Елорда күні қарсаңында бас шаһар төрін жыл сайын думанға бөлеп келе жатқан айтулы кино мерекесі биыл ХV мәрте ұйымдастырылып, мерейтойлық қонақтарын қарсы алды. Мәдениет және спорт министрлігінің қолдауымен ұйымдастырылған фестивальдың ашылу салтанатына АҚШ, Еуропа мен Азиядан келген кинопродюсерлер, режиссерлер мен актерлер қатысты. Дәстүрлі қызыл кілемде жиналған қауым ду қол шапалақпен өнер мейрамының құрметті қонақтарына қошемет көрсетті. Жұлдыздар шеруін атақты түрік актері Бурак Озчивит, ресейлік Дмитрий Дюжев, Наталья Антонова, Антон Макарский бастаған киногерлер бастап жүрсе, салтанатты көшті одан әрі КСРО халық әртісі Асанәлі Әшімов, Қазақстанның халық әртісі Талғат Теменов, Меруерт Өтекешева, Жанна Қуанышева, Ерік Жолжақсынов, Рүстем Әбдіраш, Ерболат Тоғызақов, Жан Байжанбаев, Санжар Мәдиев, Әсел Сағатова, Қарлығаш Мұхамеджанова, Динара Бақтыбаева, Данияр Әшімов, Құралай Анарбекова, Асылхан Төлепов сынды отандық киноөнерінің еңбек сіңірген майталмандары мен жас таланттары жарасымды жалғады.
– Биыл біз Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев қол қойған «Кинематография туралы» Заң қабылданған сәттен бастап алғашқы кинофестиваль өткізудеміз. Осы маңызды құжаттың арқасында еліміздің киноиндустрия саласы өз дамуының жаңа кезеңіне өтуде. Шетелдердің үздік тәжірибесін ескере отырып, біз кинематографияны дамытудың өзіндік тұжырымдамалық көзқарасын қалыптастырудамыз. Қазақстанда енді киноөндірісті қолдау, оның бәсекеге қабілеттілігі мен инвестициялық тартымдылығын арттыру үшін заңнамалық деңгейде жағдайлар жасалуда. Осы орайда бүгін ашылып отырған кинофестиваль – отандық киноиндустрияның қосымша дамуына ықпал ететін маңызды кәсіби алаң, – деп Мәдениет және спорт министрі Ақтоты Райымқұлова фестивальдың ашылу салтанатында киногерлерді айтулы өнер оқиғасымен құттықтап, барша қатысушыларға сәттілік тіледі.
Сөйтіп фестиваль шымылдығы режиссер Рүстем Әбдіраштың «Қазақ хандығы. Алтын тақ» тарихи картинасымен түріліп, жемісті жұмысын бастап та кетті. 30 маусым мен 6 шілде аралығында өтетін өнер додасының бағдарламасында айтарлықтай өзгеріс жоқ. Негізгі конкурсқа әдеттегідей 12 толықметрлі, ал қысқаметрлі фильмдер байқауына 12 фильм (көркемсуретті, деректі, анимациялық) қатысады. Бұлардан бөлек, «Объектив», «Еуразия жүрегінен», «Ерекше оқиға» деп аталатын байқаудан тыс бағдарламалар және бар. Сондай-ақ фестиваль бағдарламасы аясында ФИПРЕССИ, НЕТПАК таңдауы бойынша фильмдер көрсетіледі деп күтілуде.
Ұйымдастырушылардың айтуынша, ХV халықаралық Еуразия кинофестивалі барынша нәтижелі болмақ. Оған байқауға қатысушылардың кең географиясы және Еуропа мен Азиядан келген білікті киногерлер, сондай-ақ ұлттық киноны қолдау мемлекеттік орталығы шақырған беделді Голливуд продюсерлері кепіл болады дейді мамандар. Олардың қатарында Lionsgate, NBC Universal, Warner Horison, The Discovery, Global Film Solutions және басқа компаниялардың белді продюсерлері бар.
Ал енді фестиваль бағдарламасына келсек, осы жылдың негізгі конкурсына Қазақстан, Қытай, Франция, Ресей, Македония, Италия, Филиппин, Израиль, Украина, Аустралия және тағы басқа елдердің картиналары қатысады. Оның ішінде бір ғана «Қазақфильм» киностудиясының 12 өнімі бақ сынамақ.
– Фестиваль тек қана мереке емес, бұл да үлкен сын, байқау, тіпті жарыс десек, бек жарасады. Бірақ менің жеке пікірімше, нағыз өнерде бәсекелестік деген болмайды, қатысқандардың барлығы – жеңімпаз. Сондықтан да фестивальдың қатысушыларының барлығына сәттілік тілеймін, – деп өз құттықтау лебізін жеткізген режиссер, XV халықаралық Еуразия кинофестивалінің президенті Ермек Тұрсынов сөзін әрі қарай жалғады: – Биыл кинофестивальдың бағдарламасы 7 секциядан тұрады: халықаралық байқау, қысқаметрлі фильмдер байқауы, «Еуразия жүрегінен», «Объектив», «НЕТПАК таңдауы» және тағы басқа. Байқау бағдарламасына әлемнің үздік кинокартиналары енді. Биылғы қысқаметрлі фильмдер конкурсы Еуразия фестивалі тарихындағы ең мықты іріктеудің бірі болып отыр. Мұндай теңдессіз жетістікке арнайы шақырылған мейманымыз, фестивальдың бағдарламалық директоры Элеонора Граната-Дженкинсонның (АҚШ) арқасында қол жеткізіп отырмыз, – деді режиссер.
Кинофестиваль президентінің айтуынша, жоғарыда тоқталып өткен аталымдар негізінде жеңімпаздарды анықтау үшін байқауда қазылар алқасының үш құрамы жұмыс істейді. Атап айтсақ, фестивальға қатысушы фильмдердің көркемдік сапасын негізгі байқау, қысқа метрлі және анимациялық фильмдер байқауының сарапшылары және NETPAC тәуелсіз қазылар алқасы (азиялық киноны насихаттау желісі) бағалайтын болады. Қорытынды нәтиже 6 шілде күні «Қазақстан» Орталық концерт залында өтетін фестивальдың жабылу салтанатында жария етіліп, жеңімпаздар арнайы диплом және қомақты қаржылай сыйлықпен марапатталады.
Қатысушылар лебізі
Фестивальдан күтерім көп
Тамаш ТОТ, режиссер (Венгрия):
– Қазақстанға, оның ішінде Нұр-Сұлтандай көркіне көз тоятын әсем қалаға келіп, осындай керемет мағыналы да мәнді, көркемдік деңгейі жоғары фестивальдың куәсі болып отырғаныма өте қуаныштымын. Кино әлемінің маңызды, қызықты оқиғаларымен, жалпы еуразиялық заманауи киноиндустрияның аяқ алысымен жан-жақты танысуға мүмкіндік туғызғаны үшін фестиваль ұйымдастырушыларына, әсіресе Мәдениет және спорт министрлігіне зор алғысымды білдіремін. Мен үшін фильм түсіру, көру және оған анализ жасау (сараптау) үлкен ғанибет. Өйткені мұны киногерлердің шығармашылық жұмысының ажырамас бөлігі деп есептеймін. Алдағы фестивальдан жағымды жаңалықтар мен үздік жұмыстар көремін және соған сай әділ бағамды беремін деген сенімім мол. Ендеше, үміт алдамасын! Барша қатысушыларға сәттілік тілеймін!
Отаныма келгендеймін...
Бурак ӨЗЧИВИТ, актер (Түркия):
– Осындай тамаша фестивальдың куәсі болып отырғаныма өзімді шексіз бақытты санаймын. Қазақстанға әр келген сайын туған жеріме, Отаныма келгендей ерекше бір сезімді бастан кешемін. Бұл – шын сөзім. Қазақ пен түрікке ортақ дүние көп. Әсіресе біздің екі елді рухани һәм мәдени құндылықтарымыз, оның ішінде кино мен театр өнері біріктіреді. Сондықтан болса керек, Қазақстанға әр келген сайын біртуған ағайындарымыздың ыстық ықыласы мен қонақжайлылығын сезініп, еліме марқайып ораламын. Бұл жолы да қазақ өнерінен естен кетпес тамаша естеліктер арқалап қайтамын деп ойлаймын. Осы сәтті пайдаланып, шынайы пейілдерімен, бар ықыласымен жылы қарсы алып, өнеріме құрмет, қошемет көрсетіп жатқан жандарға, жанкүйерлеріме, фестивальдың ұйымдастырушыларына шексіз алғысымды білдіргім келеді. Еуразия кинофестивалі болашақта тек өнеріміз бен мәдениетімізді ғана емес, рухымызды біріктіретін айтулы оқиға алаңына айналады деп сенемін және биылғы фестивальдың барша қатысушыларына сәттілік тілеймін!