Францияда жарты айға созылған наразылық шерулерінің салдары ел экономикасын айтарлықтай шығынға ұшырата бастады. Өткен жұмада Франция бөлшек сауда федерациясы елдегі осы саладағы қауым «Сары жилеттілер» шеруі басталғалы шамамен бір миллиард еуроға жуық шығынға душар болғанын хабарлады. Ал Париж мэрі Анн Идальгоның мәлімдеуінше, өткен сенбі күні қалаға келген шығынның көлемі 4 миллион еуроға жуықтаған.
Euronews-тің жазуынша, Францияның Galeries Lafayette, BHV Marais және Printemps сияқты ірі сауда орталықтары осы аптаның демалыс күндері жұмыс істемейтінін хабарлаған. «Рождестволық қарбалас орнына Париж көшелерінде дауыл алдындағы тыныштықтың лебі сезіледі» деп жазады басылым.
«Сары жилеттілер» деген кімдер?
Еуроодақтың белді мүшесі – Франциядан маза қашқанына айға жуықтап қалды. Бастапқыда әлеуметтік желіде тұтанған «сары жилеттілер» наразылығы 17 қарашада тұтас елді қамтыды. Арада бір-екі апта өткенде қозғалыс аса ауқымды қарсылық акциясына ұласты. Содан бері айға жуық уақыт ішінде әр аптаның соңында Франция халқы қарсылық акциясына шығып, шерулер соңы полициямен қақтығысқа ұласты.
«Сары жилеттілер» атауы демонстранттардың жарықпен шағылысатын жилеттерді киіп шығуынан пайда болды. Мұндай киім Франциядағы әрбір көлік жүргізушісінде болуы тиіс, апаттық жағдаймен жол-жөнекей кідірген кезде, жүргізуші машинадан осындай жилетті киіп шығуы керек. Қозғалыс құрамы әртүрлі әлеуметтік топтар өкілдерінен, әртүрлі жастағы азаматтардан құралған. Қозғалысты жақтаушылар арасында жұмыссыз жастар мен зейнеткерлер де, төмен жалақы алушылар да бар. Көшедегі акцияларға әсіре оңшылдар да, әсіре солшылдар да қатысуда.
Даудың басы
Толқу үкіметтің бензин мен дизель отынына салықты арттыру шарасы себеп болды. Сонымен қатар көмірқышқыл газының шығарылуына да салық ұлғайту жоспарланған-ды.
Франция президенті Эммануэль Макронның бұдан бұрын 1,3 млн еуродан асатын байлығы бар адамдарға салынатын салықты 70 пайызға қысқартуға келісуі де отқа май құя түсті. Жылына миллион еуродан астам табыс табатын қалталы азаматтарға 75 пайыздық салық салу шешімін елдің бұрынғы президенті Франсуа Олланд 2013 жылы енгізген болатын.
Наразылық акциясы басталғаннан бері change.org сайтында жанармай құнын төмендету жөніндегі петицияға 850 мыңнан астам адам қол қойып үлгерген.
UFIP мұнай өнеркәсібі федерациясының деректері бойынша, соңғы кезде Францияда дизель отынына қойылған баға 16%-ға өскен. Биылғы орташа есеппен алғанда, дизель литріне 1,24 еуродан (1,41 доллар) 1,48 еуроға (1,69 долларға) қымбаттаса, қазан айында баға шарықтап, 1,53 еуроға жетіп отыр.
Мұнайдың нарықтағы көтерме бағасы қымбаттағандықтан, Франция секілді мемлекеттерге ауыртпалық түсетіні белгілі. Мәселен, 2018 жылдың бірінші жартысында Brent маркалы мұнайдың құны барреліне 60 доллардан тұрған болса, қазан айында 86,07 долларға дейін жетті. Ел үкіметі өткен аптаның соңында наразылық акциясына алдын ала дайындалып, қауіпсіздік шараларын күшейтті. Сенбі күні көптеген мәдени орындарды, соның ішінде Эйфель мұнарасын, Лувр мен өзге мұражайларды, тағы да бірқатар нысандарды жабу жөнінде шешім қабылдады.
Полиция орталық көшелерге жақын орналасқан дүкендер мен мейрамханалардың қожайындарын бұл күндері жұмыс істемеуге шақырды. Қоғамдық шаралар басқа күндерге ауыстырылды.
Жанболат КЕНЖЕҒҰЛ,
«Егемен Қазақстан»