«Ақ жол» демократиялық партиясынан президенттікке кандидат Дания Еспаева сенім білдірілген өкілдерімен бірге Қарағанды өңіріне барды. Партия төрағасы, кандидаттың республикалық қоғамдық штабының жетекшісі Азат Перуашев бастаған насихатшылар тобының қатарында Парламент Мәжілісінің депутаты Ерлан Барлыбаев, партия төрағасының орынбасары Дмитрий Васильев бар.
Кездесу барысында қарағандылық кәсіпкерлер президенттіктен үміткердің сайлауалды бағдарламасымен танысып, өздерінің ойларымен бөлісті. Қозғалған тақырыптар елдегі шағын және орта бизнесті дамыту, кәсіпкерлікті қолдау және салықты азайту жөнінде болды. Кәсіпкерлер аймақтағы жеке бизнестің ахуалын айтып түсіндірді. Партияның Қарағанды облыстық филиалының дерегіне сәйкес, былтыр мемлекеттік органдар тарапынан көрген әкімшілік қысым, заңсыз тексерулер және басқа да құқық бұзушылықтар туралы 800-дей кәсіпкер шағымданған екен. А.Перуашев осындай жұмыс сапарлары арқылы назар аударарлық өзекті мәселелерден хабардар болып, шешу жолдарын қарастыратындарын мәлімдеді.
Д.Еспаеваның сайлауалды бағдарламасымен Қарағанды турбомеханикалық зауыты да танысты. Кәсіпорын жылу-электр стансасы құрылғыларын жөндеу, қосалқы жабдықтарын даярлау саласында 25 жылдан аса уақыт жұмыс істейді. Осы жыл аралығында түрлі қуаттағы 400-дей турбина жөндеуден өтті. Зауыт жұмысшыларымен кездесу барысында кандидат отандық бизнесті қолдау, ішкі нарықта қазақстандық кәсіпорындарға басымдық беру туралы ойларын жеткізіп, шетелдік компаниялардың өзі қазақстандық шағын және орта бизнестің қызметін пайдалануы тиіс екенін айтты. Сайлауалды штаб мүшелері көпшіліктің мазалаған сұрақтарына жауап берді.
* * *
«Ауыл» халықтық-демократиялық патриоттық партиясынан президенттікке кандидат Төлеутай Рақымбековтің сенім білдірілген адамдары Семей облысында үгіт-насихат жұмыстарын белсенді жүргізіп жатыр. Бұл өңірде кандидаттың сайлауалды тұғырнамасы таныстырылған келесі орын ғасырға жуық тарихы бар «Ұн-құрамажем» зауыты болды. Бүгінде бұл кәсіпорын маңайдағы ауылдардан шикізат жинап, айына 15 мың тонна дайын өнім шығарады.
Қазақстан өңдеу өнеркәсібіндегі әлеуетін толық пайдалана алмай отыр. Қазір ауыл шаруашылығы өнімдерінің тек 30 пайызға жуығы ғана өңделеді. Ал егер осы бағытты жандандыратын болсақ, әр ауылда кемінде бір өңдеу цехы жұмыс істеп тұрар еді. «Ауыл» партиясынан президенттікке кандидат Т.Рақымбековтің бағдарламасындағы осы және өзге де мәселелер Семей өңірінде қызу талқыланды. Кандидат кәсіпорындар мәселесін жиі көтеріп, оны оңтайлы шешудің жолдарын ұсынады. Ол ауыл шаруашылығын экономиканың драйверіне айналдырамыз десек, ең алдымен шалғай ауылдардағы шағын қожалықтарды көтеру керек деп есептейді. Кандидаттың басты ұстанымдарын жеткізген сенім білдірілген адамдар «Ауыл деген сөздің ішіне бәрі сыяды. Ол – экономикамыздың негізі, өндірістің ошағы және рухани байлықтың қайнар көзі. Сондықтан ауыл мәселесіне бейжай қарауға болмайды», деді.
Сонымен қатар Тараз қаласында «Ауыл» партиясы атынан президенттікке кандидат Т.Рақымбековті қолдауға арналған концерт өтті. Концертке профессор-оқытушылар құрамы, партияның саяси кеңес мүшелері, қала тұрғындары, жастар қатысты. Концертті партияның Жамбыл облыстық филиалының саяси кеңес мүшесі Нұрлан Балғабаев ашты. Ол өз сөзінде кандидаттың өмір жолына, сайлауалды бағдарламаларына тоқталып, барлық қатысушыларды дауыс беру кезінде кандидатқа қолдау көрсетуге шақырды.
Есептен шығару куәлігі 1. Есептен шығару куәлігін сайлаушы өзінің болатын орнын ауыстырған кезде дауыс беру құқығына тіркеу орны бойынша учаскелік сайлау комиссиясы береді. Сайлаушылар тізімінде тиісті белгі қойылады. 2. Дауыс беру құқығын беретін есептен шығару куәліктерін көрсеткеннен кейін учаскелік сайлау комиссиясы дауыс беру күні сайлаушыны өзі болатын жердегі сайлау учаскесіндегі сайлаушылар тізіміне енгізеді. 3. Бір елді мекеннің шегіндегі басқа сайлау учаскесінде дауыс беруге қатысқысы келетін сайлаушыларға есептен шығару куәлігі табыс етілмейді. 4. Есептен шығару куәлігін толтыру сайлаушының қалауы бойынша мемлекеттік немесе орыс тілінде жүргізіледі.
* * *
Кәсіподақтар федерациясы ұсынған президенттікке кандидат Амангелді Таспиховтың сенім білдірілген адамдары тарихи шаһар – Түркістандағы «Игілік ата» мешітінде кәсіподақ ардагерлерімен және жамағатпен кездесу өткізді. Онда ұзын-ырғасы 100 адам бас қосты. Жиында кандидаттың Түркістан облысы және Шымкент қаласы бойынша қоғамдық штабының басшысы Берік Бекжанов сайлау науқанының маңыздылығына тоқталып, азаматтарды саяси додада өз таңдауын жасауға шақырды. А.Таспиховтың тұғырнамасын таныстырып шығып, ондағы еңбек адамының құқықтары мен мүддесі жан-жақты талқыланған тармақтарды тарқатып айтты.
Ал кандидатқа қолдау көрсетіп жүрген белсенді жастар Түркістандағы А.Ясауи кесенесіне зиярат ете келген азаматтарға, сондай-ақ Орталық саябақ, «Рәміздер алаңы» аллеясы, Орталық базар сияқты халық көп шоғырланған орындарға барып, үміткердің сайлауалды бағдарламасымен таныстырды.
Шымкент қаласындағы Асанбай Асқаров атымен аталатын саябақта «ЛТД-Тұрмыс» ЖШС жұмысшыларымен кездесу өтті. 200 адам қатысқан іс-шарада Б.Бекжанов көпшілікті сайлауға аса жауапкершілікпен қарап, дауыс беруге үндеді. Үміткердің тұғырнамасымен таныстырған штаб басшысы А.Таспиховтың басты ұстанымы қарапайым еңбек адамына жасалуы тиіс қамқорлық екенін атап өтті. Жиында сөз алған Құрылыс кешені жəне ТКШ қызметкерлері кəсіподағының төрағасы Абдурайра Манахов елімізге, халыққа аянбай қызмет ететін кандидатты таңдау əрбір Қазақстан азаматының борышы екенін атап көрсетті. Көкейде жүрген сауалдарын қойып, оған тұщымды жауап алған жұмысшылар елеулі саяси додаға бейжай қарамайтындықтарын жеткізді.
* * *
Қазақстан Коммунистік халық партиясы атынан президенттікке кандидат ретінде тіркелген Жамбыл Ахметбеков кеше Қызылорда облысына атбасын бұрып, Талсуат ауылындағы «Талсуат» оңалту орталығында қызметкерлермен, емделушілермен және зейнеткерлермен кездесті. Орталық басшысы қонақтарға мекеме өзінің тиімді емдеу әдісімен танымал екенін, заманауи техникалармен жабдықталғанын мәлімдеді. Кандидат ем-дом орталығының жұмысымен танысып шығып, өзінің сайлауалды тұғырнамасын кеңінен ашып көрсетті. Ол біздің қоғамға батыс мәдениетінің кері әсеріне ерекше тоқталып, қылмыскер олигархтардың елге қайтарылуын және сотқа тартылуын талап ететінін мәлімдеді. Сондай-ақ үміткер партия және оның Мәжілістегі фракциясы саясаттың бел ортасында жүріп, еңбек адамы, оның өмірі, зияткерлігі, мәдениеті мен саламаттылығы, ел мен қоғамға қызмет етуге деген ұмтылысы болуын талап етуді жалғастыратынын атап өтті. Одан кейін ұлттық саясат, жастардың патриоттық тәрбиесі, зейнетақы, еңбек ардагерлері мен мүгедектерге әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну мәселелері де талқыланды.
Кездесу соңында кандидат қатысушыларға алғыс білдіріп, емделушілерге зор денсаулық пен сәттілік тіледі. Қызылорда облыстық сайлауалды штабының жетекшісі Талғат Телеубаев партия адам өмірінің сапасын арттыру бойынша мемлекеттік саясаттың іске асырып жатқан стратегиялық басымдықтарын қолдайтынын және медицина саласы қызметкерлерімен қатар халық салауаты үшін еңбек етуді борыш санайтынын атап өтті.
Бұл іс-шарадан бір күн бұрын Т.Телеубаев штаб өкілдерімен бірге облыстық Медицина орталығының қызметкерлерімен кездесіп, партияның жұмысшылар мүддесін мемлекеттік деңгейде қорғайтынын айтқан еді. Соның ішінде ақ халаттылардың әл-ауқатын көтеру мәселелерін ерекше атап өтті.
* * *
Nur Otan партиясынан президенттікке кандидат Қасым-Жомарт Тоқаевтың республикалық қоғамдық штабының мүшелері бай тарихы бар, қарқынды дамып келе жатқан Атырау облысына барды. Алғашқы кездесу Атырау қаласындағы Махамбет Өтемісұлы атындағы қазақ драма театрында өтті. Кездесуде қала халқы өздерін толғандырып жүрген басты мәселелер, оның ішінде тұрғындарды әлеуметтік қолдауға қатысты ақпараттар алды. Штаб мүшелері аталған мәселенің Қ.Тоқаевтың бағдарламасында негізгі басымдыққа ие екенін жеткізді. Бағдарламада әлеуметтік саланы дамытуға қосымша 2 трлн теңгеден аса қаржы бөлу ұсынылып отыр. Сонымен қатар аз қамтылған, көп балалы отбасылар үшін 40 мыңнан астам жалдамалы пәтер салу көзделген. «Қ.Тоқаевтың сайлауалды бағдарламасында көп балалы аналарға, мүмкіндігі шектеулі, барлық санаттағы мұқтаж адамдарға мемлекет тарапынан толыққанды көмек көрсету жоспарланып отыр. Ал еңбек етуге қабілетті тұрғындардың барлығы жұмыспен қамтылып, еңбегіне лайық жалақы алуы тиіс делінген», деді штаб жетекшісі М.Әшімбаев.
Кандидаттың сайлауалды бағдарламасының «Әлеуметтік қорғаудың тиімді жүйесі» деп аталатын тарауында «Аз қамтылған және көп балалы отбасыларға, мүмкіндігі шектеулі адамдарға, барлық санаттағы мұқтаж адамдарға берілетін әлеуметтік көмектің ауқымын кеңейтеміз. Атаулы әлеуметтік көмектің ашықтығын және мақсаттылығын арттырып, оны алу уақытын қысқартамыз. Мүмкіндігі шектеулі адамдарға әлеуметтік көмектің қолжетімді болуын қамтамасыз етіп, оның сапасын арттырамыз. Зейнетақы реформасын жалғастырып, зейнеткерлеріміздің өмір сүру сапасын жақсартамыз», деп көрсетілген.
«Ұлт тағдыры» ұлттық-патриоттық қозғалысынан президенттікке кандидат Әміржан Қосанов елордада орналасқан республикалық штаб кеңсесінде Желтоқсан оқиғасының қатысушыларымен кездесті. Кандидат пен оның сенім білдірілген адамдары кездесу кезінде сайлауалды тұғырнаманың негізгі бағыттарын атап өтіп, қонақтар құжатты толықтыруға қатысты өз идеяларымен бөлісті. Желтоқсаншылармен кездесуде кандидат Ә.Қосанов өзінің жуық арадағы жоспарларымен бөлісті, штаб жұмысы жөнінде айтты, ортақ қоғамдық мәселелерді талқылады. Кандидат жиынға келген желтоқсаншылардың қолдауына ие болды.
Ал кандидаттың қоғамдық штабының жетекшісі Дәурен Бабамұратов сайлау заңнамасына қатысты қиындықтарға ұшырап қалмас үшін, азаматтардың қолдауын білдіру жолдарына қатысты бейнеүндеу жариялады. Онда «Үгіт-насихат материалдарының дайындалуы заңмен қатаң реттелген. Дәл сол уақытта әлеуметтік желілерде әртүрлі «мемдер», плакаттар және басқа кандидаттардың ар-намысына тиетін материалдар жасалып, олар шынайы өмірде әр жерге жапсырыла бастаған. Бұл жағдайдың бізге зияны тиюі әбден мүмкін, себебі заңға қайшы келетін тұстары бар. Дәл осындай жағдай рұқсат етілмеген шерулерге де қатысты. Қалыптасқан жағдайда заңсыз болып табылатын әрекеттерді әлеуметтік желі беттерінен өшіруді, не өзгертуді сұрауымыз мүмкін», делінген.
Сонымен қатар кандидаттың Батыс Қазақстан облысындағы қоғамдық штабының өкілдері халықтың мәселелерін талқылау үшін тұрғындарды қабылдады. Сенім білдірілген адамдар үміткердің ұстанымдарымен және сайлауалды бағдарламасының негізгі бағыттарымен таныстырып, қарапайым азаматтардың пікірін білді. Жиналғандарды алдағы сайлауға белсенді қатысуға шақырды.
* * *
«Ұлы дала қырандары» республикалық қозғалысы атынан сайлауға түсіп жатқан Сәдібек Түгел Алматыда тоғызқұмалақтан өткен турнирге қатысты. Сайысты кандидаттың сол қаладағы сайлауалды штабы ұйымдастырды. Додаға тоғызқұмалақтан Алматы қалалық федерациясының президенті Еркебұлан Халелов қатысты.
«Қазақстанда тоғызқұмалақ жақсы дамыған, қазір 20-30 мемлекетке кеңінен тараған. Біздің еліміздің командасы өте жоғары жетістіктерге жетіп жүр. Өзім бас болып Алматыдағы Арбатта былтыр жаз бойы тоғызқұмалақты үйренгісі келетіндерге тегін үйреттік. Бұл жас ұрпақтың ой-өрісін дамытуға арналған ойын түрі болғандықтан, тек ресми ғана емес, бұқаралық сипатқа ие болса деймін. Осы бағытта ұлттық ойын түрлеріне баса көңіл бөліп отырған С.Түгелдің сайлауалды бағдарламасындағы ұлттық құндылықтарды жас буын бойына дарытып, оларды ұлтжандылыққа тәрбиелеу деген ұстанымдары көңіліме қонады», деді Е.Халелов.
Турнирге қатысушылармен бірге қоғам қайраткері, жазушы С.Түгелдің өзі де тоғызқұмалақ ойнап, жастарды жеңіске жігерлендірді. Ол тоғызқұмалақпен жас буын мектеп қабырғасында айналысып, бұқаралық ойын түріне айналуына «Ұлы дала қырандары» республикалық қозғалысы айрықша назар аударатынын жеткізді. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дің турнирге қатысқан студенттері Сара Жеткерген, Аружан Нартай, Гүлбану Мадияр және Алматы халықаралық сервис және менеджмент колледжінің студенттері Давид Василенко, Әлжан Жұбанғалиев, Алматы ақпарат техникалық колледжінің студенті Данил Захаровтар үздік ойын үлгісін көрсетті. Ресми деректер бойынша елімізде тоғызқұмалақпен айналысатындар саны 200 мыңнан асса, олардың шамамен 9 мыңы – кәсіби спортшылар, 190 мыңы – мектеп жасындағы балалар.
Дайындаған Орынбек ӨТЕМҰРАТ,
«Egemen Qazaqstan»