай-ақ жастардың бетін мәдениетке қарай бұру қажеттігіне тоқтала келіп, мұндай шара Ресеймен бірігіп жүргізген мәдени жобаларда оң нәтижелерін бере бастағанын тілге тиек етті. Қытайда – орыс, Ресейде қытай тілінің жылы жарияланған. Осындай бастамаларды басқала­ры­ңыз да қолдауларыңызды сұ­рай­мын деген ұсынысын да білдірді. Қырғызстанның Мәдениет және ақпарат министрлігінің статс-хат­шысы Мұқталы Бектенәлиев мәде­ниетаралық байланыс халықтар мен халықтарды бір-бірімен рухани жағынан жақындастырып қана қоймай, бұл саладағы көптеген проб­лемалардың шешілуіне оң ық­палын тигізіп жатқанын әңгіме­ле­се, Ресей Федерациясының Мә­де­ниет министрі Александр Авдеев Қытай тарапынан ұсынылған мә­де­ниет индустриясын дамыту мә­селесін қолдайтындығын білдіре келіп, мәдениет саласы кадрларын даярлауда әлі де бірлесе атқаратын іс-шаралар көптігіне көңіл аударт­ты. Тәжікстан республикасының Мәдениет министрі Мирзошохрух Асрори Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше елдердің ежелден бір-бірімен аралас-құралас жатқан мемлекеттер екенін айтса, Өзбек­станның  Мәдениет және спорт істері жөніндегі министрінің бірінші орынбасары Бахтияр Сайфуллаев елдің 20 жылдық тәуелсіздік тойы қарсаңында ұйымдастырылып отыр­ған мәдени шаралар туралы әңгі­меледі. Ал Шанхай ынтымақ­тас­тық ұйымы бас хатшысының орын­басары Анвар Насыров болса барлық халықтардың тарихы мен тамыры сайып келгенде бір арнаға келіп түйісетінін тілге тиек етті. Оның айтуынша, жер бетіндегі бірде-бір ел оқшау өмір сүре алмайды. Жаһанды жақындас­ты­ратын мәдени құндылықтар рөлі қай нәрседен де басым болып қала береді. Дәстүрлер алуандығы ұлт пен ұлысты бір-бірінен алшақ­тат­пайды, қайта керісінше бұл олар­дың бір-біріне құрметпен қарауы­на мүмкіндік беретін құрал ретінде қымбат. ҚР Мәдениет министрі Мұхтар Құл-Мұхаммед БАҚ өкілдеріне бер­ген сұхбатында кеңес отыры­сын­да ортаға салынған ойларды бір ауыз сөзбен түйіндеп берді: «Өткен жылы Қазақстан Еуро­падағы қауіпсіздік пен ынтымақ­тас­тық ұйымына төрағалық етіп, дүниежүзін таңғалдырған Астана саммитін өткізсе, биыл мінеки, әлем халқының 40 пайызын құ­рай­тын Шанхай ынтымақтастық ұйы­мына төрағалығын бастап кетті.  Енді бірнеше айлардан кейін біз бүкіл дүниедегі ислам әлемін біріктіретін Ислам конференциясы ұйымына төрағалық ететін бола­мыз. Осының барлығы Елбасы­мыз­дың халықаралық деңгейдегі аса үлкен беделінің арқасы. Осыған орай Қазақстан Батысқа да, Шығысқа да бірдей танылды. Ба­тыс жұртшылығына да, ислам елдеріне де өзінің даңқын шығарды. Біраз күндерден кейін Шанхай ынтымақтастық ұйымына мүше елдердің басқосуы Елбасымыз Нұр­сұлтан Назарбаевтың төраға­лық етуімен өткелі жатыр. Бүгінгі өткен кеңеске келетін болсақ, Шанхай ынтымақтастық ұйымы өзінің биыл 10 жылдығын атап өтеді.  Мәдениет деген сала мемлекеттік шекара,  тіл  арасын­да­ғы алшақтықты араға салмай­тын,  халықтар мен халықтардың, ұлт пен ұлыстың, өркениеттің ара­сын жалғастыратын ең бір әмбебап құрал. Сондықтан  Мәдениет ми­нистрлерінің кездесуі алдағы бо­ла­тын саммиттің лейтмотиві сияқты деп айтуға болады. Бүгінгі оты­рыс­та Шанхай ынтымақтастық ұйымы­на мүше елдердің мәде­ние­тінің жай-күйі, мәдени алыс-бері­сінің ахуа­лы  жан-жақты талқы­лан­ды, ке­ңес өзара түсіністік жағ­дайында өтті деп айтуға толық сенім бар». Отырысқа сондай-ақ Иран Ислам Республикасының Мә­де­ниет және ислами бағдар министрі Сейед Хоссейни, Моң­ғолия­ның Білім, мәдениет және ғылым вице-министрі Куланда Чуной, Беларусь Рес­публикасы Мәде­ниет министрінің орынбасары Виктор Кураш, Үн­дістанның Қа­зақ­стандағы Төтенше және өкілетті елшісі Ашок Кумар Шорма мен Пәкстан Ислам Республикасының Төтенше және өкілетті елшісі МохаммадАхтар Туфаил қатысты. ШЫҰ мүше мемлекеттердің Мәде­ниет министрлері достық және өзара түсіністік жағдайында ұйым шеңберіндегі мәдени қарым-қаты­нас­тың қазіргі жағдайы мен перс­пективаларын, материалдық емес мә­дени мұраларды сақтау сала­сын­дағы ынтымақтастық, ұлттық дәстүрлі мәдениетті дамыту және ортақ мүдделерді көздейтін өзге де мәселелерді талқылады. Тараптар халықтар арасындағы өзара түсі­ністікті нығайтуға, мәдениеттің әр алуандығын сақтауға, ШЫҰ кеңіс­тігінде өмір сүретін халықтардың дәстүрлері мен салттарын өзара құрметтеуге, олар туралы білімді насихаттауға мүмкіндік беретін  ұйым шеңберіндегі көпжақты және екіжақты байланыстарды одан әрі дамытуға ниетті екендіктерін айтты. Сондай-ақ, ШЫҰ үндестік жөніндегі байқаушы және әріптес мемлекеттермен де көп­жақ­ты мәдени ынтымақтастықты белсенді дамытудың да маңыз­ды­лығы аталып өтті. ШЫҰ мүше мем­лекеттердің Мәдениет ми­нистрлерінің кезекті кеңесінің өт­кізілетін орны мен уақыты дип­ломатиялық арналар арқылы келісілетін болып шешілді. Тараптар Қазақстанның Мәдениет министрлігіне көрсеткен қонақжай­лы­лығы мен кеңесті жоғары деңгейде ұйымдастырғаны үшін ризашы­лықтарын білдірді. Қарашаш ТОҚСАНБАЙ.