«Арал-2018» 20 күндік экспедициясы аяқталды

Назарбаев Университтің гидро­­биолог ғалымдар тобы жүргіз­ген ғылыми-зерттеу жұмыстары барысында «Арал-2018» экспедициясы кезінде Оңтүс­тік және Солтүстік Аралдағы бірнеше нүктелерден су сынамалары іріктеліп алынып, Арал теңізі су қойма­сының қазіргі жай-күйін зерттеу үшін гидрологиялық-гидро­химиялық параметр­лері өлшенді.

«Ғалымдардың алдын ала дерек­тері Арал су қоймасының тұз­ды­лығы шамамен 3,5 промилледен 130 промиллеге дейін екенін көрсетті. Бұл ретте Солтүс­тік Арал­дың тұздылығы кейбір жерлерде Оңтүстік Аралдағыға қарағанда 10 есе дерлік аз. Мәселен, Оңтүстік аралда тіркелген 130 промилле орташа есеппен әлемдік мұхиттың орташа тұздылығынан төрт есе жоғары»,  деп атап өтті экспедиция жетекшісі Нұржан Алғашов.

Нұржан Алғашовтың айтуынша, экспе­дицияның басты нәтижесі екі су қоймасынан да жоспарланған барлық су сынамаларын алу болды.

Қазақстан Үкіметі мен Дүние­жүзілік банк қаржыландырған Көкарал бөгеті құрылысының арқа­сында Қазақстан аумағындағы су қоймасының Солтүстік бөлігі қайта жандана бастады. 2006 жылы Солтүстік Арал деңгейінің, содан кейін фитопланктонның түрлік әртүрлілігінің артқандығы тіркелді.

«Фитопланктон – бұл ірі су организм­деріне арналған азық тізбегінің базалық буыны. Біздің зерттеуіміз Аралдың трофикалық желісін неғұрлым толық зерттеуге және экожүйені қалпына келтіру қарқынын бағалауға мүмкіндік береді. Судың гидрохимиялық құрамын зерттеуді, планктонның сапалық және сандық құрамын микроскопиялық, спектрлік және цитометриялық талдауды жоспарлап отырмыз. Ал жүргізілген жұмыс нәтижелері бойын­ша планк­­тондық микроағзалардың биоалуантүрлілігі, гидрохимиялық құрамы, трофикалық статусы және биогендік элементтердің концентрациясы болады», деді гидробиолог Вероника Дашкова.

Сынамалар алу аяқталғаннан кейін ғалымдар мобильді зертхана жеткізілген Арал қаласында алдын ала зерттеулер жүргізді. Материалдарды жинаудан басқа, экспедиция нәтижелері бойынша Сол­түстік Арал өңірінің картасы үшін материалдар жиналды және фото-бейнематериал­дар жинақталды. Планк­­тондық қоғамдастықтардың био­алуан­түрлілігі, тұздың, фос­фордың дең­гейі, қышқылдылық, судың ластануы туралы жиналған деректер Сол­түстік және Оңтүстік Арал эко­жүйесін дамытуда алдын ала трендті анықтауға мүмкіндік берді. Ғылыми бөлімнің толық зерттеу нәтижесі Назарбаев Университтің ғалым-гидробиологтары кешенді зерттеу­лерді жүргізгеннен кейін белгілі болады.

Айта кеткен жөн, бұл QazaqGeography-дың Аралға осымен екінші экспедициясы. Бұған дейін 2016 жылы ғалымдар тобы Солтүстік Аралдың бірнеше бөлік­терінде судың гидро­биоло­гиялық жағдайын зерт­теді. Сол кезде ға­лымдар Солтүстік Аралдың орташа тұзды­лығының төмен­деу беталы­сын байқаған болатын, ол эколо­гиялық жағдай жақсарып келе­ді деген алдын ала тұжырым жасау­ға мүмкіндік берді. 2018 жылғы экспе­диция­ның ерекшелігі мұнда зерттеу спек­тріне Оңтүстік Арал да кірді.

«Егемен-ақпарат»