Елбасының туындысы таныстырылды

Қазақстан Республикасының Тұң­ғыш Президенті күні қар­саңында орай­­лас­тырылған шара барысында Ел­басы туындысы түркі әлемі және дала өр­ке­ниетінің негізгі бағыттарын қау­за­ған маңызды баяндамалар мен сөй­леген сөз­дері берілген және дала өр­ке­ниетінің тарихи һәм рухани мұраларын жаңғыртудың, түркі мемлекеттері ин­тег­рациясын дамытудың заманауи үр­діс­терін қамтитын маңызға ие екені ай­тылды.

Жиын басында Қазақстан Респуб­ликасы Тұңғыш Пре­­зи­дентінің кеңесші­сі, Қазақ­стан Республикасы Тұңғыш Пре­зиденті – Елбасы кітапха­насы Кең­се­сінің ақпарат­тық-талдамалық қамтамасыз ету бөлімінің меңгерушісі Әділ Тұр­сынов Қазақстан Рес­пуб­ликасы Тұңғыш Президенті – Елбасы Кеңсесінің басшысы Махмұд Қасымбековтің үндеуін оқып берді. Үндеуде «Елбасының бұл кітабы – өзі­нің мазмұны мен тақыры­бы жағынан өте ауқымды әрі бірегей басылым. Жинаққа Қа­зақстанның мем­лекеттік тә­уелсіздігінің негізін қалау­шы, көрнекті саясаткер Нұр­сұл­тан На­зарбаевтың іргелі ма­қалалары мен рес­ми сөй­леген сөздері, соның ішінде Түркі кеңесіндегі маңызды баяндамалары енгізілген. Олар Еуразия аймағын мекендеген көшпелі халықтардың тарихи даму ерекшеліктері мен кезеңдерін, жалпы адамзат да­муындағы түркі өр­кениетінің рөлін, Ұлы даланың ұла­ғат­ты ұрпақтарының шығар­машылық, қоғамдық-сая­си мұрасын қамтиды. Әсі­ре­се Тұңғыш Президент Нұр­сұл­тан Назарбаевтың түр­кі халықтарының рухани мұ­расын, мәдениетін, тілі мен дәстүрін жаңғыртудағы, қал­пы­на келтірудегі страте­гия­лық маңызы бар бастама­ла­рын ерекше атап өту керек. Конференцияға қатысу­шы­лардың баяндамалары Ел­басы Нұрсұлтан Назар­баев­­тың интеграциялық көз­қа­рас­тары мен бастамалары­ның гу­манитарлық және тарихи әлеуетін айқын әрі терең танытуға мүмкіндік береді деп сенемін» делінген.

Одан кейін мәртебелі басқосуды ашып, сөз сөйлеген Елбасы кітапхана­сының бас­­шысы Әмірхан Рахым­жа­­нов Қазақстанның Тұң­ғыш Президенті түркі еура­зия­­­шылығының басты идео­лог­терінің бірі екенін баса айтып: «Бұл кітап – Қазақстанның мәдени-тарихи дамуы, Ұлы дала ойшылдарының мұ­­­расы, түркі әлемін интеграциялау идея­сы­ның мазмұны, сондай-ақ Қа­зақ­стан Респуб­ликасының Тұңғыш Пре­зи­ден­ті жариялаған қазіргі қоғам мен мем­лекеттің рухани-саяси дамуының өзекті мә­селелері туралы зерттеулерден тұрады. Қазіргі Қазақстанның тәуелсіз дамуы жолында Нұрсұлтан Әбішұлы үш құрлық – Азия, Еуропа және Африка аумағына таралған, халқы 300 миллион адамды құрайтын үлкен кеңістік – Түркі әлемін сақ­тау, дамыту және интеграция­лау мәселесіне ерекше мән бе­ріп келеді. Дүниежүзі тари­хын­да түркілер әлемі тарихи өзгерістердің қуатты катализаторы болып табылады. Өткен ғасырларда Түркі әле­мінің маңызы мен қазіргі таңдағы ықпалын түсіну үшін әлемнің географиялық картасына үңілу жеткілікті. Түркі мәдениеті Еуразия құрлығы ха­лықтарының мәдени тарихында ерекше орын алумен қатар, бабалардан қалған мұрасы – түркі өркениеті үшін ғана емес, бүкіл әлем үшін сарқылмас бай рухани құндылықтар қазынасы», деді.

Осы орайда, Елбасы туындысы жайлы толымды пікір айтып, кітаптың сая­си-рухани маңызы және халықаралық кеңістікте алар орны мен түркі әлемін интеграциялаудағы үрдісі туралы ойларын ортаға салған тұлғалардың па­йымына назар аударсақ:

Дүйсен ҚАСЕЙІНОВ,

ТҮРК­СОЙ Бас хатшысы:

– Қазақстан Республика­сының Тұң­ғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Наза­рбаев­ты «Түркі әлемінің абызы», «Түр­кі әлемінің көшбасшысы», «Түр­кі интеграциясының архитекторы» деп атау дәстүрге айналып кетті. Мұндай құрметті атауды түркітілдес халықтар өмір сүретін ұлан-ғайыр тер­ритория­ның түкпір-түкпі­рін­дегі саясат әлемінің серкелері тарапынан ғана емес, қара­пайым халық өкілдері аузынан естіп, шын ықыластарына бөлену – қазіргі заманның сая­саткері үшін үлкен мәртебе. Елбасы сонау тәуелсіздік жыл­­дарының бас кезеңінен бас­­тап, бауырлас түркітілдес ха­­лықтардың мәдени байла­ныстарына басымдық берді. Соның арқасында түркі ха­лықтары арасындағы алғашқы халықаралық ұйым – ТҮРКСОЙ 1993 жылы, кейіннен Нұрсұл­тан Әбішұлы­ның тікелей бастамасымен түркітілдес ел­дер­д­ің интеграциялық ұйымдары – ТүркПА, Түрік Кеңесі, Түркі Академиясы құрылд­ы. Бүгінгі таныстырылған кітаптың түрік тіліне аударылып, басылып шыққаны өте жақсы. Ғалымдар мен сая­сат­керлердің пікірінше, кітапта ұсынылған Елбасы­ның мақалалары қазақ халқы үшін ғана емес, түбі бір түркі жұртының бәріне ортақ бағдарламалық туынды екені ма­ңызды. Сонымен қатар жоба жетек­ші­сі М.Қасымбековке кітапты бас­паға дайын­дағаны үшін алғыс білдіреміз.

Ялчын ТОПЧУ,

Түркия Республикасы Прези­ден­тінің Кеңесшісі:

– Елбасы осы құнды ең­бегінде мәде­ниеті­міз­дің барша түркі әлеміне, өткені мен бүгіні және болашағына, әлемдік өр­кениетке қосқан үлесі туралы баяндай­ды. Түркі әлемінің азаматы ретінде кө­­кірек көзі­мізді ашқан осынау құнды ең­­бекті берген Нұрсұлтан Әбіш­ұлына ри­зашылығымды біл­діргім келеді және оған зор ден­саулық пен бақ-береке ті­лей­­мін. Осы мүмкіндікті пайдалана оты­рып, ТҮРКСОЙ Бас хатшысына, бас­қа да әріп­тес­теріме және маңызды ша­раны ұйымдастырған барша жан­дарға алғы­сымды жеткізгім келеді.

Қуаныш СҰЛТАНОВ,

Пар­ламент Мәжілісінің депутаты:

– Алдымен жоба жетекшісі – Махмұд Базарқұлұлы бас­таған ғалымдар тобы­ның айтулы еңбегін атап өткім келеді. Екіншіден, бұл жұмыстың бүгінгі күн үшін де және бо­лашақ ұрпақ үшін де құн­ды­лығы өте зор. Қазіргі жас­тар: «Біз кімбіз, тамырымыз бен шыққан те­гіміз қандай, қа­шан пайда болдық? Та­рих тол­қынында қандай дауылдар мен шың­дардан өттік? Біз әлемдік өркениеттің дамуына қандай үлес қостық?» дегендей сұрақтар қояды. Ал бұл кітапта осы сұрақ­тардың бәріне жауап бар. Бұл ең­бек – Елбасының түркі интеграциясы мен ынты­мақтастығы бойынша атқарған қызметінің қорытындысы іспеттес.

Сұлтан РАЕВ,

Түркі кеңесі Бас хатшысының

орынбасары:

– Түркі әлемі Орталық Азия жә­не Еуразиямен бірге адамзаттың әлем­дік тарихи-мәдени мұрасында же­тек­ші орындардың біріне ие, дәл осы кеңістік мегарухани орта­лық әрі адам­заттың өрке­ниет­тік факторы болып саналады. Өркениеттің дамуына түркілердің қосқан үлесі орасан зор және басым мән беріп, терең зерттеу­ге лайық. Елбасы Н.Назарбаевтың «Ұлы дала мұрасы» кітабында түркі өркениеті мен түркілердің жа­һандық мәдениеттегі рөлі, тарихы жарқын жа­зылған. Ел­басының аталған еңбегінің негізгі үндеуі – Ұлы даланың әлем та­рихындағы рөліне жаңа­ша көзқарас екені анық.

Низами ДЖАФАРОВ,

Әзер­байжан Республикасы Пар­ламентінің депутаты:

 – «Ұлы дала мұрасы» кі­табы – автордың ұлы тарихи қызметін және тұлғалығын түсіну, сондай-ақ қазақ халқы­ның рухына терең үңіліп, жа­ңаша қарау болып саналады. Бұл мұ­ра тек Қазақстанда, я түркі елдерінде ға­на емес, бү­кіл әлемде оқылып, талда­натынына сенімдімін. Бұл туынды сар­қылмас рухани қазына ретінде тарихи құндылығын ешқашан жоғалтпайды. Нұр­сұлтан Назарбаев өз кітабында тек қазақтардың ғана емес, жалпы түркі халықтарының – түркі әлемінің өткені, бүгіні мен болашағы туралы айтады.

* * *

Сонымен қатар конференция барысында Мәдениет және спорт министрі А.Райым­құлова, Сыртқы істер минис­трінің бірінші орынбасары Ш.Нұрышев, Халықаралық Түркі академиясының пре­­зиденті Д.Қыдырәлі, Анкара уни­вер­ситетінің ректоры, про­фессор Н.Уну­вар, Гази уни­верситетінің ректоры, профессор М.Йылдыз, Л.Н.Гумилев атын­да­ғы Еуразия ұлттық уни­верситеті­нің про­ректоры Д.Қамзабек және тағы бас­қа­лар­дың шағын баяндамалары тың­­далды.